بیش از ۷۰ میلیارد هزینه‌های ستادی سینمای ایران! / برپایی سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر با پنج میلیارد / رسمیت یافتنِ ادغام مؤسسه رسانه‌های تصویری، مدرسه ملی سینما و هنروتجربه

با اعلام جزئیات بودجه سینمای ایران برای سال هزار و سیصد و نود و هشت، ادغام مؤسسه رسانه‌های تصویری، مدرسه ملی سینما و گروه سینمایی هنروتجربه رسمیت یافت و در عین حال مشخص شد، دست‌کم حدود یک سوم کل اعتبارات سینمایی صرف هزینه‌های ستادی می‌شود و در عوض برای هر یک از جشنواره‌های ملی و جهانی فجر، فقط پنج میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته شده است.

به گزارش «تابناک»؛ سازمان امور سینمایی و سمعی بصری جدول کلی برنامه و بودجه سال 98 سینمای ایران را بر اساس مدل بودجه ریزی عملیاتی اعلام کرد؛ جزئیاتی که اعلام‌شان اتفاق مهمی برای درک شرایط مدیریت و راهبری سینمای ایران است و به خوبی نشان می‌دهد ضعف بزرگ سازمان سینمایی همچون دیگر مجموعه‌های حاکمیتی و دولتی، هزینه‌های سنگین ستادی نسبت به کلیت اعتبارات است؛ هزینه‌هایی که برخلاف سایر بخش‌ها قابل تقلیل نیست و اگر درصدی از بودجه نیز تخصص نیابد، بخش‌های ستادی و پشتیانی معمولاً مشمول این کسری نمی‌شود و مأموریت‌های سازمان باید این کسری را پوشش دهند.

بر اساس اعلام سازمان سینمایی این جدول‌ها با فرض تخصیص صد در صدی اعتبارات سینما تنظیم شده است. بدیهی است ردیف های جدول زیر در صورت کاهش تخصیص اعتبار، تسهیم به نسبت می‌شوند اما به هر حال نمی‌توان حقوق کارمندان را نداد و در مقابل می‌توان کسری از هزینه‌های برگزاری جشنوار‌‌ه‌ها یا حمایت از تولید را به دلیل کسری بودجه تأمین نکرد. البته در راستای اجرای سیاست «ایران، تهران نیست» اعتبارات استانی در هر شرایط، به صورت صددرصد تأمین خواهد شد تا اختلالی در اجرای فعالیت های سینمایی استان ها پدید نیاید.

بر اساس این جدول‌ها که برای دیدن هر یک می توانید روی نام این مجموعه‌ها کلیک کنید، سازمان سینمایی مستقیماً 60 میلیارد و 600 میلیون، بنیاد سینمایی فارابی 64 میلیارد تومان، انجمن سینمای جوانان ایران حدود 23 میلیارد تومان، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی قریب به 24 میلیارد تومان، موسسه سینماشهر نزدیک به 18 میلیارد تومان و خانه سینما 5 میلیارد به صورت مجزا (بدون در نظر گرفتن 700 میلیون هزینه بیمه هنرمندان که در بودجه سازمان سینمایی لحاظ شده) در سال جاری اعتبارات دریافت می‌کنند که این اتفاق در صورت محقق شدن کامل منابع رخ خواهد داد.

در حوزه هزینه‌های ستادی و پشتیبانی که عملاً حقوق و رفاهیات و دیون کارکنان را شامل می‌شود، 37 میلیارد تومان از بودجه صرف ستاد سازمان سینمایی و 14 میلیارد تومان در بنیاد فارابی (8.5 میلیارد از بودجه سینمایی و 5.5 میلیارد از منابع داخلی) صرف امور مشابه می‌شود.

همچنین هزینه ستادی انجمن سینمای جوان تحت عنوان حمایت از گسترش انجمن سینمای جوان یازده میلیارد و هزینه پشتیبانی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی نیز 5 میلیارد تومان در نظر گرفته شده که یک میلیارد تومان از منابع داخلی مرکز است. ظاهراً ادغام موسسه سینماشهر نیز منتفی است و 3.4 میلیارد هزینه پیشتیبانی برای این مجموعه در نظر گرفته شده است. بدین ترتیب هزینه‌های ستادی سینمای ایران در سال‌ 98 بالغ بر 70 میلیارد تومان است!

از سوی دیگر ظاهراً ادغام مؤسسه رسانه‌های تصویری، مدرسه ملی سینما و هنروتجربه با این بودجه رسمیت یافته است. بر اساس جزئیات اعتبارات، گروه سینمایی هنروتجربه در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی ادغام شده و در یکی از ردیف‌های بودجه این مرکز، 3.5 میلیارد تومان تحت عنوان حمایت از اکران فیلم‌های هنری و تجربی اختصاص یافته است. با این اوصاف باید دید ساختار ستادی هنروتجربه نیز قرار است از هم بپاشد یا فقط شاهد ادغام مدیریتی هستیم و تشکیلات این گروه سینمایی که همجوار موزه سینماست پابرجا می‌ماند؟

وظایف مؤسسه رسانه‌های تصویری نیز در فارابی و سینماشهر ادغام شده، به گونه‌ای که 2 میلیارد تومان برای حمایت از تولید آثار برای عرضه در شبکه نمایش خانگی در بودجه بنیاد فارابی در نظر گرفته شده و 500 میلیون تومان نیز برای کمک به صیانت از آثار سینمایی و سمعی و بصری و جلوگیری از قاچاق آنها در بودجه موسسه سینماشهر در نظر گرفته شده است. شواهد نشان می‌دهد با تعطیلی مدرسه ملی سینما، وظایف این مجموعه نیز میان انجمن سینمای جوان و معاون توسعه فناوری و مطالعات سینمایی سازمان سینمایی تقسیم شده است.

هرچند تلاش برای کوچک‌سازی و چابک‌سازی بدنه سینمای ایران قابل توجه است، به نظر می‌رسد باید شاهد اقدام جدی‌تری به خصوص در خودِ سازمان سینمایی باشیم چرا که هزینه ستادی سازمان سینمایی بیش از کل مؤسسات تابعه است و هنوز گام معناداری برای کوچک‌سازی سازمان سینمایی برداشته نشده است. اگر قرار است تحولی رخ دهد، ابتدا باید در ساختمان سازمان سینمایی رخ دهد؛ مجموعه‌ای که در یک طبقه از ساختمان بزرگ این سازمان قابلیت کوچک‌سازی و اداره دارد، مشروط بر آنکه قائل به حذف تشریفات و حواشی پرهزینه این سازمان بود.

نکته قابل توجه اینکه حوزه ستادِ سازمان سینمایی هیچ تاثیری در تولیدات ندارد و حداکثر در نقش سیاست‌گذار و ناظر پیرامون مؤسسات تابعه عمل می‌کند و از این منظر انتظار می‌رود هزینه‌های ستادی سازمان سینمایی برای سال 1399 دست‌کم 50درصد کاهش یابد تا جشنواره‌های سینمای ایران به ویژه جشنواره‌های ملی و جهانی فجر، سهم‌شان از این بودجه مجموعاً به 10 میلیارد تومان محدود نشود و مهم‌ترین اتفاقات سینمای ایران در هر سال، کمترین سهم از اعتبارات نصیب‌شان نشود و به جای تلاش برای کوچک‌سازی بدنه اداری، تمامی فشارها برای برگزاری درویشانه رویدادهایی که ویترین سینمای ایران محسوب می‌شوند، متمرکز نشود.

در این میان آنچه از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار است، شفاف‌سازی فرآیندهاست که حسین انتظامی وعده آن را داده بود. یک فیلمساز باید بداند امسال با طی چه فرآیندی در اولویت دریافت پروانه ساخت قرار می‌گیرد یا جزو فیلمسازان مورد حمایت فارابی، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی یا انجمن سینمای جوان قرار می‌گیرد و اساساً چه فرآیندی تعیین کننده ترجیح یک شخص یا فیلمنامه یا سینما برای دریافت حمایت‌ها و تسهیلات مالی سینمای ایران است. آیا این شفاف‌سازی به این سطح نیز تسری می‌یابد یا در حد اعلام ردیف بودجه و هزینه‌کردش محدود می‌شود؟