افسردگی، عارضه جانبی شایعِ بسیاری از داروها

تعداد قابل توجهی از داروها از جمله داروهای به ظاهر بی‌ضرر ممکن است با وجود درمان یک نوع بیماری، موجب بروز نوعی بیماری روان‌شناختی شوند.

به گزارش ایسنا، بر اساس مطالعات آماری حدود یک سوم از آمریکایی‌ها در حال مصرف انواعی از دارو هستند که بی آن که خودشان آگاهی داشته باشند خلق و خوی آن‌ها را تحت تاثیر قرار داده و بی‌ثبات می‌کند. حتی ممکن است پزشکان نیز از آن چه که برای بیماران خود تجویز می‌کنند، اطلاعی نداشته باشند.

تنها در ایالات متحده آمریکا بیش از ۲۰۰ نوع دارویی که افسردگی یا افکار خودکشی را موجب می‌شوند، توسط بیماران مصرف می‌شوند.

طبق یک مطالعه جدید هم‌چنین هر چه دوره درمانی این نوع داروها بیشتر شود، احتمال ابتلا به افسردگی در این افراد نیز افزایش می‌یابد.

اما وقتی دارویی افسردگی را در فهرست عوارض جانبی خود درج می‌کند، به چه معناست؟

هیچ دارویی چه با نسخه و چه بدون نیاز به نسخه بدون عوارض جانبی نیست.

عوارض جانبی به هر گونه اثرگذاری روی بیمار جز آن چه که مورد هدف خود داروست گفته می‌شود.

پیش از آن که اداره غذا و داروی ایالات متحده (FDA) یک دارو را "ایمن" اعلام کند، سازنده دارو باید ثابت کند که فواید آن از مضرات آن بیشتر است.

اما این داوری ذهنی وجود دارد که با وجود بیشتر بودن فواید دارو نسبت به خطرات آن، هنوز هم این خطرات وجود دارند.

در آزمایش‌های بالینی تست دارو در صورتی که بیش از ۱۰ درصد از شرکت‌کنندگان هر نوع عارضه جانبی را از خود بروز دهند، این عارضه در لیست عوارض جانبی "شایع" دارو به ثبت می‌رسد.

هر گونه عارضه جانبی که به طور قابل توجهی بر زندگی روزمره فرد تاثیر بگذارد، باعث بستری شدن او در بیمارستان شود یا خطر مرگ را در پیش داشته باشد نیز باید در فهرست ذکر شود.

از آن‌جا به بعد بروشور دارو باید دیگر عوارض جانبی احتمالی را بسته به درجه آن‌ها و با ذکر آن که چند نفر از شرکت‌کنندگان در آزمایش، آن‌ها را از خود بروز داده‌اند، ذکر کند.

این روزها نرخ ابتلا به افسردگی رو به رشد است و مصرف برخی داروها ممکن است به این مسئله دامن بزند.

بیش از ۱۶ میلیون آمریکایی و ۳۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان با افسردگی دست و پنجه نرم می‌کنند. بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ میلادی تشخیص افسردگی در آمریکا تا ۳۳ درصد افزایش یافت و این افزایش در تمامی گروه‌های سنی دیده می‌شد. در همین حال تعداد افراد مصرف‌کننده داروهایی که موجب بروز افسردگی می‌شوند در آمریکا افزایش می‌یابند.

تحقیقات حاکیست نرخ ابتلا به افسردگی در میان افرادی که همزمان چندین دارو با عارضه جانبی افسردگی مصرف می‌کنند، شایع‌تر است. به طوری که ۱۵ درصد از این افراد خود را در معرض افسردگی می‌بینند. این میزان سه برابر افرادی است که از این داروها مصرف نمی‌کنند.

تعداد داروهایی که می‌توانند موجب بروز افسردگی شوند، غیر قابل باور است. انواع داروها از داروهای ضد آلرژی تا حتی داروهایی که برای درمان افسردگی تعیین شده‌اند، می‌توانند به افسردگی دامن بزنند.

مطالعه اخیر نشان می‌دهد افسردگی ناشی از عوارض جانبی داروها نرخ کلی شیوع افسردگی را در سراسر آمریکا افزایش داده است.

در عین حال افرادی که به دلیل افسردگی تحت تجویز نوعی دارو قرار گرفته‌اند، نسبت به افرادی که سه یا چند دارو با عوارض جانبی افسردگی مصرف می‌کنند، کمتر احساس افسردگی داشته‌اند. با این حال افسردگی یکی از عوارض جانبی داروهای فسردگی رایج مانند اس‌سیتالوپرام و بوپروپیون نیز هست.

بعد از داروهای افسردگی داروهایی که برای درمان ناراحتی های معده و سوزش سر دل کاربرد دارند مانند امپرازول بیشترین آمار ایجاد افسردگی را به عنوان عارضه جانبی به خود اختصاص داده اند. حتی مسکن های خانگی مانند ایبوپروفن نیز می توانند به بروز افسردگی منجر شوند.

مولفان این مطالعه هم چنین توجهی ویژه به افرادی که داروهای فشار خون مانند بلوک‌کننده بتا را مصرف می کنند، داشته‌اند. نتایج مطالعه نشان داد افرادی که به فشار خون مبتلا هستند و از داروهای فشارخون و دیگر داروهایی با عارضه جانبی افسردگی استفاده می کنند، نسبت به افرادی که فشارخون دارند و از دارویی استفاده نمی کنند، بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی هستند.

رابطه میان داروهای جلوگیری از بارداری و افسردگی نیز برای مدت هاست که بین پزشکان و بیماران بحث برانگیز بوده است. با این حال بروشورهای داروهای رایج جلوگیری از بارداری نسبت به تغییر خلق و خوی زنانی که آن ها را مصرف می کنند، هشدار داده است.

برخی داروهای آسم و آلرژی مانند مونته لوکاست، همچنین داروهای کورتیکواستروئید، آرام بخش ها، درمان های جایگزین هورمونی و داروهای تشنج نیز ممکن است باعث بروز افسردگی شوند.

اما چرا عوارض جانبی داروها بروز می‌یابند؟

هر دارویی عوارض جانبی خود را دارد که به دلیل پیچیدگی بدن ایجاد می شوند. سیستم بدن افراد شامل فرایندهای پیچیده شیمیایی است که ارسال پیام ها و انجام فرایندهای ضروری را به کار می اندازند.

داروها برای تعدیل، جایگزینی یا کاهش سطوح این مواد شیمیایی مختلف برای بازگرداندن نظم به سیستم بدن مصرف می شوند. بسیاری از این مواد شیمیایی بیش از یک وظیفه بر عهده دارند و حتی اگر یک وظیفه داشته باشند با مواد شیمیایی و سیستم های دیگر در ارتباط هستند.

بنابر این هر مولکولی که به سیستم بدن اضافه می شود بازتابی گسترده در پی دارد که می تواند کم و قابل‌تحمل یا خطرناک یا حتی ترسناک باشد.

به گزارش دیلی میل، با توجه به منحصر به فرد بودن سیستم بدنی هر شخص، هیچ راهی برای آگاهی از چگونگی واکنش بدن به یک نوع دارو وجود ندارد. اما می توانید به هنگام مراجعه به پزشک او را از سوابق پزشکی خود مطلع کنید و در صورتی که سابقه ابتلا به افسردگی را داشته‌اید از استفاده از مصرف داروهایی که امکان بروز افسردگی را در شما ایجاد یا تشدید می کنند تا حد امکان پرهیز کنید.