پس از آنکه شکایت یک مجموعه‌دار خصوصی از پرویز تناولی که منجر به ممنوع‌الخروجی این مجسمه‌ساز از ایران شد، در نهایت منتهی به صدور حکم قطعی محکومیت تناولی در دادگاه برای بازگرداندن شش مجسمه شد، «تابناک» حکم قطعی دادگاه تجدیدنظر را منتشر کرد؛ حکمی که تناولی و نزدیکانش به آن معترضند و در همین راستا توضیحاتی را پیرامون این پرونده در اختیار «تابناک» قرار دادند.
به گزارش «تابناک»؛ پرویز تناولی که نقاش و مجسمه‌ساز و از پیشگامان مکتب سقاخانه‌ای قرار بود، ساعت سه بامداد روز شنبه دوازدهم تیرماه، تهران را به مقصد لندن ترک کند تا در مراسم رونمایی از کتاب تازه‌اش با نام «زنان اروپایی در خانه‌های فارسی» حضور یابد و در موزه بریتانیا سخنرانی داشته باشد؛ اما این هنرمند بین‌المللی کشورمان، نتوانست از ایران خارج شود و در فرودگاه بین‌المللی امام‌خمینی (ره) از خروج او از کشور جلوگیری شد.
پس از این اتفاق، پرویز تناولی در گفت‌و‌گویی با بیان اینکه من به حراست فرودگاه توضیح دادم باید برای سخنرانی به لندن بروم، ادامه داد: «با وجود همه توضیحاتی که به آنها دادم، باز هم پاسخ مشخصی ندادند و گفتند باید به اداره گذرنامه مراجعه کنم. به اداره گذرنامه نیز مراجعه کردم اما آنها نیز درباره علت ممانعت از خروجم اظهار بی‌اطلاعی کردند و گفتند، در سیستم‌های آنجا چیزی ثبت نشده است. من برای خروج از کشور هیچ مشکلی ندارم. شاکی خصوصی، مدعی و بدهی ندارم که مانع خروج از کشور برایم باشد حتی نامه‌ای نیز در این زمینه دریافت نکرده‌ام.»
پرویز تناولی مدعی شد شاکی او نیروی انتظامی به اتهام نشر اکاذیب از طریق آثارش بوده که البته این موضوع آن زمان توسط سخنگوی نیروی انتظامی رد شد. پس از این ماجرا، ماجرای شکایت از تناولی رسانه‌ای شد و پای یک پرونده مالی به میان کشید شد و مشخص شد که یک اختلاف مالی جدی بر سر تعویض چند مجسمه شکل گرفته و با توجه به آنکه طرف مقابل تناولی، اعتقاد دارد آثاری که از این هنرمند دریافت کرده، به مراتب ارزشی کمتر از آثاری دارد که در معاوضه از تناولی دریافت کرده، ابتدا از طریق مذاکره و در نهایت از طریق حقوقی پیگیری کرده است.
در دادگاه بدوی حکم به نفع تناولی صادر شد اما در دادگاه تجدیدنظر حکم دادگاه بدوی نقض شد و تناولی در این پرونده محکوم شد. در بخشی از متن حکم با اشاره به روند طی شده، ادعاهای طرفین دعوا و مواد قانونی، مستشاران شعبه 12 دادگاه تجدیدنظر استان تهران به استناد به مواد متعدد قانونی حکم داده‌اند: «...وقوع تدلیس و حصول غبن از این ماجرا را وارد و ثابت تشخیص و ضمن نقض حکم صادره با تأیید فسخ قرارداد تحت عنوان توافق نامه معاوضه آثار هنری بین نامبردگان، حکم به استرداد شش مجسمه ساخته شده در سال 1972 تحت عنوان (سه پسر و سه دختر) از مجموعه متعلق به خانم مریم گودرزی با ابعاد و مشخصات قید شده در عقد به انضمام شناسنامه آنها و پرداخت... هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل... از ناحیه آقای پرویز تناولی در حق بانوی مذکور... صادر و اعلام می‌دارد... رای دادگاه حضوری و قطعی است...»
اکنون تندیس تناولی به نمایندگی از پدرش توضیحات مفصل و مستندی را درباره روند ممنوع الخروجی این هنرمند و همچنین ماجرا این شکایت در اختیار تابناک قرار داده است. در این توضیحات یک سند ارائه شده که نشان میدهد تناولی در ابتدا واقعاً به اتهام نشر اکاذیب ممنوع الخروج شده اما مشخص نیست اعلام جرم واقعاً متکی به شکایت نیروی انتظامی، مدعی العموم یا شاکی خصوصی بوده است. در ادامه نیز او متکی بر پرونده مالی مورد اشاره ممنوع الخروج میشود.
همچنین در میان این مدارک، یک سند موجود است که نشان میدهد ارزش آثار مورد معامله در سال 1393، 250 میلیون تومان بوده است. تناولی با تکیه بر این سند، تاکید دارد که این آثار در این چند سال نمی‌توانسته ارزشی ارزشی شش میلیون و ششصد هزار دلاری (رقم تعیین شده در حکم کارشناسی دادگستری) بیابد و ارزش آنها در همان سطحی است که ما به ازای آنها آثاری از این مجسمه ساز در روند تبادل دریافت شده است. توضیحات دختر پرویز تنوالی بدین شرح است:
تندیس تناولی از جزئیات یک پرونده حقوقی علیه پدرش می گوید
اگر پرونده مریم گودرزی پیروز شود، فاجعه‌ای برای هنر ایران خواهد بود. زیرا هرکس در چهل سال گذشته تابلو يا مجسمه اى خريده يا فروخته باشد، می تواند ادعای غبن کرده و با استناد به این پرونده آن معامله را بر هم زند، آن وقت است که آشوبی جبران ناپذیر بر باراز هنر ایران سایه خواهد افکند و همه قوانین را زیر سؤال خواهد برد. (پرویز تناولی)
ممنوع الخروجی مجدد پرویز تناولی
مجسمه ساز نام آشنای ایران برای بار دوم ممنوع الخروج شد. در رویدادی کم سابقه در هنر ایران ، شکایت یک گالری دار از پرویز تناولی بر سر معاوضه شش مجسمه مسی این هنرمند، برای دومین بار منجر به ممنوع‌الخروجی او شد. مجسمه ساز پیشکسوت ایرانی که در چند سال گذشته درگير بازپس گيري مجسمه هايش از شهرداري تهران بوده ؛این روزها در سکوت مسوولان فرهنگی و هنری، به جای تمرکز بر فعالیت های هنری خود و انتقال آموزه هایش به شاگردان، می بایست پله‌های دادگاه را پایین بالا کند.مسوولان و نهادهای امر کافی است بدانند تناولی مجسمه‌ساز مطرحي است كه نامش در سراسر دنيا بيش از هر هنرمند ديگري شنيده شده و به لطف آثار گرانبهايش ،نام هنر ايران در بسياري از مراكز معتبر هنري دنيا، موزه های طراز اول و مجلات تخصصي هنر برده شده است. متنی که در ادامه می خوانید، شرح کامل ماجرای به وجود آمده برای این هنرمند و گرفتاری های پیش آمده برایش از زبان دختر او " تندیس تناولی " است که خود از تهیه‌کنندگان و کارگردانان سینما به شمار می رود.
*****
«حدود 3 سال پیش خانمی به نام مریم گودرزی از طریق دوستان، استاد تناولی را پیدا میکند و به سراغ او می آید. خانم گودرزی مدعی می شود که 6 اثر مسی کار استاد را به مبلغ 800 میلیون تومان برای مجموعه ی خود خریداری کرده و نتوانسته آنها را بفروشد (حال آنکه آن 6 اثر را تنها به مبلغ 250 میلیون تومان خریده بوده است (تصویر یک) و از آقای تناولی درخواست می کند که این آثار را از ایشان خریداری کنند. آقای تناولی که که مایل به خرید آثار خود نیست، به ایشان میگویند که فقط میتوانند این آثار را با آثار جدیدشان عوض کنند، خانم گودرزی به همراه شریکشان آقای امیر بهمن امیریان برای عقد قرارداد به منزل استاد تناولی می آیند، و 6 اثر مسی را با 5 اثر استاد معاوضه می کنند.(تصویر قراردارد)
طرفین شروط قراردادی را با عنوان معاوضه نامه آثار هنری که به پیوست آمده قبول می کنند؛ طرفین یعنی آقای پرویز تناولی از یک طرف و آقای امیریان و خانم گودرزی از طرف دیگر. هر 3 زیر معاوضه نامه راکه در آن موکداً قید شده: "طرفین بعد از امضای این قرارداد و ردوبدل کردن آثار حق هیچگونه ادعایی نسبت به موضوع توافقنامه ندارند" امضا میکنند. تصویر معاوضه نامه در پیوست آمده است.
متعاقباَ بعد از امضای این معاوضه نامه، خانم و آقای امیریان ، خوشحال از کارهایی که گرفته اند از آقای پرویز تناولی خواهش میکنند که مراسم رونمایی از کتاب جدیدشان را در تاریخ 30 آبان 94 در گالری آرت لانژ که متعلق به آنهاست برگزار کند، تا آن ها هر 5 اثر معاوضه شده استاد را همزمان به نمایش بگذارند و استاد تناولی هم میپذیرد (تبلیغات و عکسهای آثار پیوست است).
برای آثار لیست قیمتی تهیه می شود و به گفته شهود همان شب یک اثر برنز به نام دیوار و پرنده به قیمت بالایی به مجموعه داری به نام آقای مجموعه داری فروخته میشود.
دوباره بعد از چند ماه در تاریخ 31 اردیبهشت 95 استاد تناولی نمایشگاه دیگری در گالری شهریور که متعلق به آقای امیر حسین زندی است با عنوان "پرویز تناولی و 50 سال هنر پاپ"برپا می کنند. با اصرار خانم گودرزی، استاد قبول میکنند که به جای آثار خودشان آثار خانم گودرزی برای فروش به گالری شهریور فرستاده شود و آقای تناولی از آقای زندی میخواهند که آثاراین خانم و آقا به نمایش در بیاید. با اینکه آقای زندی هم برای این آثار مشتری داشتند اما خانم گودرزی به قیمت توافقی با گالری از فروش طفره رفته و زیر بار فروش نمی روند (عکسهای آثار در گالری شهریور پیوست است).
ماه‌ها میگذرد و خانم گودرزی بعد از مدتی با آقای تناولی تماس میگیرند و میگویند که برای 6 اثری که تعویض کردند مشتری دارند، آقای تناولی با تعجب میپرسند« منظورتان چیست؟ آثار را که معاوضه و امضاء کردید » باز هم خانم گودرزی اصرار می کنند و بارها به منزل استاد می آیند. تا اینکه یک روز آقای تناولی قاطعانه به ایشان میگوید: دیگر حاضر به دیدن او و فسخ قراردادی که انجام شده نیست .و خانم گودرزی استاد را تهدید می کند.
مدتی پس از این ماجرا، آقا تناولی خبر میدهد که قرار است در موزه ی ملی بریتانیا راجع به هنر ایران کنفرانسی برگزار کنند و اعلام میکند که شنبه 23 تیر 1395 عازم لندن می شوند، ایشان را از فرودگاه به خانه بر میگردانند و پاسپورتشان را ضبط میکنند، استاد از آن پس چندین بار به اداره گذرنامه مراجعه و علت ممنوع الخروجی خود را جویا میشوند اما اداره گذرنامه خبری نداشته و پاسخ میدهند که شما «از جایی دیگر ممنوع الخروج شده اید ». پرویز تناولی به جرم نشر اکاذیب ممنوع الخروج می شود.
فردای آن روز نشر اکاذیب توسط یکی از مسئولین انکار میشود اما بعد از 10 روز دوندگی به تناولی نامه ای میدهند که اعلام می دارد " دادخوست پرویز تناولی با موضوع نشر اکاذیب در تاریخ 14 تیر 95 وصول گردیده." در پیوست نامه آمده است:" همچنین ابلاغیه ای در خصوص اعلام جرم علیه شما دائر بر انتشار مطالب خلاف واقع و تشویش اذهان عمومی مطرح می شود."
خانم گودرزی بعد از ان علیه پرویز تناولی تشکیل پرونده می دهد، اما بالاخره از تناولی رفع ممنوعیت می شود. خانم گودرزی چندین بار در دادگاه های مختلف از تناولی شکایت میکند همه جا بدون حضور تناولی، قاضی حکم به برائت تناولی میدهد و هر بار اطرافیان از تناولی می خواهند که از این خانم اعاده حیثیت کند، او می گوید جوان است و ارزش دنبال کردن را ندارد.
پس از مدتی، خانم گودرزی دعوایی تازه در دادگاه عدالت تهران مطرح میکند که قاضی آن این دعوی را رد می کند و در تاریخ 23 بهمن 95 ختم دادرسی را اعلام کرده و با استناد به اینکه احکام خاصه بیع در معاوضه جاری نمی باشد و دلایل دیگری مثل عدم حضور شریک ایشان آقای امیریان در این شکایت حکم بر بی حقی خواهان ( مریم گودرزی) می دهد. تا اینکه خانم گودرزی به دادگاه تجدید نظرمی رود ، از اینجا به بعد اتفاقات عجیب میشود و ورق برمی گردد و دادگاه تجدید نظر حکمی علیه تناولی صادر می کند. که با توجه به بعضی کاستی ها در حکم استاد تقاضای اعاده دادرسی می کنند.
یکی از اعجاب این حکم این است که با وجود اینکه لزوما دادگاه تجدیدنظر استان تهران به ارزش آثار هنری مدرن ایران تسلط ندارد، بدون درخواست کارشناسی، حکم می دهند که ارزش آن 6 اثر از این 5 اثر بیشتر است، و میگویند که از همین جهت تناولی تدلیس کرده است. اگر از کارشناسان مطرح هنر مدرن ایران ارزش دقیق این 11 اثر را بپرسید به سختی جواب می دهند ؛ چرا که 6 اثر مسی اصلا یک مجموعه نیست بلکه بخشی از یک اثر بزرگ هستندکه خود اثر تخریب شده است (عکس را ببینید) به هر روی دادگاه از خواسته خواهان فراتر رفته، نه تنها معاوضه نامه را فسخ می کند بلکه به تناولی حکم می کند که برای این آثار باید شناسنامه صادر کند. او می گوید:" مگر با شناسنامه تحویل گرفتم که با شناسنامه پس دهم؟ آثار امضا هم نداشته! "
اما قضیه به اینجا ختم نمی شود، دادگاه محترم که به پرویز تناولی حکم کرده، این 6 اثر را پس بدهد، از خانم گودرزی نمی خواهند که متقابلا 5 اثر استاد را پس بدهد! و می گویند که باید برای پس گرفتن آن 5 اثر یک دعوای جدید مطرح شود.
اما این موضوع باز هم دردناک تر می شود، بعد از صدور حکم تازه، کارشناسی را خبرمی کنند، از آنجاکه دادگستری کارشناس هنر مدرن نداشته یک کارشناس آثار باستانی و خط را می آورند، خانم کارشناس در پایتخت جمهوری اسلامی ایران از روی عکس، کارها را به دلار آمریکا قیمت گذاری می کند و آن 6 اثر را شش میلیون و ششصد هزار دلار قیمت می گذارد با علم بر اینکه این 6 اثر تنها بخشی از کل اثر سه بعدی است و اصل کار (2 هیج یکی جلو و دیگری |شت اثر) وجود ندارد. این یعنی آثاری که آقای امیریان در سال 93 به مبلغ 250 میلیون تومان خریداری کرده اند امروز با نرخ دلار دولتی هم که حساب کنیم 100 برابر طی 4 سال، و به دلار ازاد 230 برابر شده اند. حال بد نیست بدانید که چرا خانم گودرزی نتوانست این آثار را بفروشد؟
این 6 اثر، بخشی از یک اثر بزرگ است که پرویز تناولی قبل از انقلاب سفارش انجام آن را می گیرد و چنانکه عکس آن را می-ببینید، این اثر 6 بخشی از کل یک دیوار سه بعدی بزرگ است که بالای آن در هر دو طرف یک هیچ بزرگ قرار دارد . کسی نمی داند آن هیچ ها کجاست و هرکس این عکس را ببیند به داستان غم انگیز اثر پی می برد. مجموعه داران حرفه ای از خرید آثار مشکوک و ناقص دوری میکنند، اینگونه کارها را نمی خرند برای همین هم آقای امیریان نتوانست این آثار را بفروش برساند چون ناقص بود.
نکته مهم که کسی نمی داند این است، با استناد به این حکم صادره، که میگوید شما می‌توانید پس از امضای یک قرارداد فروش یا معاوضه آثار هنری پشیمان شوی و بگویی من نمیدانستم اثر من چه ارزشی دارد و اعلام ضرر کنی، صفی طویل از افرادی که طی این 40 سال مالک آثارهنری شده اند، با ادعاهای این چنینی می-توانند کل بازار هنر ایران را درهم بریزند. برخی از آنها نگرانند و منتظرند این پرونده تعیین تکلیف شود تا به همین حکم استناد کرده و دعواهای جدیدی مطرح کنند، اگر چنین شود دیگر سنگ روی سنگ بند نخواهد شد و آشوبی در هنر ایران پدید خواهد آمد. اینها را امروز گفتم که آیندگان بدانند اگر هنر این مرزوبوم صدمه دید، چه کسانی آمدند و چه کسانی حمایت کردند، که این طور شد.»
برای مشاهده تصاویر باکیفیت بر روی هر تصویر کلیک کنید
پس از آنکه شکایت یک مجموعه‌دار خصوصی از پرویز تناولی که منجر به ممنوع‌الخروجی این مجسمه‌ساز از ایران شد، در نهایت منتهی به صدور حکم قطعی محکومیت تناولی در دادگاه برای بازگرداندن شش مجسمه شد، «تابناک» حکم قطعی دادگاه تجدیدنظر را منتشر کرد؛ حکمی که تناولی و نزدیکانش به آن معترضند و در همین راستا توضیحاتی را پیرامون این پرونده در اختیار «تابناک» قرار دادند.
