از تأیید ثبت سفارش غیرقانونی ۶۴۸۱ خودرو، به رقم عجیب و قابل تأمل ۳۴۰۰۰ خودرو رسیدیم!

در دوم مرداد ماه ۱۳۹۷ بود که محمد شریعتمداری، وزیر سابق صمت با حضور در برنامه حالا خورشید شبکه سه، جزئیاتی را در مورد واردات خودرو از طریق ثبت سفارش‌های غیرقانونی اعلام کرد و پس از پایان برنامه فهرست اسامی افراد حقیقی و حقوقی متخلف در این زمینه منتشر شد. بعد از گذشت یک سال، پرسش این است که رسیدگی به پرونده افراد متخلف در این زمینه به کجا رسید و تکلیف بیش از ۴ هزار خودرو که نه وارد و نه به گمرک اظهار شده بودند، چه شد؟

به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ درست یک سال پیش بود که محمد شریعتمداری وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت در برنامه حالا خورشید شبکه سه حضور پیدا کرد و در مورد ابعاد مختلف ثبت سفارش‌های غیرقانونی در زمینه واردات خودرو توضیحاتی داد. شریعتمداری در این برنامه گفت: این تخلف با همکاری عده‌ای واردکننده، کاربران رایانه و کارمندان متخلف در دولت‌های دهم و یازدهم انجام شده است.

وی در برنامه حالا خورشید، از انتشار فهرست اسامی متخلفان خودرویی خبر داد و این فهرست بلافاصله پس از اتمام برنامه منتشر شد. بر اساس فهرست اعلامی، نام ده شخص حقیقی با تعداد تکرار متفاوت در این فهرست ذکر شده بود و تعداد نمایندگی‌های متخلف نیز از ۱۲ مورد تجاوز نمی‌کرد. البته تعداد شرکت‌های حقوقی متقاضی واردات بیشتر بود که این امر حکایت از ارتباط میان شرکت‌ها و اشخاص داشت. به عبارتی، نمایندگی ها، عمدتا از طریق برخی اشخاص حقیقی و بعضاً از طریق شرکت‌های واسطه‌ای ـ که در مقام واردکننده‌های حقوقی عمل می‌کردند ـ با هم ارتباط داشتند.

 

حالا پس از گذشت یک سال از حضور شریعتمداری در برنامه حالا خورشید و انتشار فهرست افراد متخلف و دخیل در زمینه ثبت سفارش غیرقانونی، دوباره ابعاد مختلف این پرونده را مرور و بررسی خواهیم کرد که سرانجام متخلفان اصلی این پرونده و خودرو‌هایی که غیرقانونی ثبت سفارش شده بودند، چه شد؟

ماجرای این تخلف از کجا آغاز شد؟

در ۲۴ تیر ماه ۱۳۹۶ بود بخشنامه‌ای به صورت دستی توسط وزیر اسبق صمت یعنی محمدرضا نعمت زاده، صادر و در آن بخشنامه به مجتبی خسرو تاج رئیس وقت سازمان توسعه تجارت گفته شد که از امروز (۲۴/۰۴/۹۶) ثبت سفارش انواع خودروی سواری، متوقف شود.

بعد از این توقف ثبت سفارش واردات خودرو، شرایط در بازار خودرو‌های وارداتی به گونه‌ای پیش رفت که تدبیر دولت برای ساماندهی به واردات خودرو به بی تدبیری انجامید و فشار رسانه‌ها باعث شد تا در ۱۲ دی ماه ۱۳۹۶ و با اعمال قوانین جدید برای واردات خودرو، سایت ثبت سفارش باز شود.

در ۲۶ دی ماه ۱۳۹۶ بود که بخشنامه جدیدی از سوی گمرک منتشر و در آن اعلام شد، امکان ترخیص خودرو‌های سواری از محل ثبت سفارش‌های صادره و تمدید شده از تاریخ ۲۸ تیر ماه تا ۹ دی ماه وجود ندارد! تصویر این بخشنامه را در زیر مشاهده می‌کنید.

نکته حائز اهمیت در این بخشنامه این بود که گویا برخی در زمان بسته بودن سایت ثبت سفارش خودرو به این سایت دسترسی یافته و به ثبت سفارش اقدام نموده بودند.

در هفته پایانی فروردین ماه ۹۷ بود که دفتر جرایم سازمان یافته گمرک ایران در ابلاغیه‌ای به گمرکات اجرایی ۶ هزار و ۴۸۱ خودرو را به دلیل استفاده از ثبت سفارش‌های جعلی، مشمول مقررات کالای قاچاق اعلام کرد. بر اساس گزارش این مرکز، اعلام شد تمامی خودرو‌هایی که ثبت سفارش آن‌ها از ۲۸ تیر ماه تا ۹ دی ماه ۹۶ صورت گرفته، به دلیل ثبت سفارش‌های شائبه دار مشمول مقررات قاچاق هستند.

در دوم اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷ بود که مجتبی خسروتاج رئیس وقت سازمان توسعه تجارت موضوع ثبت سفارش‌های غیرقانونی را تایید کرد و گفت: علیرغم آن که در تیر ماه سال گذشته اعلام شد ثبت سفارش واردات متوقف شده، خودرو‌هایی از مسیر گمرک ترخیص شده که ثبت سفارش آن‌ها بعد از تاریخ اعلامی بود.

یک روز بعد از این صحبت‌های خسروتاج، فرهاد احتشام زاده نائب رئیس وقت واردکنندگان خودرو مدعی شد: طبق اطلاعات ما در زمان بسته بودن ثبت سفارش بیش از ۱۵ هزار دستگاه خودرو غیرقانونی وارد کشور شده است.

سازمان توسعه تجارت نیز به این صحبت‌های احتشام زاده واکنش نشان داد و طی بیانیه‌ای کنایه آمیز اعلام کرد: "شایسته است نائب رئیس محترم انجمن واردکنندگان خودرو که اطلاعات دقیق تری از واردات غیرقانونی و کار متخلفان خودرو دارند، هر چه سریعتر این اطلاعات را در اختیار مقامات نظارتی و امنیتی کشور برای رسیدگی لازم قرار دهند. بدیهی است، در غیر این صورت شائبه افزایش تخلف واردات توسط خود اعضای انجمن به ذهن متبادر می‌شود".

در پانزدهم اردیبهشت ماه ۹۷، امیر خجسته رئیس فراکسیون مبارزه با مفاسد اقتصادی مجلس گفت: مستنداتی دال بر واردات غیرقانونی ۳۴ هزار خودرو لوکس خارجی به دادستانی کل کشور جهت رسیدگی تحویل داده ایم.

بررسی‌ها در این زمینه آغاز شد و در ۲۸ خرداد ۱۳۹۷ ناصر سراج رئیس سازمان بازرسی کل کشور اعلام کرد که سایت ثبت سفارش خودرو هک و حدود ۵ هزار خودروی مدل بالا وارد کشور شده است که از این تعداد ۴ هزار خودرو ترخیص و وارد بازار شده و هزار خودرو همچنان در گمرکات مانده است. پس از این صحبت‌های قاضی سراج، روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت صنعت، معدن و تجارت جوابیه‌ای را صادر و ضمن تکذیب هک شدن سایت ثبت سفارش، تأیید کرد که تخلفی در ورود ۶۴۸۱ خودرو به گمرکات کشور صورت گرفته است و موضوع برای برخورد قانونی با متخلفان در حال پیگیری است.

با بالا گرفتن ابهامات در مورد پرونده ثبت سفارش‌های غیرقانونی، رئیس جمهور روحانی در ۴ تیر ۱۳۹۷ به محمد شریعتمداری وزیر صمت دستور داد تا ۱۵ روز موضوع تخلف در واردات خودروی خارجی را بررسی و هر گونه تخلف را صریحاً به مردم و دستگاه قضایی اعلام کند.

در هجدهم تیر ۱۳۹۷ ضرب الاجل ۱۵ روزه رئیس جمهور به وزیر صمت برای رسیدگی به این پرونده به اتمام رسید. این هیأت هر چند در فرصت پانزده روزه نتوانست گزارشی در این زمینه منتشر کند، اما سه روز بعد از مهلت تعیین شده توسط رئیس جمهور، اعلام شد که بررسی‌ها تکمیل و گزارش‌ها جهت اقدامات لازم به نهاد‌های مربوطه ارسال شده است. رئیس جمهور نیز بلافاصله بعد از دریافت گزارش در مورخه ۲۳ تیر ۱۳۹۷ ضمن دستور‌های جدید به سه وزارتخانه و معاون حقوقی ریاست جمهوری، از رئیس قوه قضائیه خواست ترتیبی دهند تا با سرعت و خارج از نوبت به پرونده تخلفات خودرو رسیدگی شود.

سرانجام افراد و شرکت‌های متخلف در این پرونده چه شد؟

هنگامی که فهرست اسامی اشخاص حقیقی و حقوقی متخلف در زمینه ثبت سفارش غیرقانونی منتشر شد، شخصی با نام "محمد آذرمهر" در این فهرست بیش از هر اسم دیگری خودنمایی می‌کرد و رد پای این فرد در بیشتر تخلفات اعلام شده دیده می‌شد. از ۶۴۸۱ خودروی که غیرقانونی ثبت سفارش شده بودند، نام آذرمهر در ثبت سفارش بیش از ۱۶۸۱ خودرو دیده می‌شد که حدود ۲۰ درصد از کل خودرو‌های ثبت سفارش شده بود. اما سرانجام این فرد چه شد؟

طبق یادداشتی که محمد شریعتمداری در توئیتر در ۲۷ تیرماه ۱۳۹۷ منتشر کرد، این فرد قبل از انتشار فهرست دستگیر شده بود. در این یادداشت آمده بود: پیرو دستور دکتر روحانی درباره گزارش ارسال شدۀ اینجانب، ناجا از دستگیری م. آ. در خوزستان و اعترافات مؤثر وی از شبکه فساد خبر داده است.

بعد از این توئیت محمد شریعتمداری نیز شهاب رزمی مدیرکل بازرسی استانداری خوزستان پیرامون دستگیری این فرد گفت: در روز‌های گذشته فردی که عضو حلقه فساد زنجیره‌ای خودرو بود در خوزستان دستگیر شد، اما وی خوزستانی نیست. این شخص در یکی از استان‌های مجاور مرتکب فساد شده بود و در خوزستان حضور داشت. رزمی ادامه داد: انگیزه حضور این فرد در خوزستان مشخص نبود و معلوم نیست که به دنبال راه فراری از خوزستان بود و یا برای مخفی شدن در این استان جنوبی حضور داشت.

بعد از این خبر دستگیری دیگر اطلاعی از وضعیت رسیدگی به تخلفات محمد آذرمهر در دسترس نیست و بهتر است نهاد‌های ذی ربط در مورد رسیدگی به پرونده این فرد اطلاعاتی را در اختیار رسانه‌ها قرار دهند.

به علاوه غلامحسین محسنی اژه‌ای سخنگوی قوه قضائیه در نشست خبری دوم مرداد ماه ۱۳۹۸ از بازداشت مدیرکل سازمان توسعه تجارت و معاونش خبر داد و گفت: همچنین خانمی که مسئول ثبت سفارش بوده به همراه طراح سامانه که خود به جرمش معترف شده، بازداشت شدند. سخنگوی قوه قضاییه اظهار کرد: تا به این لحظه ۵۸ شرکت در زمینه ثبت سفارش تخلف داشتند که پرونده شان یا در مرحله تحقیقات ابتدایی است یا در اختیار بازپرس قرار دارد و پیگیری‌ها در مورد آن‌ها ادامه دارد.

اما آخرین خبر در مورد رسیدگی به جرم افراد متخلف در این پرونده این است که روز گذشته ۳۱ تیر ماه ۱۳۹۸ امیر خجسته رئیس فراکسیون مبارزه با مفاسد اقتصادی مجلس طی مصاحبه‌ای با بیان اینکه ۳۴ هزار خودرو غیرقانونی ثبت سفارش شده است، گفت: این کار توسط یکی از معاونین وزارت صمت و تیمی متعلق به وی صورت گرفته است. وی افزود: بر همین اساس دستگاه قضایی در حال بررسی بیشتر این پرونده است؛ ضمن اینکه این معاون وزارت صمت در حال رفت و آمد به دستگاه قضایی و توضیحات در این خصوص است و تفهیم اتهام هم شده است.

سرنوشت خودرو‌هایی که ثبت سفارش غیرقانونی شده بودند، چه شد؟

شریعتمداری وزیر سابق صمت در برنامه حالا خورشید درباره ترخیص یا عدم ترخیص خودرو‌هایی که غیرقانونی ثبت سفارش شده بودند گفت: از مجموع ۶۴۸۱ رکوردی که ما معتقد هستیم در ثبت سفارش آن تخلف شده، ۴۵۴۷ خودرو به نقل از جوابیه گمرک، نه اظهار شده و نه وارد، ولی ۱۹۳۴ خودرو بنا به اظهار گمرک آمده و بیش از ۳۰۰ خودرو بنا به اعلام سیستم شماره گذاری پلاک هم نشده است.

تکلیف ۴۵۴۷ خودرو یا بخشی از آن‌ها نیز در ۲۵ بهمن ۱۳۹۷ به نوعی مشخص شد. در این تاریخ، بخشنامه‌ای از سوی مدیرکل مبارزه با جرائم سازمان یافته گمرک ایران منتشر شد و دوباره موضوع خودرو‌های ثبت سفارش شده غیرقانونی به جریان افتاد. مرکز مبارزه با جرایم سازمان یافته گمرکی ایران در این بخشنامه به گمرکات سراسر کشور اعلام نمود که خودرو‌های در گمرک مانده با ثبت سفارش جعلی باید با نام «کالای قاچاق» و نه «کالای متروکه» به سازمان املاک تملیکی تحویل داده شوند. تصویر این بخشنامه را در زیر مشاهده می‌کنید.

در مجموع به نظر می‌رسد، پس از گذشت یک سال از انتشار جزئیات پرونده فساد گسترده در زمینه واردات خودرو، این پرونده همچنان توسط نهاد‌های ذی ربط در حال پیگیری است.