در مورد انتقال آب خوزستان کدام یک اشتباه می کنند؛ مجلس یا سازمان محیط زیست؟

 بیشتر انتقادات در رابطه با ریشه های اصلی تخریب های زیست محیطی کشور، متوجه نمایندگان مجلس می شود و این نمایندگان هستند که به محلی گرایی و ترجیح منافع محلی بر منافع ملی متهم می شوند. مثل ماجرای انتقال آب کارون و خسارات زیان بارش که بیشتر انتقادات را متوجه نمایندگان مجلس کرده است، اما گویا تصمیم گیری های اشتباه این حوزه جای دیگری رقم می خورد.

به گزارش «تابناک»؛ سخنان روز گذشته نائب رئیس مجلس شورای اسلامی ـ که ماجرای انتقال آب از استان خوزستان به فلات مرکزی را مادامی که این منطقه در بحران زیست محیطی قرار دارد، بی معنی دانست ـ دوباره این موضوع ملی و مهم را به صدر اخبار رسانه ها کشید؛ اقدامی جنجال برانگیز که در میان مردم، نمایندگان و دولتمردان منتقدان و مدافعان زیادی است.

به بیان بهتر، در حالی ماجرای انتقال آب کارون به فلات مرکزی و تشدید بحران ریزگردها در جنوب غرب کشور به یک بحران ملی تبدیل شده و خسارات زیانبار آن روز به روز افزایش می یابد که همچنان در بدنه مدیریت ارشد اجرایی کشور در رابطه با نحوه برخورد با این مسأله اتفاق نظری وجود ندارد. برخی مراکز مهم تصمیم گیری از بلامانع بودن اجرای طرح های دوباره انتقال آب در شرایط کنونی می گویند و برخی مراکز، این اقدام را عاملی بر افزایش بحران های منطقه عنوان می کنند.

پیش از این و در دهه های گذشته، اجرای چند طرح بزرگ انتقال آب از بخش های بالادستی حوضه آبریز کارون به فلات مرکزی مثل کوهرنگ 1، کوهرنگ 2، چشمه لنگان، خدنگستان و... اجرایی شد که البته مشکل نیاز روزافزون بخش های مرکزی به آب را مرتفع نکرد؛ اما از آن سو، خسارات زیانباری را متوجه استان خوزستان و جنوب غرب کشور کرد.

اکنون و در شرایطی که پدیده ریزگردها و افزایش دامنه های گرد و غبار تحت تأثیر اقدامات مدیریتی گذشته، زندگی میلیون ها ایرانی را به مخاطره انداخته است، همچنان نیاز روزافزون فلات مرکزی به منابع آب، شوق مدیران را برای اجرای پروژه های انتقال آب جدید در پی دارد.

از جمله طرح های انتقال آب جدید، می توان به سد و تونل بهشت آباد، سد و تونل کوهرنگ 3، سد و تونل یلان، سد و تونل گوکان و... اشاره کرد که قرار است همگی دوباره بر سرشاخه های آب کارون تأسیس شوند و این منابع آبی را به سمت حوضه آبریز زاینده رود منحرف کنند.

به رغم خسارات گسترده طرح های پیشین و اعتراضات مردمی به این موضوع، برخی مدیران ارشد کشور، همچنان بر اجرای طرح های جدید انتقال آب تأکید دارند و این موضوع را راهکاری برای حل بحران مناطق مرکزی کشور می دانند.

مدیرانی مثل عیسی کلانتری، رئیس سازمان محیط زیست کشور که آذر ماه سال جاری با نگارش نامه ای محرمانه برای رئیس جمهور تأکید کرد که اجرای طرح انتقال آب در این حوزه منع زیست محیطی ندارد!

کلانتری در نامه ای که به آن اشاره شد، بدون اشاره به طرح های بزرگی مثل انتقال آب و ساخت سد ادعا کرد: مطالعات کارشناسان این سازمان نشان می دهد، دلیل اصلی بحران آب خوزستان، مصرف بی رویه آب در بخش هایی مثل کشاورزی و صنعت است که با مدیریت صحیح این منابع، می توان علاوه بر احیای محیط زیست خوزستان، با این منابع آب مشکل حوضه های دیگر آبریزی کشور را نیز حل کرد.

این نامه که مشخص نشد بر مبنای کدام مطالعات تخصصی و مستند صورت گرفته است، خیلی زود با واکنش سایر مدیران دولتی و نیز مردم رو به رو شد و در بسیاری از محافل رسانه ای و کارشناسی مورد نقد متخصصان قرار گرفت؛ متخصصانی که عقیده دارند ریشه بیشتر مشکلات کنونی خوزستان همین کاهش منابع آب ورودی است و نمی توان با کاهش بیشتر منابع آب در این منطقه منتظر معجزه ماند.

به بیانی رئیس سازمان محیط زیست که متولی حفاظت از اکوسیستم های طبیعی کشور است، پیش شرط های لازم برای اجرای دوباره طرح های انتقال آب را در استان خوزستان تحقق یافته می داند و با چراغ سبز خود به دولت، سعی دارد راه برای برای انجام این اقدامات باز کند.

این موضع گیری ها در حالی است که نمایندگان خوزستان در مجلس و حتی نمایندگان اصفهانی نیز چنین موضعی ندارند و جالب تر اینکه برخی نمایندگان بی طرف نیز با نظر رئیس سازمان محیط زیست مخالف هستند.

جدا از نمایندگان استان خوزستان، که بارها اعتراض خود را به این مسأله نشان داده اند، «حیدرعلی عابدی»، نماینده مردم اصفهان در مجلس نیز پیشتر به خبرنگار «تابناک» گفت: در شرایط عادی، استان اصفهان و حوضه آبریز زاینده رود به یک قطره از آب سایر مناطق نیز نیاز ندارد. آنچه برای این بخش از کشور نیاز آبی ایجاد کرده است، تمرکز صنایع ملی در منطقه و برداشت های جدید آب از این استان برای سایر استان هاست. خروج از بحران راهکاری ندارد، مگر اینکه ما یا به گذشته برگردیم و تخصیص های ایجاد شده از بستر زاینده رود را کاهش دهیم و یا اینکه به جلو برویم و منابع آب جدیدی را به این بستر بیمار تزریق کنیم.

جدا از مواضع این نماینده، روز گذشته مسعود پزشکیان، نائب رئیس مجلس نیز در واکنش به طرح های انتقال آب از خوزستان به سایر مناطق کشور به رسانه ها گفت: دولت و مجلس به شدت در رابطه با آبهای منطقه و نحوه انتقال آنها پیگیر هستند و با نمایندگان خوزستان و وزارت نیرو صحبت هایی شده است. در وهله نخست، باید مشکلات آب منطقه خوزستان رفع شود و تا زمانی که مشکل این استان حل نشود، انتقال آب به سایر مناطق بی معناست.

از صحبت های نائب رئیس مجلس چنین بر می آید که دولت و مجلس نسبت به موضوع انتقال آب از استان خوزستان بسیار حساس هستند و این مهم را پیگیری می کنند و همچنین نمایندگان مجلس بر این اصل واقف هستند که در گام اول باید مشکلات و معضلات زیست محیطی استان خوزستان مرتفع شود و تا این مشکلات حل نشود، صحبت از انتقال آب معنایی ندارد.

از آنجا که ریشه اصلی همه مشکلات زیست محیطی اکنون منطقه نیز اجرای طرح های انتقال آب است، بنا بر صحبت های مسعود پزشکیان عملاً در شرایط آبی کنونی صحبت از اجرای طرح انتقال آب منتفی است؛ اما با وجود این، برخی افراد در بدنه دولت از جمله وزارت نیرو و به ویژه سازمان محیط زیست که اتفاقاً باید نسبت به بقیه گروه ها و افراد سیاسی بی طرف تر باشند، حامی اجرای طرح های انتقال آب هستند. افرادی مثل رئیس سازمان محیط زیست که با علم به نقدها و ایرادات موجود مکاتبات خود را محرمانه انجام می دهد و چشم های خود را بر روی خسارت های چنین تصمیم های بسته است.

بنابراین، می توان مدعی شد در ماجرای اجرای طرح های انتقال آب از حوضه آبریز کارون به سایر حوضه های آبریز، به رغم تفکر عامیانه که نمایندگان مجلس را مسئول اصلی می داند و مورد نقد قرار می دهد، این سازمان محیط زیست است که در این رابطه به رسالت خطیر خود به درستی عمل نمی کند.