آیا در شرایط تحریم هم باید بخشی از اقتصاد معافیت مالیاتی داشته باشد؟ کدام نهاد‌ها بودجه میلیاردی می‌گیرند، اما مالیات نمی‌دهند؟

در چهارم دی ماه 1397 رئیس جمهور روحانی لایحه بودجه سال 1398 را تقدیم مجلس کرد و در بخشی از سخنان خود گفت، در مالیات مشکل داریم و باید رئیس برنامه و بودجه معافیت های مالیاتی را به همه مردم اعلام کند که چه کسانی از مالیات معافند و کدام بنگاه ‌ها مالیات نمی‌ دهند تا مردم با شفافیت و صراحت بدانند. حالا پرسش این است که کدام نهادها مالیات نمی پردازند؟

به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ روز گذشته، رئیس جمهور لایحه بودجه سال 1398 را تقدیم مجلس نمود و با رونمایی از سند مالی سال آینده مشخص شد که دولت گویا در شرایط فعلی حساب ویژه ای روی درآمدهای مالیاتی باز کرده است. لایحه بودجه سال 98 نشان می دهد که دولت برای درآمدهای مالیاتی سال 98 رقم 153 هزار میلیارد تومان را پیش بینی کرده که این رقم 11 هزار میلیارد تومان بیشتر از درآمدهای مالیاتی در نظر گرفته شده برای قانون بودجه سال 1397 است.

اطلاعات و آمار موجود نشان می دهد، در سال آینده اقتصاد کشور در شرایط رکودی قرار خواهد گرفت و حالا این پرسش مطرح است که دولت چگونه می خواهد در این شرایط رکودی این میزان مالیات پیش بینی شده برای سال 98 را محقق سازد؟

کلید پاسخ این پرسش در سخنان روز گذشته رئیس جمهور ـ که بعد از ارائه لایحه بودجه 98 ایراد شد ـ نهفته است. رئیس جمهور در بخشی از سخنان خود گفت: در مالیات مشکل داریم و باید رئیس برنامه و بودجه معافیت های مالیاتی را به همه مردم اعلام کند که چه کسانی از مالیات معافند و کدام بنگاه ‌ها مالیات نمی‌ دهند تا مردم با شفافیت و صراحت بدانند.

این سخنان نشان می دهد، رئیس جمهور روحانی و دولت به دنبال آن هستند که با کاهش معافیت های مالیاتی و جلوگیری از فرارهای مالیاتی، میزان درآمدهای مالیاتی خود در سال 1398را افزایش دهند، بدون آن که به مودیان مالیاتی فعلی، فشار جدید وارد آید.

پدرام سلطانی، نایب رئیس اول اتاق بازرگانی طی مصاحبه با یکی از خبرگزاری ها در چهارم دی 1397 پیرامون این معافیت های مالیاتی بیان نمود: دولت و حاکمیت باید تعارفات مالیاتی را کنار بگذارد و معافیت‌ های بی‌ حد و اندازه مالیاتی به یکسری از دستگاه ‌ها را حذف کند. وی با بیان این‌که سال آینده سالی نیست که بار اداره کشور بر دوش بخش خصوصی و یا بخش محدودی از اقتصاد ما باشد، تصریح کرد: بر اساس اعلام مسئولان سازمان امور مالیاتی، نزدیک ۴۰ درصد اقتصاد ما، معاف از مالیات است و طبیعتاً در اداره کشور سهم خود را ایفا نمی‌کنند.

حالا پرسش جدی این است که چه کسانی از پرداخت مالیات معافند و مقصود رئیس جمهور و نایب رئیس اول اتاق بازرگانی چه بنگاه هایی بوده است؟

قبل از آن که رئیس سازمان برنامه و بودجه بخواهد فهرست بنگاه هایی که از پرداخت مالیات معاف هستند، منتشر نماید، شاید بتوانیم از لابلای سخنان گذشته رئیس جمهور روحانی و مسئولین دولتی به اسامی بنگاه هایی که از پرداخت مالیات معاف هستند پی ببریم؛ به عنوان نمونه، روحانی در جریان سفر انتخاباتی خود به ارومیه در 17 اردیبهشت 1396 در بخشی از سخنان خود گفت: می گویند باید مالیات بدهید، ولی کسی نمی پرسد در آنجایی که شما مدیریت می کنید، مالیات داده اید؟ مخاطب این سخنان روحانی مستقیم رقیب انتخاباتی او سید ابراهیم رئیسی و مشخصاً مقصود وی آستان قدس رضوی بود.

همچنین رئیس جمهور در دیدار مورخه 18 دی ماه 1396 با وزیر و معاونان وزارت امور اقتصاد و دارایی در زمینه معافیت های مالیاتی بیان نموده بود: اولاً اینکه همه باید مالیات بپردازند و هیچ استثنایی را نمی توان پذیرفت که چطور فلان آستان یا دستگاه مالیات نمی پردازد. همه باید مالیات بدهند، حتی آنهایی که طبق قانون برای چند سال از پرداخت مالیات معاف می شوند، باید مالیاتشان مشخص شود اما دریافت نکنند ولی مهم است که میزان مالیات آن ها محاسبه شود. مالیات باید فرهنگ عمومی شود، حتی اگر حداقلی باشد.

بنابراین تا اینجا و با استناد به صحبت های گذشته رئیس جمهور مشخص شد که یکی از سازمان هایی که از نظر وی معاف از پرداخت مالیات هستند و باید رئیس سازمان برنامه و بودجه آن را به مردم معرفی نماید، آستان ها و به خصوص آستان قدس رضوی است.

برای رسیدن به اسامی سایر سازمان هایی که از پرداخت مالیات معاف بوده اند و مد نظر رئیس جمهور و مسئولین دولتی می باشند می توان به سخنان مورخه 25 بهمن 1394 محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه استناد نمود. وی در این تاریخ طی سخنانی عنوان نمود: دولت باید از بنیادها، آستان ها و قرارگاه ها مالیات دریافت کند و منع قانونی در این زمینه وجود ندارد.

بنابراین از دیدگاه مسئولین دولتی، بنگاه هایی که معاف از پرداخت مالیاتی هستند عبارتند از بنیادها، آستان ها به خصوص آستان قدس رضوی و قرارگاه ها.

به علاوه این صحبت های مسئولین دولتی، سازمان امور مالیاتی در 19 آبان 1397، در بخشنامه ‌ای، اسامی بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی که مشمول مالیات نیستند را اعلام کرد. در این بخشنامه که تصویر آن را در زیر می بینید ذکر شده بود: نظر به اینکه براساس بند ۴ الحاقی به ماده ۲ قانون مالیات ‌های مستقیم به موجب بند (۱) قانون اصلاح قانون مالیات ‌های مستقیم، مصوب 31 تیر ماه 1394، بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی دارای مجوز معافیت از طرف حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری از شمول پرداخت مالیات ‌های موضوع قانون مالیات‌ های مستقیم، خارج گردیده ‌اند، به پیوست تصویرنامه شماره ۳۳۳۰۶/ ۱ مورخ 21 آذر ماه 1396 دفتر مقام معظم رهبری به شرح زیر جهت اطلاع و اقدام ارسال می‌ شود.

اسامی بنیادها و نهادهایی که براساس نظر مقام معظم رهبری مشمول بند مذکور بوده و تحت نظارت این دفتر فعالیت می ‌نمایند، به طرح ذیل جهت ابلاغ به سازمان امور مالیاتی و مراجع ذی‌ ربط برای رعایت مفاد قانون درباره آنها ایفاد می‌ گردد.

بدیهی است مفاد تبصره‌ های ماده ۲ قانون درخصوص این بنیادها و نهادها و تکالیف آنها در مورد پرداخت مالیات ‌های تکلیفی و مالیات بر ارزش افزوده همچنان مجری خواهد بود.

1.بنیاد شهید و امور ایثارگران انقلاب اسلامی، 2.کمیته امداد امام خمینی (ره)، 3.سازمان تبلیغات اسلامی، 4.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 5.بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، 6.بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، 7.ستاد اجرایی فرمان امام خمینی (ره)، 8.مرکز خدمات حوزه های علمیه، 9.مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی و 10.جامعه المصطفی (ص) العالمیه."

در جدول زیر میزان بودجه مصوب شده در سال 97 و لایحه بودجه سال 98، برای نهادهای فوق که از پرداخت مالیات معاف هستند را مشاهده می کنید. همان گونه که در جدول مشاهده می شود، در مجموع بودجه این نهادها در قانون بودجه سال 1397، 18462.5 میلیارد تومان و در لایحه بودجه سال 98، 21093.8 میلیارد تومان بوده است.

در پایان باید به این نکته نیز اشاره نمود، به دلیل آن که کشور در سال آینده در شرایط خاصی است و دولت نمی تواند آن گونه که باید روی درآمدهای نفتی حساب باز کند، مجبور است به نحوی هزینه های خود را از راه افزایش درآمدهای مالیاتی پوشش دهد و به همین منظور باید معافیت ها و فرارهای مالیاتی را به حداقل برساند و خود نیز سعی نموده است تا در لایحه بودجه 98، معافیت های مالیاتی سال های قبل را به حداقل برساند. به عنوان نمونه در لایحه بودجه 98 آمده که دولت، معافیت های مالیاتی صادرکنندگانی که ارز خود را به کشور بازنگردانند، برخواهد داشت.

همچنین باید به نهادها و سازمان هایی که در سال های گذشته ـ چه قانونی و چه غیرقانونی ـ از پرداخت مالیات معاف بودند، گفت: در شرایط فعلی کشور، بهتر است خود برای پرداخت مالیات پیش قدم شوند. البته ذکر این نکته نیز در پایان ضروری است که آستان قدس رضوی و بنیاد مستضعفان طی چندین و چند اطلاعیه، همواره عنوان نموده اند که علیرغم معافیت های مالیاتی قانونی، مالیات هایی که در سال های گذشته بر دوش آن ها بوده است را پرداخت کرده اند.