بانک مرکزی در حالی برای سال 97 مجوز انتشار ایران چک های جدید را می گیرد که در سال 96 هم چنین مجوزی داشت، با وجود این، تنها به انتشار اسکناس هزار تومانی با طرح جدید بسنده کرد.
به گزارش «تابناک»؛ دولت در لایحه بودجه سال 97 تقدیمی به مجلس، به بانک مرکزی اجازه انتشار ایران چک را صادر کرد. دولت در بند الف تبصره 16 آورده است، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجاز است، ایران چک های مورد نیاز کشور را پس از تصویب شورای پول و اعتبار تولید و با مسدود کردن معادل ریالی آن تحت نظارت هیأت نظارت اندوخته اسکناس (موضوع ماده۲۱ قانون پولی و بانکی کشور) منتشر کند.
این در حالی است که بانک مرکزی در لایحه بودجه سال جاری نیز مجوز انتشار ایران چک را داشت؛ با وجود این، بانک مرکزی ایران چک جدید منتشر نکرد و تنها به انتشار اسکناس های جدید هزار تومانی بسنده کرد.
در اسفندماه سال گذشته، نمایندگان در نشست علنی مجلس شورای اسلامی و در جریان بررسی بخش هزینه ای لایحه بودجه سال 96 با بند (الف) تبصره 17 ماده واحده این لایحه موافقت کردند که بر اساس این مصوبه، بانک مرکزی مجاز به تولید و توزیع "ایران چک" های مورد نیاز کشور در سال 96 شده بود.
بنابراین، بر پایه این مصوبه، نمایندگان مجلس، بانک مرکزی را مجاز به تولید ایران چک‌های مورد نیاز کشور در سال ۹۶ کردند؛ با وجود این، بانک مرکزی در سال جاری ایران چک های جدیدی را روانه بازار نکرد. البته پیش از این، بانک مرکزی، ایران چک های 200 هزار تومانی نیز منتشر کرده، وارد بازار نکرده است و به عنوان ذخایر احتیاطی نگهداری می کند.
ناصر حکیمی، معاون فناوری های نوین بانک مرکزی نیز پیش از این گفته بود، اکنون سیاست بانک مرکزی، ورود ایران چک 200 هزار تومانی به بازار نیست و نیازی برای این کار وجود ندارد و این موضوع فقط برای ذخایر احتیاطی است.
با وجود این، برخی فعالان بازار، ورود ایران چک های جدید با ارقام بالاتر از 50 و 100 هزار تومانی را یک نیاز و الزام برای اقتصاد، فعالیت های اقتصادی و بازار تلقی می کنند؛ البته در نقطه مقابل آنها نیز برخی می گویند، با توجه به دیجیتالی و الکترونیکی شدن فعالیت های اقتصادی، برداشت ها و نقل و انتقالات وجوه و بسترسازی برای امضای دیجیتال چک های الکترونیکی دیگر نیازی به انتشار ایران چک های با ارقام درشت وجود ندارد.
در ماده 21 قانون پولی و بانکی کشور آمده است؛
الف) هیأت نظارت اندوخته اسکناس عهده‌دار نظارت بر حسن اجرای مفاد ماده 5 این قانون از طریق تحویل و نگاهداری اسکناسهای چاپ‌شده و همچنین نگاهداری حساب دارایی های موضوع ماده 5 و صورت جواهرات سلطنتی و تنظیم مقررات مربوط به نمایش و نظارت بر ورود و خروج آنها از خزانه بانک و به علاوه نظارت در معدوم کردن اسکناس هایی که باید از جریان خارج شود است.
ب) هیأت نظارت اندوخته اسکناس از افراد زیر تشکیل می‌شود:
دو سناتور به انتخاب مجلس سنا
دو نماینده مجلس به انتخاب مجلس
رئیس کل بانک مرکزی ایران
دادستان کل کشور
خزانه‌دار کل کشور
رئیس کل دیوان محاسبات
رئیس هیأت نظار
تبصره - مدت مأموریت سناتورها و نمایندگان مجلس با مجلسین خواهد بود و در هر حال تا انتخاب جانشین خود به این سمت باقی خواهند ماند.
پ) آیین‌نامه مربوط به نحوه اجرای وظائف محول به هیأت نظارت اندوخته اسکناس به وسیله هیأت تصویب و به موقع اجرا گذارده می‌شود.
ت) اعضای هیأت نظارت اندوخته اسکناس برای حضور در جلسات هیأت حق‌الزحمه‌ای دریافت خواهند کرد که به پیشنهاد رئیس کل بانک و تصویب مجمع عمومی تعیین می‌شود.
با وجود اینکه ایران چک ها در مبادلات روزمره مردم کاربرد فراوانی دارد و ایران چک های ۵۰ هزار تومانی حتی در عابر بانک ها نیز قرار داده می شود، ولی تدابیر امنیتی بانک مرکزی به منظور جلوگیری از جعل و چاپ اسکناس های تقلبی، برای ایران چک ها کافی نبود و خیلی زود سوء‌استفاده کنندگان را به سمت چاپ ایران چک های تقلبی در بازار کشاند.
درست اندکی پس از رونمایی از ایران چک جدید ۵۰ هزار تومانی در شهریورماه سال ۹۴، خزانه داری کشور به بانک ها نسبت به انتشار و وجود ایران چک های تقلبی در بازار هشدار داد؛ بنابراین، می توان در کنار فایده های فراوان ایران چک ها در اقتصاد ایران از جمله کم حجم بودن مبالغ بزرگ، کاهش هزینه های چاپ و نگهداری اسکناس و ...، موضوع امنیت را به عنوان یکی از دغدغه های مردم در این زمینه دانست؛ با وجود این، می توان برای چاپ تعدادی ایران چک تقلبی، از مزایای استفاده از آن در اقتصاد ایران چشم پوشی کرد.
حال باید منتظر ماند و دید، آیا بانک مرکزی در سال ۹۷ و سه سال پس از انتشار آخرین ایران چک؛ برنامه جدیدی برای انتشار و ارایه ایران چک جدید خواهد داشت و یا خیر؟ در هر صورت این احتمال قوی وجود دارد که مجلس مانند سال گذشته، مجوز دولت برای بانک مرکزی در زمینه امکان انتشار ایران چک در سال ۹۷ را دوباره تأیید کند.
چاپ اسکناس یعنی کم.کردن ارزش پول یعنی محترمانه برداشتن از جیب ملت