با گذشت نزدیک به سه ماه از آغاز فصل مهاجرت پرندگان از سیبری به استان مازندران و در حالی که امسال نیز به‌عنوان یازدهمین سال کشتار غیرقانونی ده‌ها هزار پرنده مهاجر در فریدونکنار، متخلفان در سایه بی‌توجهی مسئولان استانی و کشوری و دادگستری، لاشه هزاران پرنده را به مسلخ می‌فرستند، مدیرکل محیط‌زیست مازندران در تازه‌ترین اظهارنظر خود گفت: «کشتار پرندگان مهاجر زمستان گذران در فریدونکنار بویژه تالاب سرخرود و ازباران امسال با حمایت برخی نیروهای با نفوذ محلی در سطوح استانی و ملی با بهانه قراردادن معیشت مردم محلی تشدید شده است.»
به گزارش روزنامه ایران، کشتار روزانه بین 2 تا سه هزار پرنده مهاجر در فریدونکنار، سرخرود و ازباران در حالی ادامه دارد که پیش از این به‌دلیل شیوع آنفلوانزای فوق حاد پرندگان، بارها معاون اول رئیس جمهوری به‌عنوان رئیس کمیته بحران مقابله با آنفلوانزای فوق حاد خواستار ممانعت از شکار و صید پرندگان مهاجر شده بود. در همین حال عیسی کلانتری نیز 40 روز قبل در نامه‌ای به وزیر کشور و استاندار مازندران و فرمانده نیروی انتظامی خواستار تشکیل شورای تأمین استانداری مازندران و تعطیلی بازار پرنده‌فروشان فریدونکنار و مشارکت نهادهای انتظامی برای جلوگیری از شکار و فروش پرندگان مهاجر در مازندران شده بود. اما این درخواست‌ها نیز همچون درخواست‌های قبلی از سالیان قبل و نیز درخواست وزیر دادگستری در سال 93 برای تعطیلی هر چه سریعتر بازار فریدونکنار به دست فراموشی سپرده شود و بی‌آنکه کسی پاسخگو باشد کشتار فله‌ای پرندگان مهاجر به قیمت تجارت و سودجویی میلیاردی حدود 20 نفر از سرکرده‌های اصلی قاچاقچیان پرنده همچنان ادامه دارد.در همین حال حسینعلی ابراهیمی کارنامی که پیش از این نیز بارها در گفت‌و‌گو با «ایران» با انتقاد شدید از مسئولان استانی و کشوری خواستار برگزاری شورای تأمین استانداری و برخورد محکم با قاچاقچیان و صیادان غیر قانونی شده بود به ایرنا می‌گوید: حمایت این افراد صاحب نفوذ و قدرت از اندک شکارچیان غیرمجاز در منطقه باعث شده تا برخورد دستگاه‌های متولی از جمله محیط زیست و دامپزشکی با معضل شکار پرندگان زمستان گذران کم رنگ جلوه کند. این مقام مسئول می‌افزاید: «محیط زیست طبق وظیفه قانونی که برعهده دارد با کمک تشکل‌های مردم نهاد و نیروهای محلی منطقه با شیوه‌های غیرقانونی برخی شکارچیان در تالاب‌های فریدونکنار که نوعی کشتار جمعی محسوب می‌شود از ابتدا مخالف بوده و با آن برخورد می‌کند.»
ولی واقعیت این است که سازمان محیط زیست و فرمانده یگان محیط زیست بارها اعلام کرده‌اند که به تنهایی توان مقابله با قاچاقچیان پرنده را ندارند. در همین حال در سال‌های گذشته بارها محیطبانان مورد ضرب و شتم قاچاقچیان قرار گرفته‌اند و در تازه‌ترین رخداد دو هفته قبل نیز دو نفر از محیطبانان به ضرب گلوله شکارچیان راهی بیمارستان شدند. قدرت‌نمایی اراذل و اوباش قاچاقچی پرنده در فریدونکنار چندسالی‌است که به حدی رسیده که حتی منطقه تالاب بین‌المللی فریدونکنار را کاملاً در اختیار خود گرفته‌اند و تمامی پهنه آبی تالاب را تورهای غیرقانونی هوایی نصب کرده‌اند تا پرندگان مهاجر به محض فرود در این تورها گیر افتاده و صید شوند. اوضاع در فریدونکنار به قدری بحرانی است که حتی محیطبانان هم جرأت ورود به منطقه تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست را ندارند و در کنار تابلوی ورودی محیط زیست، اوباش تابلویی نصب کرده‌اند که روی آن نوشته شده ورود محیطبان و عکاس حیات‌وحش ممنوع! و هر زمان هم که عکاسان حیات‌وحش یا محیطبانان وارد منطقه شدند بشدت مورد ضرب و شتم و حتی تهدید با سلاح سرد قرار گرفته‌اند.
نصب تورهای هوایی در تمامی تالاب‌ها و آب‌بندهای ازیاران و سرخرود
تداوم کشتار پرندگان در مازندران و بی‌توجهی نهادهای اجرایی و قضایی به تخلفات، حالا باعث شده تا دامنه این گستاخی و قانون‌شکنی‌ها به استان‌های دیگر هم کشیده شود. در برخی استان‌ها همچون گلستان و گیلان، ادارات محیط‌زیست با وجود چندین مورد حمله سازماندهی شده متخلفان و اقدام به ضرب و شتم محیطبانان و تخریب خودروهای دولتی اما با کمک دستگاه قضایی بشدت وارد عمل شده و جلوی قانون‌شکنی و هرگونه شکار و صید غیرمجاز را می‌گیرند اما در خوزستان نیز بی‌توجهی اداره کل محیط زیست این استان و عدم همکاری دادگستری با این اداره کل حالا موجب شده تا بازار کیان اهواز نیز به دومین بازار فروش پرنده‌های مهاجر در کشور تبدیل شود به طوری که همه روزه لاشه بیش از یک هزار پرنده مهاجر در این بازار پیش چشم مأموران نیروی انتظامی و ادارات دولتی که در نزدیکی این بازار قرار دارند فروخته می‌شود بی‌آنکه برخوردی با متخلفان صورت گیرد و این تحلفات درحالی صورت می‌گیرد که سازمان محیط زیست اکنون سه ماه است به‌دلیل شیوع آنفلوانزای فوق حاد پرندگان، هرگونه شکار و صید را در سراسر کشور ممنوع کرده است.
انقراض نسل پرندگان مهاجر در شمال ایران
11 سال است که شبکه قاچاق و مافیای صید پرندگان مهاجر که توسط یکی از افراد بانفوذ محلی به نام «ع.ا» در مازندران هدایت می‌شود فعالیت خود را به طور گسترده‌ای آغاز کرده است. از آن سال تاکنون به‌طور متوسط هرساله بین 500 هزار تا یک میلیون پرنده مهاجر به مسلخ مرگ رفته و روی تخت بازارچه غیر قانونی در گوشه یکی از خیابان‌های فریدونکنار به فروش می‌رسد. محموله پرنده‌های شکارگاهی سر از رستوران‌های گرانقیمت تهران و دیگر شهرهای کشور هم درمی‌آورد و شنیده می‌شود اخیراً به‌صورت غیرقانونی به کشورهای حاشیه خزر نیز صادر می‌شود. تجارت خونین و پرسودی که در مازندران راه افتاده حالا نام فریدونکنار و مازندران را در محافل بین‌المللی محیط زیست و در بسیاری از رسانه‌های خارجی نیز به‌عنوان «سیاه‌چاله پرندگان مهاجر» معروف کرده است. 20 نفر قاچاقچی پرنده حالا نام یک استان سبز را در محافل بین‌المللی به‌خون آلوده کردند و بسیاری از کارشناسان بارها نسبت به انقراض قریب‌الوقوع پرندگان کمیاب در این منطقه هشدار دادند. در همین حال مدیرکل محیط زیست استان مازندران نیز می‌گوید: برخی شیوه‌های شکار که در این منطقه وجود دارد شامل دام هوایی، کرس و گذر نوعی نسل‌کشی پرندگان مهاجر است و استمرار این روش‌ها می‌تواند نسل برخی گونه‌های مورد حمایت را منقرض کند.
فروش گوشت پرندگان مهاجر در بازار فریدونکنار در حالی ادامه دارد که بارها توسط روزنامه ایران و بسیاری از رسانه‌ها تصاویر مربوط به فروش گوشت گونه‌های کمیاب و نیز گونه‌های حرام گوشت نیز منتشر شده است، درحالی‌که مطابق قانون شکار و صید ایران، شکار و صید و فروش گونه‌های کمیاب جرم محسوب شده و بر اساس قوانین فقهی و شرع اسلام نیز فروش هر گونه گوشت و نوشیدنی حرام در مملکت اسلامی جرم است اما در فریدونکنار براحتی همه روزه حتی گوشت حرام پرندگانی چون باکلان نیز به مشتریان عرضه می‌شود!
نگرانی 4 مرجع تقلید نسبت به سرنوشت تنوع زیستی کشور
اما تداوم این روند حالا برخی مراجع تقلید را هم نسبت به سرنوشت تنوع زیستی کشورمان نگران کرده و به صدور فتوا واداشته است. به‌طوری که هفته گذشته چهار تن از مراجع تقلید اعلام کردند: «کسانی که اقدام به کسب درآمد از طریق شکار حرفه‌ای و گسترده گونه‌های پرندگان مخصوصاً گونه‌های نایاب آن می‌کنند برخلاف منافع ملی و حفظ محیط زیست عمل کرده و رفتار آنها غیرمشروع است که باید با اقدامات قانونی لازم جلو این نوع کسب درآمد غیرشرعی گرفته شود.»
آیت‌الله مکارم شیرازی، آیت‌الله علوی گرگانی، آیت‌الله سیستانی و آیت‌الله گرامی، در پاسخ به استفتاء مؤسسه فرهنگی بحرالعلوم، اعلام کردند کشتار، صید و عرضه غیرقانونی پرندگان مهاجر جایز نیست. مهدی طباطبایی مدیر مؤسسه فرهنگی بحرالعلوم با بیان اینکه مالکیت منابع طبیعی نه فقط از آن مردم یک کشور بلکه متعلق به مردم کل دنیاست می‌گوید: اگر چه از دیدگاه فقهی روشن است که کشتار پرندگان به این شکل جایز نیست و حرام است اما باز هم ما در این زمینه از مراجع بزرگ تقلید استفتا کردیم. دفتر آیت‌الله سیستانی پاسخ دادند خلاف مقررات را جایز نمی‌دانند و دفتر آقای علوی گرگانی نیز که در آن منطقه مقلدانی دارند فرمودند حفظ گونه‌های مختلف پرندگان و حیوانات وظیفه آحاد مردم و مسئولان است و کسانی که اقدام به کسب درآمد از طریق شکار حرفه‌ای و گسترده پرندگان می‌کنند رفتار آنها برخلاف منافع ملی و غیرمشروع است و باید با اقدامات قانونی لازم جلوی این رفتار غیرقانونی گرفته شود. پاسخ آیت‌الله مکارم شیرازی که به مهر خود ایشان هم ممهور شده این بود که بدون شک چنین صید بی‌رویه که دارای آثار و تبعات است جایز نیست، یعنی حرام است. آیت‌الله گرامی نیز گفتند اگر شکار این حیوانات به ضرر سلامت افراد جامعه باشد یا موجب وهن و تحقیر جامعه اسلامی می‌شود شکار گسترده آنها جایز نیست. از رهبر معظم انقلاب هم پیش‌تر در این زمینه استفتا شده و مخالفت ایشان هم بارها در سایت‌های مختلف منتشر شده است.
ورود وکلای دادگستری و هنرمندان به پرونده کشتار پرندگان فریدونکنار
با شدت یافتن کشتار پرندگان مهاجر در مازندران و در حالی که استانداری مازندران با‌وجود درخواست‌های مکرر مسئولان محیط زیست حاضر به برگزاری جلسه شورای تأمین و تعطیلی بازار فریدونکنار نشدند، حدود 20 روز قبل جمعی از تشکل‌های زیست محیطی در نامه‌ای به استاندار اعلام کردند که به‌منظور اعتراض به وضعیت پرندگان مقابل این استانداری اجتماع خواهند کرد اما شورای تأمین استان هرگونه تجمعی را غیرقانونی عنوان کرد و اعلام کرد با تجمع‌کنندگان برخورد می‌شود. حالا بعد از گذشت دو هفته از لغو تجمع حامیان حیوانات و طرفداران محیط‌زیست کتایون جهانگیری، هنرمند و بازیگر سینما به همراه چند نفر از وکلای دادگستری و کارشناسان و فعالان محیط زیست در جمع خبرنگاران حاضر شدند تا گلایه خود را از وضعیت موجود به اطلاع مسئولان برسانند.
در این نشست خبری، شهرام مهاجر وکیل دادگستری با اظهار تأسف از بی‌توجهی مسئولان نسبت به وضعیت پرندگان مهاجر در استان‌های شمالی گفت: مشکلات محیط زیست از آنجا آغاز می‌شود که سازمان محیط زیست و شورای عالی محیط زیست یا به عبارت دیگر دولت، خود را مالک محیط زیست می‌داند و تمام رفتارش از دید اعمال حق مالکیت خودش است و نسبت به مالک اصلی که مردم هستند پاسخگو نیست و تمام وضعیتی که می‌بینیم در حوزه آب، حیات‌وحش و... همه ناشی از این قضیه است. این حقوقدان افزود: حکومت امانتدار محیط زیست و مالک اصلی محیط زیست مردم هستند یعنی من و شما و دولت به تساوی از محیط زیست حقی داریم. اما از این موضوع به سادگی صرف نظر می‌شود و دولت به همین راحتی برای خود تصمیم‌سازی می‌کند چون خود را امانتدار نمی‌داند و به مردم که مالک اصلی هستند پاسخگو نیست و برای همین است که می‌بینیم برای خود اولویت‌بندی می‌کند که مثلاً برای من آب مهم است و یوزپلنگ اهمیتی ندارد. او افزود: برای انجام وظیفه امانتداری دولت در اداره آن چیزی که متعلق به مردم است ابزاری به نام قانون دارند. برای اینکه ببینیم حساسیت مدیران روی چه چیزی بیشتر است باید دید چه اندازه برای آن قانون داریم و اینجاست که متوجه می‌شویم چه فاجعه‌ای در محیط‌زیست داریم.
این حقوقدان خاطرنشان کرد: ما دو قانون اصلی مرتبط با محیط زیست داریم. قانون شکار و صید و قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست. زمان تصویب آن سال ۱۳۵۳ بوده و آخرین اصلاح آنها یکی سال ۷۱ و دیگری سال ۷۵ بوده است یعنی ۲۱ سال است که این موضوع اصلاً مهم نبوده و در این قانون با جریمه‌هایی مواجه می‌شویم که خنده‌دار است و اصلاً بازدارندگی ندارد. چطور است مثلاً جریمه‌های رانندگی روزآمد می‌شود اما آخرین اصلاح قانون شکار و صید ۷۵/۹/۲۵ بوده است. او افزود: کنوانسیون رامسر که به ۴۷ سال پیش مربوط می‌شود واقعاً نقطه عطفی در قوانین محیط زیست ما بوده است اما من به جرأت می‌گویم که متولیان احیای دریاچه ارومیه حتی این قانون را نخوانده‌اند. اصل احتیاط در کنوانسیون رامسر که می‌گوید اگر نمی‌دانیم در صورت انجام یک طرح با چه ریسک‌هایی مواجه می‌شویم نباید آن را انجام دهیم خیلی مهم است اما واقعاً این اصل کجا رعایت شده است؟
او با گلایه از رئیس جمهوری که در ابتدای دولت یازدهم از وجود یک دولت محیط زیستی خبر داده بود گفت: اکنون شاهد زلزله محیط زیستی هستیم اما اینجا هم دولت می‌گوید نمی‌تواند کاری بکند و خود مردم باید وارد شوند. دیدگاه دولت هم یک دیدگاه کاملاً مالکانه است و به هیچ کس پاسخگو نیست. دوشنبه هفته پیش، روز جهانی حقوق حیوانات بود اما بزرگداشت این روز فقط در فضای مجازی و در میان خود فعالان حقوق حیوانات مطرح شد. مهاجر یادآور شد: من به‌عنوان یک ایرانی بر اساس اصل تساوی حقوق نسبت به انفال از همه طبیعت ایران سهم دارم و سهم من به اندازه کسی است که در فریدونکنار زندگی می‌کند اما وقتی به کشتار میلیونی پرندگان در فریدونکنار اعتراض میکنم به من می‌گویند شما برای اینها شغل فراهم کن!
مهاجر معتقد است: هر جا که قانون اجرا نشود و چرخش مالی وجود داشته باشد، فساد رخ می‌دهد. قانون باید اجرا شود اما آنجا متأسفانه اجرای قانون تابع شرایط محلی است. تا متولی مرکزی اعمال قانون نکند و محکم نایستد با این مسأله برخورد موفقی نخواهد شد. با این حال عمل سازمان محیط زیست نشان می‌دهد که به کلام خدا که بزرگ بر ساختمان آن نوشته شده «یسبح لله ما فی السماوات والارض» مطلقاً اعتقاد ندارد. در این نشست همچنین محمد‌علی اله قلی، کارشناس حیات وحش نیز گفت: امروز ما در کشور درگیر آنفلوانزای فوق حاد پرندگان هستیم که اتفاقاً منشأ طبیعی ندارد و با پرنده‌های مهاجر قاره‌ها را پیموده و به کشور ما وارد شده و هر سال هم قوی‌تر می‌شود. متأسفانه در سال‌های اخیر جوامع انسانی را هم درگیر کرده و تنوع پرنده‌های درگیر هم هر سال بیشتر می‌شود. بازار فریدونکنار با یک گردش مالی ۳-۲ میلیارد تومانی باعث شده که مرغداری‌های خیلی بزرگ ما ناگزیر از امحای مرغ‌ها شوند و آن معیشت نامشروع حالا حتی یک معیشت ملی را هم از بین برده است.این فعال محیط زیست که سال‌هاست برای جلوگیری از کشتار پرندگان مهاجر تلاش می‌کند می‌گوید: تا به امروز ۱۸ میلیون مرغ معدوم شدند و به دلیل ریسک آنفلوانزای فوق حاد پرندگان امسال حتی سازمان محیط زیست هم مجوز شکار صادر نکرد اما در فاصله ۱۵۰ کیلومتری پایتخت در بازار فریدونکنار تیغ قانون برش ندارد و باعث شد تا ویروس آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در کشور ما نه تنها کنترل نشود بلکه حالا به گواه سازمان دامپزشکی بومی هم بشود.او یادآور شد: در تالاب‌های فریدونکنار، ازباران و سرخرود، گفته می‌شود ۲۲۰ امتیاز دامگاه در منطقه وجود دارد و هر دامگاه دست‌کم ۳ دام کرس و ۳ دام گذر دارد. هر کرس ۴۰۰ پرنده در روز می‌تواند شکار کند. ازسوی دیگر به عدد بزرگ بازار پرندگان باید باغ‌های پرندگان شهرداری‌ها که مرکز بزرگ قاچاق حیات‌وحش و پرندگان است را هم اضافه کنیم و تنوع زیستی ایران و جهان امروز اینچنین در مازندران از بین می‌رود و به دیگر استان‌ها همچون خوزستان هم ترویج می‌شود.
شاید شکار جانوران و پرندگان تنها راه درآمد و کسب و کار شکارچیان باشد 
شاید قاچاق مواد مخدر هم تنها راه درآمد سوداگران مرگ باشد 
