تیر «ایران‌خودرو و سایپا» برای افزایش قیمت به سنگ خورد؟/ «دم خروس» تولید ملی خودروسازان بیرون زد!

با افزایش نرخ ارز در کشور، بسیاری از کارخانجات و صنایع از فرصت استفاده کردند و به بهانه این افزایش قیمت، نرخ ارز کالاهای خود و حتی آن کالاهایی که قبلا تولید شده بود و ربطی به نرخ های جدید نداشت و کالاهایی هم که هیچ ارتباطی به ارز و کاهش و افزایش آن ندارد را بالا بردند، به نحوی که از شش ماهه اول سال تاکنون، قیمت بسیاری از محصولات دو تا سه برابر و حتی در برخی موارد تا چهار برابر رشد داشته است.

به گزارش «تابناک»؛ این افزایش نرخ ها را در بازارهایی نظیر مسکن، لبنیات، مواد غذایی، پوشک و محصولات آرایشی بهداشتی، خودرو و ... می توان به عینه دید. با بررسی اجمالی بین قیمت های قبل از آغاز سال 97 تا کنون، حتما خواهیم دید همه این محصولات افزایش قیمت های چندباره ای را تجربه کرده اند و تولیدکنندگان به راحتی و به بهانه افزایش قیمت ها، شیب افزایش قیمت را به شدت تند کرده اند.

جالب اینجاست که این روند افزایشی طی ماه و و روزهای منتهی به افزایش قیمت دلار بالای قیمت 10 هزار تومان و رسیدن به 20 هزار تومان شتاب بیشتری گرفت تا جایی که هر روز تولیدکنندگان قیمتی متفاوت از روز قبل را برای کالای تولیدی خود در نظر می گرفتند و تلاش داشتند به هر نحو ممکن از این آشفته بازار به نفع بهبود روند افزایشی قیمت کالاهای تولیدی خود و پر کردن جیبشان بهره ببرند.

این روند را در خصوص قیمت های عجیب و غریب خودروهای تولید داخلی می توان به وضوح مشاهده کرد تا جایی که قیمت بسیاری از این خودروها به واسطه عدم عرضه تولیدکنندگان انحصاری آن یعنی ایران خودرو و سایپا و باز گذاشتن دست دلالان و نمایندگی هایی که به جای تأمین منافع کشور به فکر تأمین منافع جیب خود و دلالان بودند، افزایش چشمگیری داشت تا جایی که این نوع خودروها به بیش از دو برابر قیمت کارخانه در بازار آزاد خرید و فروش می شوند.

خودروهایی که تا سال گذشته سر نخواستنش دعوا بود و مردم تأکید داشتند که ایران خودرو و سایپا باید به سمت تولید محصولاتی با کیفیت خودروهای روز دنیا بروند، حالا حکم کیمیا پیدا کرده و گویا حربه خودروسازان به شدت در مردم تأثیر گذاشته است؛ هرچند بخش اعظمی از مردم خودروهای مذکور را برای استفاده شخصی خریداری نکرده و صرفا به عنوان یک کالای سرمایه ای به آن نگاه کرده و نسبت به خرید آن اقدام کرده اند، همین باعث شده تا ایران خودرو و سایپا، بهترین روزهای خود را تجربه کنند.

اکنون این دو خودروساز داخلی، خودروهایی که هنوز شاید سنگ آهن آن از معدن استخراج نشده را فروخته اند؛ آن هم با شرایطی که خودشان گذاشته اند و به دلخواهشان بوده است. هرچند در این میان، نمی توان نگرانی مردم از کاهش میزان دارایی های شان را رد و انکار کرد، بخشی از این وضعیت طبعیتا بر گردن مردمی است که برای خرید این محصولات صف های طویل تشکیل داده و با برهم زدن رابطه عرضه و تقاضا، کار را به جایی رسانده اند که تولید کننده بر مصرف کننده حکمرانی کند.

اگر درهای بازار برای ورود خودروهای مشابه باز بود و ایران خودرو در شرایط رقابتی قرار می گرفت، طبعیتا امروز چنین وضعیتی نداشتیم که خودروی 20-30 سال پیش را با قیمت های فضایی و رویایی به مردم تحمیل کنند. این انحصار هم به ضرر تولید کننده و هم مصرف کننده شده است؛ از آن جهت که تولید کننده برای فروش محصولش به هر قیمتی که دلش بخواهد خیالت راحتی دارد و لذا دست به نوآوری، بروزرسانی و ارتقای کیفیت محصولات نمی زند و مصرف کننده هم مجبور است در چنین شرایطی، نهایتا خودروهای یاد شده را به نام کالای سرمایه ای استفاده کند.

به هر شکل این وضعیت کنونی ماست. خودروسازان در بسیاری از برهه ها «پز» تولید ملی داده و تأکید کرده اند، برخی محصولاتشان تولید داخلی است و با این استدلال، مردم را به حمایت از تولید داخلی فراخوانده اند؛ اما در دو مقطع مشخص شده که تولید ملی و داخلی تنها یک شعار برای سرکیسه کردن مردم بوده و بس و تنها چیزی که در ایران خودرو و سایپا نداریم، «تولید ملی» است.

یک بار در سال 91 و در جریان افزایش قیمت دلار، این «دم خروس» بیرون زد و معلوم شد ایران خودرو و سایپا تنها چیزی که ندارند، تولید ملی است، چون آنها به بهانه افزایش نرخ ارز در آن سال، قیمت محصولات خود را تا سه برابر افزایش داده و بر همین روال قیمت گذاری های خود را انجام داده و خریدار را ملزم به خرید با قیمت های جدید کردند. هرچند پس از تعدیل نسبی قیمت ارز در سال 92 و 93 تعدیلی در قیمت خودروهای ایران خودرو و سایپا صورت نگرفت و قیمت ها بر اساس همان دلار 5 هزار تومانی با وجود رسیدن قیمت به 3800 و کمتر تعیین شد.

این موضوع یک بار دیگر در سال 97 اتفاق افتاد. البته این بار خودروسازان با برنامه ریزی بهتری اقدام کردند تا داستان «دم خروس و قسم حضرت عباس» سال 91 تکرار نشود. با زمزمه هایی که درباره افزایش قیمت دلار مطرح شد، ایران خودرو و سایپا عرضه محصولات خود را کم و کمتر و تنها به فروش های محدود که آن هم سر و تهش مشخص نبود اقدام کردند. این موضوع حتی گلایه های برخی نمایندگان مجلس را به همراه داشت.

با روالی که ایران خودرو و سایپا در پیش گرفتند، چند تن از نمایندگان مجلس در اظهار نظرهای جداگانه بر احتکار چند ده هزارتایی خودرو توسط این خودروسازان تأکید کردند؛ موضوعی که طبیعتا دلیل قانع کننده ای برای کاهش میزان عضه خودرو به بازار بود و می توانست به شدت وضعیت را در شرایط افزایش نرخ ارز به هم ریخته کند. این استراتژی به خوبی تأاثیرگذار واقع شد و قیمت خودروی کارخانه و بازار توسط دلالان را به شدت افزایش داد و بر همین اساس، خودروسازان درخواست افزایش قیمت را مطرح کرده و در فروش های بلندمدت خود هم قیمتی تعیین نکرده اند تا بتوانند این افزایش نرخ ها را بر محصولات خود اعمال کنند.

حالا قیمت ارز کاهش چشمگیری در بازار داشته و تیر خودروسازان با این وضعیت برای افزایش قیمت خودرو با رقم های نجومی که خودشان مد نظر داشتند، به سنگ خورده است. حالا نه تنها نباید قیمت ها به آنچه خودروسازان فکرش را می کنند تبدیل شود، بلکه باید متناسب با وضعیت فعلی نرخ ارز کاهش هم پیدا کند. منتظر خواهیم ماند تا ببینیم سناریوی سال 91 درباره قیمت خودرو بار دیگر تکرار خواهد شد یا این بار داستان متفاوت خواهد بود؟!