وادار کردن اهالی فرهنگ به پوشیدن یک لباس مشخص بدون پشتوانه قانونی! | بیانیه محکم خانه سینما: گویی اراده مشخصی درصدد کمرنگ کردن و بلکه حذف تشکل مدنی سینما در کشور است | از جانب خانه سینما پذیرفته نیست به جای پیگیری مسائل معیشتی، بیمه و از کار افتادگی و ...، طراحی لباس رسمی در رئوس برنامه‌های خود قرار گیرد

سازمان سینمایی در شرایطی از تنظیم دستورالعملی با مشارکت خانه سینما برای تعیین پوشش «رسمی» یا «واحد» برای سلبریتی‌ها و چهره‌ها سخن به میان آورده که نه تنها پشتوانه قانونی لازم برای مداخله دولتی در نوع پوشش اشخاص عادی یا پرمخاطب وجود ندارد، بلکه حتی روش در پیش گرفته شده نیز با چالش‌های جدی مواجه است و در صورت وقوع، ابعاد پیدا و پنهان گسترده‌ای خواهد داشت.

به گزارش «تابناک»؛ «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شورایی را برای بررسی پوشش و عملکرد سلبریتی‌ها و چهره‌ها تشکیل داده است. اخیرا شورای چهره‌ها یا همان سلبریتی‌ها در وزارت ارشاد تشکیل شده که ریاست و دبیری آن بر عهده معاون وزیر ارشاد است. این شورا روز گذشته جلسه‌ای برگزار کرد و قرار شد برای این موارد قوانینی وضع کنند. البته این شورا حدود چهار ماه است تشکیل شده و در حال برنامه‌ریزی و آماده‌سازی قواعدی برای این مسأله است. البته وزیر ارشاد نیز قرار است در مجلس حضور پیدا کند و در مورد این مسأله توضیح بدهد، ولی هنوز زمان آن معلوم نیست.»

این اظهارات سیدصادق طباطبایی‌نژاد، نائب رئیس کمیسیون مجلس در برنامه سلام صبح به خیر در پی حواشی است که حضور یک بازیگر تلویزیون با پیراهن و شلوار در مراسم نمایش یک فیلم در پی داشته است. با این حال اظهارنظرها به همین حد محدود نشد و مسعود نجفی، مدیر روابط عمومی سازمان سینمایی در ادامه اظهاراتی را مطرح کرد که نشان داد، چه طرحی در حال اجراست و این طرح می‌تواند چه ابعاد خاصی بیابد و چه تبعاتی گسترده‌ای داشته باشد.

مدیر روابط عمومی سازمان سینمایی تأکید کرد: «قرار است با همکاری دستگاه‌های ذیربط و خانه سینما دستورالعملی تهیه کنیم که البته آقای طباطبایی نژاد هم اشاره‌ای داشتند تا چهره‌های هنر‌ی و سینمایی و تلویزیونی یا ورزشکار که در مراسم‌ و برنامه‌های مختلف حضور پیدا می‌کنند، اصول‌ و چارچوب‌ها را رعایت کنند تا از خودشان صیانت شود. تاکنون دستورالعملی نداشتیم اما به سرعت در حال آماده شدن است و فکر می‌کنم تا هفته آینده آماده و قاعدتا ابلاغ شود.»

نجفی در پاسخ به این که مشخصا این نظام نامه چه مختصاتی دارد و ضمانت اجرایی آن به چه صورت است و بناست متولی اجرایی آن چه کسی باشد و صرفا جنبه مشورتی دارد یا واقعا اجرایی می‌شود، بیان کرد: «جزئیات آن بعد از آمادگی اعلام می شود اما در مراسم‌ سینمایی و نمایشی که برای تبلیغات فیلم‌ها برگزار می‌شود، طبیعتا برگزارکننده متعهد می‌شود تا اصول و چهارچوب‌هایی را رعایت کند و شاهد موارد اینچنینی نباشیم.»

مدیر روابط عمومی سازمان سینمایی در خصوص اینکه ممکن است به سمت «استفاده از لباس‌هایی واحد» برویم تا در مراسم از آن‌ها استفاده شود، گفت: «خیلی خوب است که به این سمت برویم. ما در چند سال اخیر و در جشنواره فجر درخواست کردیم مانند خیلی از رویداد‌های معتبری که در جا‌های دیگر اتفاق می‌افتد و برگزار می‌شود عوامل با «لباس رسمی» حضور پیدا کنند تا شأن مراسم و افراد حفظ شود. اگر این اتفاق بیفتد و به این سمت برویم، فکر می کنم اتفاق مبارکی خواهد بود.»

اجبار اهالی فرهنگ و هنر برای پوشیدن «لباس واحد» یا «لباس رسمی»، اتفاق بی‌سابقه‌ای است که البته این دو با هم منافاتی ندارند، چون لباس واحد می‌تواند همان لباس رسمی باشد. این اقدام بی‌شباهت به اجباری کردن کلاه فرهنگی نیست و تجربه نشان داده چنین اجباری کارکرد ندارد و به عکس خودش تبدیل می‌شود. نکته قابل توجه آنکه سازمان صداوسیما ـ که حساسیت بیشتری در ظاهر نسبت به این مسائل نشان نمی‌دهد ـ چنین دستورالعملی ندارد اما مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد پیش آمده‌اند تا چنین طرحی را شکل دهند.

ممکن است در توجیه چنین طرحی، این ادعای خام برای آنهایی که با سینمای دنیا آشنا نیستند مطرح شود که پوشیدن لباس رسمی در مراسم رسمی از جمله جشنواره‌های سینمایی الزامی است که این قطعاً خلاف واقع است؛ هرچند به سینماگران توصیه می‌شود با لباس رسمی در این مراسم‌ حضور یابند، سال‌هاست در این زمینه «اجبار» یا «دستورالعملی» وجود ندارد و برخی جشنواره‌ها نظیر جشنواره برلین تأکید می‌کنند می‌توانید با لباس کژوال یا راحتی در این فستیوال شرکت کنید و برخی سینماگران نیز چنین می‌کنند.

سوای اینکه از وادار کردن اهالی سینما به هر نوع پوششی خوشمان بیاید یا نیاید و موافق چنین سازوکارهایی برای تحدید پوشش اهالی فرهنگ و هنر باشیم، این پرسش اساسی‌تر مطرح است که آیا سازمان سینمایی یا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چنین اختیاراتی دارد؟ با مطالعه مجموعه مقررات مرتبط با سازمان سینمایی می‌توان دریافت که عمده اختیارات وزارت فرهنگ و سازمان سینمایی در چهارچوب جلوگیری از انتشار و عدم صدور مجوز فعالیت یا انتشار خلاصه می‌شود و فاقد چنین اختیاراتی است.

نکته قابل تأمل اینکه سازمان سینمایی حتی یک صفحه مصوبه هیأت دولت را نیز ندارد که حدود و کیفیت تکالیف، اختیارات و وظایفش مشخص شده باشد و کلیه امورش متکی به چند مصوبه دهه شصت هیأت وزیران درباره صدور پروانه ساخت و نمایش فیلم‌های سینمایی و ویدیویی و اصلاحات بعدی این مصوبات است؛ بنابراین، مشخص نیست اساساً مدیران سینمایی متکی به کدام مقررات قصد دارند اعمال قدرت کنند و در هر سطحی برای پوشش اهالی سینما تعیین تکلیف کنند!

ورود به میزان و سطح پوشش، یکی اموری است که اگر مغایر با اصول قانون اساسی تشخیص داده نشود، باید از سوی مجلس شورای اسلامی در قالب طرح یا لایحه تصویب شود و بعد در این زمینه شاهد اجرای قانون متکی بر مصادیق تعیین شده در آن توسط دستگاه‌های مسئول باشیم. از قضا یکی از چالش‌های اساسی این است که خلأ قانونی درباره مصادیق پوشش مناسب و حتی مصادیق پوشش رسمی (به ویژه درباره زنان) وجود دارد و چنین اقداماتی ولو اینکه با نیت خیر باشد، بالقوه ظرفیت ایجاد حواشی فراوان و اقدامات فراقانونی دارد که تبعاتش می‌تواند دامن تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران را در این حوزه بفشارد.

نکته آخر اینکه متأسفانه مدیریت خانه سینما در مقام کاتالیزور برخی تصمیمات اشتباه و یا بدون پشتوانه قوی قانونی سازمان سینمایی طی سه سال اخیر ظاهر شده و هرجا قرار است چنین اقداماتی رخ دهد، از مشارکت خانه سینما نیز سخن به میان می‌آید و از آبرو و اعتبار خانه سینما هزینه می‌شود.

پیگیری‌های «تابناک» حکایت از آن دارد که اغلب اعضای هیأت مدیره تا پیش از این اظهارنظر از مشارکت در تنظیم چنین آیین نامه‌ای بی‌خبر بوده‌اند و با اعلام این موضوع شگفت زده شده‌اند. آیا مدیرعامل خانه سینما راساً بدون کسب اجازه از هیأت مدیره در این حوزه ورود کرده یا ادعای مشارکت خانه سینما از اساس کذب است؟! انتظار می‌رود هیات مدیره خانه سینما با صدور بیانیه‌ای در این زمینه اعلام موضع کند.

بیانیه هیأت مدیره خانه سینما

هیأت مدیره خانه سینما با صدور بیانیه‌ای، پاسخی محکم به ادعاهای مطرح از سوی سازمان سینمایی از جمله همکاری این نهاد صنفی در تنظیم آیین نامه پوشش هنرمندان داد و ضمن رد این ادعاها، تأکید کرد، ضمن اهمیت این دغدغه‌ها، مسائل مهم‌ترین برای قرار گرفتن در رئوس برنامه‌های سازمان سینمایی وجود دارد و در عین حال تأکید کرد چنین بیانیه‌ و آیین‌نامه‌ای شائبه ضربه به خانه سینما را تقویت می‌کند.

در متن این بیانیه چنین آمده است: «صبح روز چهارشنبه 24 مهرماه، خانه سینما به موضوعی منتسب شد که از آن بی‌خبر بود. موضوعی که به سرعت دست به دست شد و سؤالات و واکنش‌هایی در افکار عمومی، هنردوستان و سینماگران پدید آورد.

این اولین بار نیست که خانه سینما با اظهار نظرها، بخشنامه‌ها و بیانیه‌هایی مواجه می‌شود که شائبه دولتی بودن این نهاد صنفی را در ذهن مخاطبان سینمای ایران متبادر می‌سازد و تکرار چنین رویه‌ای، این استنباط را برای اعضای بزرگترین و تنها نهاد صنفی سینمای ایران به وجود می‌آورد که گویی اراده مشخصی در صدد کمرنگ کردن و بلکه حذف تشکل مدنی سینما در کشور است که اگر چنین باشد یقیناً نیتی ناصواب است.

خانه سینما علیرغم آنچه که در اخبار منعکس شده است از تصمیم سازمان سینمایی برای تبیین آئین نامه پوشش هنرمندان در مجامع مطلع نیست و مشورتی هم در این زمینه با هیات مدیره انجام نشده است.

قطعاً هیات مدیره خانه سینما نسبت به رعایت شئون و حفظ حرمت‌های جامعه و همچنین جایگاه ویژه هنرمندان در بین مردم دغدغه داشته و دارد اما اینکه بجای پیگیری مسائل معیشتی، موارد رفاهی، بیمه تأمین اجتماعی و تکمیلی، بیمه بیکاری و از کار افتادگی و ...، طراحی لباس رسمی برای حضور سینماگران در مجامع را در رئوس برنامه‌های خود قرار دهد، نه از جانب مدیریت خانه سینما و نه از جانب اعضای آن پذیرفتنی نیست.

به همین منظور این انتظار جدی وجود دارد که در اظهارنظرها و اطلاعیه‌های سازمان سینمایی دقت لازم در خصوص نسبت این سازمان با خانه سینما به عنوان بزرگترین نهاد جامعه اصناف سینمای کشور لحاظ شود.»