پرداخت خسارت 17.3 میلیاردی به مالکان رستاخیز / آیا رستاخیز توان فروش بیش از 70 میلیارد تومان را داشت؟!

پس از آنکه «تابناک» از پرداخت خسارت سیزده میلیارد تومانی به فیلم سینمایی رستاخیز در قالب سهم الشرکه پرده برداشت، مالکان و سازندگان این فیلم در موضع گیری‌هایی به رد ماجرا پرداختند اما بر اساس سندی که اکنون در اختیار بخش فرهنگی تابناک قرار گرفته، پرداخت سیزده میلیارد تومان زیان عدم اکران به موقع در قالب 45 درصد سهم الشرکه مورد توافق قرار گرفته که در نهایت مجموعه سازمان سینمایی بابت 60 درصد مبلغ 17 میلیارد و 330 میلیون تومان در دستور کار پرداخت قرار گرفته است.

«تابناک»، مهدی خرم دل؛ «رستاخیز» آخرین ساخته احمدرضا درویش ـ که از مقطع تاریخی مرگ معاویه تا شهادت امام حسین (ع) در روز عاشورا را روایت می‌کند ـ از تصویربرداری شگفتی‌انگیزی برخوردار است که با 250 جلسه فیلمبرداری، دقت نظر کارگردان را نیز روایت می‌کند؛ فیلمی که پس از رونمایی در جشنواره فجر به واسطه نمایش چهره حضرت عباس و فرزندان امام حسین (ع) با وجود صدور پروانه نمایش، رنگ پرده را ببیند.

پس از این اتفاق، صاحبان امتیاز فیلم «رستاخیز» در دیوان عدالت اداری علیه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شکایت کردند و با توجه به برخورداری از پروانه نمایش، توانستند حکم محکومیت این وزارتخانه را برای ممانعت از اکران رستاخیز بگیرند.



پس از صدور این حکم و در ادامه با جمع بندی که از سوی مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت پذیرفت، ابتدا علی جنتی، وزیر وقت و سپس حجت الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی تأکید کردند، دیگر مانعی برای اکران این فیلم سینمایی بدون هرگونه جرح و تعدیل وجود ندارد و سازندگان رستاخیز هر زمان که اراده کنند، می توانند این فیلم سینمایی را اکران کنند اما نامه‌ای مبنی بر رفع توقیف این فیلم به نهادهای صنفی مسئول ارسال نشد و در واقع عملاً بستر اکران فراهم نشد.

در این شرایط، نشست ها و گفت و گوهایی میان سازندگان این فیلم سینمایی و مسئولان وقت سازمان سینمایی برای تعیین رقم خسارت نیز انجام شد؛ اما با توجه مطالبه قابل توجه سازندگان رستاخیز، توافق حاصل نشد و این موضوع واکنش‌ها و موضع گیری های مکرر عوامل این فیلم و شماری از سینماگران را در حمایت از عوامل این فیلم در پی داشت.

در نهایت سید عباس صالحی، وزیر تازه فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره سرنوشت فیلم «رستاخیز» گفت: «رستاخیز مربوط به دوره قبل می شود و از همان دوران گفت وگوهایی با صاحبان فیلم شده و کارگردان و تهیه کننده به جمع بندی رسیده و مثل هر قراردادی طرفین با آن مبنا حرکت کرده اند. سازمان سینمایی با صاحبان آثار گفت وگو داشته و به همین ترتیب، خساراتی به تهیه کننده پرداخت شده و نمایش خارجی نیز انجام می شود، اما نمایش داخلی فعلا انجام نمی شود.»

همان زمان «تابناک» در گزارشی تأکید کرد، توافقی 13 میلیارد تومانی میان سازمان سینمایی و صاحبان امتیاز این فیلم انجام شده که سازمان سینمایی این مبلغ را به عنوان بخشی از رایت فیلم پرداخت کند. این گزارش با واکنش احمدرضا درویش کارگردان و تقی علیقلی‌زاده تهیه کننده فیلم همراه شد که از در انکار وارد شدند. در همین زمینه علیقلی زاده ادعا کرده بود: «نه در متن سخنان وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی و نه در گفت‌وگوهای مشترک و تعهدات حقوقی مکتوب بین سازندگان این فیلم با مسئولان محترم، هیچ‌گاه موضوع پرداخت خسارت مادی و تعیین و اعلان ارقامی برای آن، مطرح نبوده و این مسأله صرفا گمانه‌زنی‌هایی است که از اصل صحیح نیست.»

پس از طرح این ادعا، نگارنده از طریق سامانه انتشار و دسترسی آزاد اطلاعات در 13 مهر 1396 از سازمان سینمایی درخواست کرد مطابق با قانون، سند توافق نامه میان عوامل فیلم سینمایی رستاخیز و بنیاد سینمایی فارابی به نمایندگی از سازمان سینمایی را در اختیار قرار دهد. این اتفاق با گذشت ماه‌ها رخ نداد که با انتقادهایی همراه شد. در نهایت پس از وعده محمدمهدی حیدریان رئیس سازمان سینمایی در نشست مطبوعاتی پایانی سال 1396، شاهد این شفاف سازی ارزشمند بودیم و این سازمان در اقدامی مهم، سند بنیاد سینمایی فارابی تحت عنوان «گزارش روند قراردادی فیلم سینمایی رستاخیز» را در نگارنده قرار داد.

آنچه مشخص است، پس از عقد توافق‌نامه‌ای میان بنیاد سینمایی فارابی و مؤسسه فرهنگ تماشا به مدیریت تقی علیقلی زاده در 1384/7/30، در نهایت در 1388/2/23 یعنی در فاصله‌ای اندک تا پایان عمر دولت احمدی نژاد توافق نامه‌ای میان مدیران وقت بنیاد فارابی با تقی علیقلی زاده مبنی بر مشارکت در تولید فیلم رستاخیز امضا می‌شود. در این قرارداد مبلغ کل پروژه 10 میلیارد تومان تعیین می‌شود که بنیاد سینمایی فارابی با سهم 35 درصدی مکلف به پرداخت سه میلیارد و پانصد میلیون تومان می‌شود و سازندگان نیز مکلف می‌شود فیلم را حداکثر ظرف دو سال از تاریخ عقد توافق به پایان برسانند.

با وجود پرداخت قسط اول، پرداخت اقساط بعدی و ادامه حضور بنیاد در فیلم حسب تصمیم مدیران وقت سینما از سال 1388 تا 1394 به حالت تعلیق درآمد. در همین فاصله، فیلم در 16 بهمن 1392 برای نخستین بار رونمایی شد و با جلوگیری از اکران آن به واسطه نمایش چهره حضرت عباس و رویدادهای فوق الاشاره، بحث دریافت خسارت مطرح شد.

در بند پنجم این قرارداد اشاره شده است: «...متعاقباً در خصوص تعیین تکلیف زیان وارده به تهیه کننده و سایر شرکای فیلم مذکور ناشی از جلوگیری از اکران و نمایش عمومی آن، هیأت حکمیت به منظور بررسی ادعاهای مطروحه تشکیل و پس از بحث و تبادل نظر در چند جلسه، به صدور رأی انجامیده است. تصمیم گرفته شده از سوی هیأت حکمیت، با توجه به موافقیت وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر تأمین اعتبار لازم از محل اعتبارات هزینه‌ای سازمان سینمایی و پرداخت به تهیه کننده فیلم در قالب انعقاد قرارداد بین بنیاد و آقای تقی علیقلی زاده برای خرید مالکیت و سهم الشرکه 45 درصدی وی در فیلم مزبور بوده است.»

احمدرضا درویش و تقی علیقلی زاده، کارگردان و تهیه کننده رستاخیز

در همین راستا، قرارداد شماره 1004/2/96 مورخ 1396/1/29 منعقد شده که عبارت است از واگذاری 45 درصد از سهم الشرکه و مالکیت آقای تقی علیقلی زاده در حقوق، رایت‌ها و مالکیت فیلم سینمایی رستاخیز به بنیاد سینمایی فارابی سازمان سینمایی که ما به ازای این واگذاری 13 میلیارد تومان در قالب هفت قسط به عوامل این فیلم تا پایان مهر 1396 پرداخته شده است! در واقع بنیاد سینمایی فارابی مجبور شده برای 45 درصد یک فیلم سینمایی توقیفی که عملاً امکان اکران نیز ندارد، 13 میلیارد تومان پرداخت کند!

در ادامه در ششم آبان 1396 جلسه‌ای تشکیل شده و با تنظیم متمم قرارداد فوق الاشاره، 10 درصد از 45 درصدی که بنیاد فارابی کسر می‌شود و فارابی در ازای 35 درصد سهم فیلم، مکلف به پرداخت 10 میلیارد و 110 میلیون تومان می‌شود که بخش قابل توجهی از رقم تاکنون پرداخته شده است. در همان روز بر اساس توافق دیگری 25 درصد دیگر از این فیلم سینمایی (13 درصد از سهم شرکت دلتا مدیا و 12 درصد از سهم شرکت آکوا فالز) توسط مؤسسه رسانه های تصویری سازمان سینمایی به قیمت 7 میلیارد و 220 میلیون خریداری می‌شود.

بدین ترتیب سازمان سینمایی مجموعاً 17 میلیارد و دویست و بیست میلیون تومان بابت خرید 60 درصد سهام این فیلم پرداخت کرده است! هرچند ممکن است بخشی از این پرداخت را بتوان به حساب دیرکرد پرداخت سهم 35 درصدی نهادهای زیرمجموعه سازمان سینمایی برای این پروژه قرار داد اما همانگونه که در توافق به صراحت ذکر شده، این نوع پرداخت متاثر از زیان جلوگیری از اکران آن است.

سازندگان این فیلم بابت هر درصد از فیلم 287 میلیون تومان ارزش گذاری کرده‌اند که در نوع خود اتفاق جالب توجهی است و ارزش فیلمشان را 28 میلیارد تومان و هفتصد میلیون در نظر گرفته‌اند که طبیعتاً این رقم با منطق سینمای ایران هم‌تراز نیست! آیا واقعاً رستاخیز توان فروش داخلی و بین المللی بیش از 70 میلیارد تومان (به عنوان میزان فروش مورد نیاز برای بازگشت اصل سرمایه از گیشه و انواع رایت) داشته که چنین ارزش گذاری ریالی بر آن شده و اگر نداشته، پرداخت این صورتحساب منطقی است؟