در ادامه بیانیه آمده بود: ایالات متحده آمریکا، عربستان سعودی و امارات متحده عربی، سه عضو اصلی تولید انرژی جهان به همراه دوستان و متحدان متعهد هستیم که تقاضای کافی در بازار جهانی نفت ادامه پیدا کند. ما توافق کردیم که تصمیمی زمان بندی شده بگیریم تا اطمینان دهیم تقاضای جهانی در پی کنار گذاشتن نفت ایران از بازار فراهم خواهد شد". مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا نیز در همین روز طی نشست خبری دوباره به عدم تمدید معافیتها اشاره نمود و گفت، در کنار عربستان سعودی و امارات سعی میکنند به تقاضای جهانی نفت پاسخ دهند.
همان گونه که ملاحظه شد هدف دولتمردان آمریکا از این تصمیم آن است که صادرات نفت ایران را به منظور کاهش درآمدهای دولت ایران به صفر برسانند. حالا پرسش اساسی این است که آیا آمریکاییها موفق به انجام چنین کاری خواهند شد یا خیر؟
برای پاسخ به این پرسش باید در ابتدا میزان صادرات نفت ایران در فروردین ماه ۱۳۹۸ را بررسی کرده و ببینیم چه کشورهایی با گرفتن معافیتها از آمریکا، نفت ایران را خریداری میکردند و اکنون موضع آنها در زمینه تمدید نشدن معافیتهای نفتی ایران چیست؟
نمودار زیر که توسط بلومبرگ منتشر شده است، نشان میدهد، چین و کره جنوبی بعد از بازگشت تحریمهای نفتی ایران در سیزدهم آبان ماه ۱۳۹۷ بزرگترین خریداران نفت ایران بوده اند. در فروردین ماه ۱۳۹۸، چین روزانه ۶۱۳ هزار بشکه نفت و کره جنوبی روزانه ۳۸۷ هزار بشکه نفت از ایران خریداری کرده است. باقی کشورها مانند هند، ژاپن و ترکیه نیز در فروردین ماه ۱۳۹۸ به ترتیب روزانه ۲۵۸ هزار بشکه، ۲۲۶ هزار بشکه و ۱۰۸ هزار بشکه نفت از ایران خریداری کرده اند. همچنین ایران حدود ۱۳ درصد از صادرات نفت خود را که برابر با ۲۲۶ هزار بشکه در روز است به خریدارانی فروخته که در سیستمهای ردیابی تانکرهای نفت در گروه نامشخص دسته بندی شده اند. این نشان میدهد که ایران توانسته است با توجه به تحریمهای نفتی باز هم بخشی از نفت خود را به صورت پنهانی به فروش برساند.
همان گونه که ملاحظه شد نیز بخشی از فروش نفت ایران بعد از اعمال تحریمها غیرقابل ردیابی بوده و سیستمها نتوانسته اند آنها را ردیابی کنند؛ بنابراین میتوان گفت: حتی بعد از عدم تمدید معافیتهای تحریم نفت، ایران میتواند حداقل روزانه به میزان ۸۰۰ هزار بشکه نفت صادر کند. این در حالی است که کشورهایی مانند هند و ترکیه نیز از سیاستهای آمریکا در زمینه به صفر رساندن صادرات نفت ایران حمایت کنند که کمی این موضوع بعید به نظر میرسد.
حشمت الله فلاحت پیشه رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در صفحه توئیتر خود در این رابطه نوشت: کف فروش نفت ایران را مناسبات دوجانبه تعیین میکند نه بلوفهای سیاسی ترامپ و پمپئو. هیچ گاه فروش نفت ما به کمتر از یک میلیون بشکه در روز نخواهد رسید.
همان گونه که دیده شد هر چند آمارها و شواهد نشان میدهند، آمریکا نخواهد توانست صادرات نفت ایران را به صفر برساند، اما برای روشنتر شدن این موضوع خبرنگار تابناک اقتصادی گفتوگویی را با نرسی قربان کارشناس حوزه نفت و انرژی ترتیب داده است.این کارشناس حوزه نفت و انرژی در مورد اینکه آیا اعمال تحریمها و لغو این معافیتها بر درآمدهای ایران تأثیرگذار خواهد بود یا خیر گفت: این لغو معافیتها بر درآمدهای ایران تأثیرگذار خواهد بود و درآمدهای نفتی ایران را کاهش خواهد داد. به این دلیل که دولت میزان صادرات روزانه نفت در بودجه ۹۸ را ۱.۵ میلیون بشکه در روز در نظر گرفته و با لغو این معافیتها صادرات ایران قطعاً کمتر از ۱.۵ میلیون بشکه در روز خواهد شد.
نرسی قربان در مورد پیش بینی اینکه واقعاً بعد از لغو این تحریمها صادرات نفت ایران به چند بشکه در روز خواهد رسید، گفت: نمیتوان پیش بینی دقیق کرد، چقدر ایران میتواند صادرات روزانه نفت را داشته باشد، چون ممکن است بتواند در روز ۱.۱ میلیون بشکه نفت صادر کند و یا ممکن است ۷۰۰ هزار بشکه نفت صادر کند، اما میتوان گفت: قطعا درآمد ایران کاهش خواهد یافت و این کاهش بر بودجه اثرگذار خواهد بود. وی ضمن اشاره به این موضوع که عربستان و امارات به دلیل داشتن ظرفیت اضافی تولید نفت میتوانند نفت خود را جایگزین نفت ایران کنند، افزود: آمریکا نیز تولید نفت خود را تا دو الی سه ماه دیگر افزایش خواهد داد و میتواند به هر حال تقاضای نفت جهانی را در صورت خروج نفت ایران از این بازار پاسخگو باشد.
وی ادامه داد: اینکه بگوییم به خاطری که آمریکا نفت ایران را تحریم کرده است، دنیا متوقف خواهد شد درست نیست و چرخ اقتصاد خواهد چرخید، اما ممکن است قیمت نفت از این تصمیم گیری متأثر شود. این کارشناس حوزه نفت و انرژی ضمن اشاره به این موضوع که ایران نیز از افزایش قیمت نفت نفع خواهد برد، تصریح کرد: در این بین فروش نفت خیلی مهم است، اما برگرداندن پولهای حاصل از فروش نفت و استفاده از آنها مهمتر است. اینکه آیا این پولهای حاصل از فروش نفت به دلیل تحریمهای بانکی، در بانکها بلوکه خواهد شد یا اینکه ما خواهیم توانست از این پولها استفاده کنیم و با آنها کالاهای مورد نیاز کشور را خریداری و وارد کنیم، مهم است.
وی ادامه داد: قرار بود اروپاییها برای انتقال این پولهای حاصل از صادرات نفت مکانیزمی طراحی کنند که هنوز معلوم نیست به چه سرانجامی دچار خواهد شد یا قرار بود ترکیه یک مکانیزمی را برای انتقال این پولها داشته باشد که وضعیت آن هم هنوز مشخص نیست. به طور کلی میتوان گفت: سیاستمدارهای ما باید به این سمت بروند که مکانیزمهایی را طراحی کنند که بشود از این پولهای حاصل از صادرات نفت استفاده کرد.