سیزدهم تیر؛ جشن تیرگان و روز ملی دماوند

خبرآنلاین نوشت: در تقویم کهن ایرانی، سیزدهم تیرماه با نام «تیرگان»، یکی از جشن‌های بزرگ به شمار می‌آید. چندین سده است که جشن تیرگان با فراز و فرودهای بسیار، کم‌رنگ یا پررنگ، در گوشه‌وکنار حوزه‌ی تمدنی ایران برگزار می‌شود. از سال 1384 سازمان‌های مردم‌نهاد کوه‌نوردی و محیط زیستی، سیزدهم تیر را «روز ملی دماوند» خوانده‌اند و به این مناسبت برنامه‌های چندی را برگزار می‌کنند.

پرشورترین برنامه‌ی روز ملی دماوند، در شهر رینه (در پای رخ جنوبی کوه دماوند) و در یکی از جمعه‌های نزدیک به سیزدهم تیر (امسال: 15 تیر) برگزار می‌شود. انجمن دوستداران دماوندکوه که پایه‌گذار آن، گروهی از کوه‌نوردان و طبیعت‌دوستان مازندرانی بوده‌اند، مدیر اصلی جشن تیرگانِ رینه است. در این برنامه، چند هزار تن در مجموعه‌ای از برنامه‌ها مشارکت دارند: برقرار ساختن غرفه‌های فرهنگی و عرضه‌ی محصولات محلی، رقص محلی، موسیقی میدانی و سنتی، پنل گفتگو درباره‌ی چالش‌های کوهستان دماوند، سخنرانی صاحب‌نظران محیط زیست، معرفی چند چهره‌ی فعال محیط زیست، ارایه‌ی پیشنهاد به مسوولان و شنیدن سخنان آنان، و... .

دماوند، مانند دیگر کوه‌های ایران، گرفتار عامل‌های مخرب چندی است. مهم‌ترین این عامل‌ها چنین‌اند: چرای بیش از ظرفیت، ساخت‌و‌ساز، معدن‌کاری، گردشگری بی‌ضابطه، کوه‌نوردی غیراصولی، و تخریب آثار فرهنگی و بافت‌های روستایی اصیل. خوشبختانه، در پی بیش از ده سال پیگیری کوه‌نوردان و سازمان‌های مردم‌نهاد، معدن‌های پوکه‌ی دماوند با حکم قضایی تعطیل شدند. جا دارد که مسوولان، با دقت و سرعت بیشتری به دیگر مشکلات دماوند (و همه‌ی کوهستان‌های کشور) بنگرند تا این برج‌های آب ساز، در شرایطی که روز به روز معضل آب بیشتر خودنمایی می کند، حفظ گردند.

«تغییر اقلیم» که معضلی برای سراسر کره ی زمین است، در ایران و دیگر سرزمین های خشک، با شدت بیشتری خودنمایی می کند. تغییر اقلیم که در دوران ما با گرم تر شدن زمین همراه است، در سرزمین های خشک سبب بارش کم‌تر، تبخیر بیشتر، کوتاه شدن عمر توده‌های برفی که بر کوهستان می‌نشیند، عقب‌نشینی برفچال‌ها و یخچال‌های کوهستانی و در نتیجه موجب فصلی شدن رودخانه های دایمی می‌شود. در چنین وضعیت، حفاظت از زیستبوم‌های کوهستانی یعنی حفظ پوشش گیاهی و کلیت طبیعی آن‌ها به دلیل آن که پدیدآورنده و جذب کننده‌ی ابرها هستند، برای کشور ما اهمیتی حیاتی دارد.
امید آن که در هیاهوی بحران‌های اقتصادی و سیاسی که نتیجه‌ی بدمدریتی حاکم بر کشور است، صداهای مدافع حفظ دماوند و پاسداری از کوهستان‌های کشور شنیده شود... !