مدیریت مالی شخصی علم مدیریت پول است و تمامی تصمیمات و فعالیت‌های مالی یک فرد نظیر کسب درآمد، پس انداز کردن، سرمایه گذاری و خرج کردن را دربرمی‌گیرد. برنامه ریزی های مدیریت مالی شخصی به‌صورت عمومی شامل تحلیل وضعیت مالی کنونی، پیش‌بینی نیازهای کوتاه‌مدت و بلندمدت و اجرای یک برنامه‌ی همه‌جانبه برای پوشش تمام نیازها، با درنظرگیری محدودیت‌های مالی است. این فرایند به درآمد، هزینه‌ها، نیازهای زندگی، اهداف و تمایلات هر شخص بستگی دارد. مدیریت مالی شخصی بهترین راه‌ها را برای بودجه‌بندی حرفه‌ای و افزایش درآمد در اختیار شما قرار می‌دهد. در این مقاله های قبلی «
مدیریت مالی شخصی با بودجه‌بندی حرفه‌ای» و «
انگیزش مالی، بدهی‌ها و اقساط»، نکات و راهکارهایی برای مدیریت مالی شخصی به شما معرفی می‌کنیم.
خریدهای هوشمندانه
۱. هزینه را به‌ازای هربار مصرف محاسبه کنید
تصور کنید تی‌شرتی مطابق مد روز با قیمت ۱۵ هزارتومان و تی‌شرت ساده و کلاسیک دیگری با قیمت ۳۰ هزارتومان دو گزینه‌ی نهایی شما برای خرید هستند. در نگاه اول ممکن است بدون هیچ تعللی تی‌شرت ارزان‌تر و به‌روزتر را انتخاب کنید و به‌کلی از تفاوت کیفیت و کارکرد آنها چشم‌پوشی کنید. در زمینه‌های مربوط به تکنولوژی، ابزار و اسباب آشپزخانه، پوشاک و مواردی مشابه، سبک‌سنگین کنید و ببینید چندبار قرار است جنس خریداری‌شده را بپوشید یا از آن استفاده کنید، درنهایت هزینه‌ی کل را بر تعداد دفعات یا ساعات استفاده از آن تقسیم کنید تا هزینه‌ی پرداختی به ازای هربار استفاده را به‌دست بیاورید. در این مثال تصور کنید تی‌شرت ارزان‌تر با توجه به کیفیت پایین‌تری که دارد و اینکه مدل آن مطابق مُدی زودگذر است، نهایتا ۵ بار مورد استفاده قرار می‌گیرد، پس به ازای هر بار استفاده، ۳۰۰۰ تومان هزینه خواهید کرد؛ اما تی‌شرت کلاسیک از مد نمی‌افتد و کیفیت بسیار بهتری دارد که با توجه به تجربه‌تان تخمین می‌زنید به‌طور متوسط ۳۰ بار می‌توانید آن را بپوشید پس به‌ازای هربار استفاده، ۱۰۰۰ تومان پرداخت می‌کنید. با این اوصاف، خرید تی‌شرت گران‌تر برای شما گزینه‌ی بهتری است.
۲. برای کسب تجربه پول خرج کنید، نه برای کالاها
تحقیقات نشان داده‌اند پول خرج کردن برای مواردی مانند کنسرت، پیک‌نیک، یک شام فوق‌العاده به نسبت خرید کالاهای گران‌قیمت، لذت بسیار بیشتری برای شما به همراه دارد. پس باورهای قدیمی را کنار بگذارید و برای آن چیزی خرج کنید که حقیقتا شما را خوشحال می‌کند و تأثیر عمیق‌تری دارد.
۳. به‌تنهایی خرید کنید
شاید شما هم دوستی دارید که در هنگام امتحان کردن هر لباسی این عبارت را بیان می‌کند: «خیلی بهت میاد؛ به نظرم حتما باید بخریش!» دوستان و روابط اجتماعی‌تان را برای قدم زدن در یک پارک نگه دارید و خودتان به‌تنهایی خرید کنید.
۴. عادت‌های مالی خود را تغییر بدهید
طبق تحقیقات انجام‌گرفته، دوستانی با ویژگی‌های مشابه، عادت‌هایی مشابه هم پیدا می‌کنند. این موضوع می‌تواند به موارد مالی نیز بسط پیدا کند. مراقب باشید عادات بد دوستان‌تان به شما منتقل نشود. اینکه یکی از دوستان شما تمایل دارد در یک رستوران گران‌قیمت غذا بخورد یا با عرضه‌ی هر نسخه‌ی جدید، گوشی تلفن همراه خود را تعویض می‌کند، به این معنا نیست که شما هم باید همان کارها را انجام بدهید. در عادت‌های مالی روزانه‌ی خود دقیق شوید و اگر برای انجام‌شان توجیهی منطقی پیدا نمی‌کنید، از انجام آنها صرف‌نظر کنید.
پس‌اندازی برای روز مبادا
۱. بودجه‌ی پس‌انداز را تعیین کنید
شاید این جمله عجیب به نظر برسد چون معمولا ما برای استفاده از خدمات یا خرید کالاها بودجه در نظر می‌گیریم، اما مسئله‌ی پس‌انداز به‌قدری اهمیت دارد که باید هنگام بودجه‌بندی درآمد ماهیانه‌‌تان، قسمتی را به‌عنوان پس‌انداز کنار بگذارید. اگر به این امید بنشینید که تا آخر ماه خرج می‌کنید و هرچه را که باقی بماند پس‌انداز می‌کنید، هیچ‌گاه به نتیجه‌ی مطلوبی دست پیدا نمی‌کنید.
۲. حساب پس‌انداز خود را از دیگر حساب‌ها جدا کنید
صرف نظر از اینکه در چه کشوری به دنیا آمده‌اید و چه فرهنگی برای مدیریت مالی شخصی خود دارید، این یک حقیقت جهانی است: «اگر ببینید در حساب خود به مقدار کافی پول دارید، برنامه‌هایی را که برای آن در نظر گرفته‌اید نادیده خواهید گرفت یا فراموش‌شان می‌کنید و پول‌تان را خرج می‌کنید» درنتیجه با باز کردن حساب پس‌انداز جداگانه کمتر احتمال می‌رود پولی را که برای سفر در تعطیلات در نظر گرفته‌اید اشتباها در یک فروشگاه اینترنتی بر باد بدهید.
حتی می‌توانید حساب پس‌اندازتان را در بانک دیگری باز کنید تا بی‌دردسر و بدون کارمزد نتوانید دائما بین حساب‌هایتان تراکنش انجام بدهید همچنین می‌توانید بعد از مدتی آن را به‌صورت سپرده‌های مدت‌دار در بیاورید تا قید خرج کردنش را بزنید.
۳. به فکر دوران بازنشستگی‌تان باشید
در ایران اکثر افراد از بیمه‌ی بازنشستگی استفاده می‌کنند به این صورت که در طول سال‌هایی که کار می‌کنند قسمتی از درآمدشان صرف پرداخت حق بیمه می‌شود. اما آیا دریافتی‌های ناچیز دوران بازنشستگی برای شما کافی است؟ در صورتی که خدایی ناکرده نیاز به تأمین هزینه‌های درمانی داشته باشید، آیا به‌راحتی می‌توانید آنها را پرداخت کنید؟ یا اصلا اگر بخواهید در دوران بازنشستگی به سفرهایی بروید که در سال‌های قبل هیچ‌گاه فرصتش را نداشته‌اید، از پس هزینه‌های آن برمی‌آیید؟ با توجه به چشم‌اندازی که از زندگی خود در این دوران در نظر دارید، مدیریت مالی شخصی خود را به‌گونه‌ای تنظیم کنید که در آن زمان دغدغه و نگرانی‌هایی از این دست نداشته باشید.
۴. برای مواجهه با موقعیت‌های اضطراری، از قبل چاره‌اندیشی کنید
تنها در موارد زیر می‌توانید سراغ پس‌انداز اضطراری خود بروید و حواس‌تان باشد عروسی و هزینه‌های مربوط به آن جزئی این موارد محسوب نمی‌شود:
- تأمین هزینه‌های درمانی اضطراری؛
- خراب شدن ماشین به‌طوری‌که قابل استفاده نباشد؛
- تعمیر و نگهداری خانه در صورت بروز مواردی چون چکه کردن سقف، خرابی لوله‌ها، رفع مشکلات تهویه‌ای، سم‌پاشی و …؛
- هزینه‌های پیش‌بینی نشده و ضروری مانند هزینه‌های مربوط به فوت یکی از عزیزان؛
می‌توانید براساس اطلاعاتی که از سال قبل به‌یاد دارید، هزینه‌ی هرکدام از این پیشامدها را تخمین بزنید و مجموع آنها را تقسیم بر ۱۲ کنید تا متوجه شوید هر ماه باید چه مبلغی برای این موارد کنار بگذارید. با توجه به قانون ۲۰-۳۰-۵۰، این هزینه‌ها را در دسته‌ی انتخاب‌های سبک زندگی (۳۰٪) قرار بدهید.
اگر برای بیش از ۶ تا ۹ ماه پس‌انداز کافی در حساب خود دارید، پس می‌توانید اهداف مالی کوچک‌تان را تأمین کنید، حالا زمان آن رسیده است که به سرمایه‌گذاری فکر کنید. اگر با وجود این پس‌انداز، اقساط و بدهی‌هایی دارید که باید پرداخت شوند، آنها را در اولویت قرار بدهید. سرمایه‌گذاری مقوله‌ای بسیار گسترده است که نیازمند یادگیری، تحقیق و بررسی و درنهایت تجربه است. بعد از طی این مراحل به‌طورکلی هر سال مجموعه انتخاب‌های خود را برای سرمایه‌گذاری مرور کنید تا اطمینان یابید همچنان پورتفولیوی شما در بهترین حالت ممکن قرار دارد، ریسک آن افزایش نیافته و سود موردنظر شما را پوشش می‌دهد.
سخن آخر
نیازی نیست درجه‌ی بالایی در زمینه‌های مالی کسب کنید یا پیش‌زمینه‌ی خاصی داشته باشید تا بتوانید مدیریت مالی شخصی خود را به دست گیرید. با توجه به موارد بالا و کمی تمرین می‌توانید بر روندهای مالی‌تان نظارت داشته باشید و به‌جای اینکه اجازه بدهید مخارج و هزینه‌ها شما را مدیریت کنند، خودتان آنها را مدیریت کنید.
