درخواست حسین فریدون پیش از ورود به زندان، عصبانیت فرانسه از شکار «زم»، آیا شرایط اقتصادی مردم بهتر شده؟، حمله دموکراتها به خانم دموکرات، گزارشها از پیاده روی اربعین، ماجرای شنود از دفتر رئیس جمهور، چه آیندهای در انتظار اقتصاد ایران است؟ سرنوشت محتوم ارتش ترکیه، ۵۰ بمب اتمی امریکا گروگان ترکیه و پیشکش پوتین به پادشاه سعودی از جیب طبیعت، از مواردی است که موضوع گزارشهای خبری و تحلیلی روزنامههای امروز شده است.
به گزارش «تابناک»؛ روزنامههای امروز پنج شنبه ۲۵ مهرماه در حالی چاپ و منتشر شدند که مطرح شدن بحث رفراندم توسط رئیس جمهور روحانی برای دومین بار در هفته جاری، این بار در سخنرانی آغاز سال تحصیلی در دانشگاه تهران از یک سو، زندان رفتن حسین فریدون و ماجرای شنود از دفتر رئیس جمهور، نمایش قدرت روسیه در خاورمیانه و گزارشهایی از راهپیمایی بزرگ اربعین از سوی دیگر در صفحات نخست روزنامههای امروز برجسته شده اند.
در ادامه تعدادی از یادداشتها و سرمقالههای منتشره در روزنامههای امروز را مرور میکنیم؛
کیهان: آقای روحانی ما که دیوانه نیستیم؛ هستیم؟
حسین شریعتمداری، مدیرمسئول روزنامه کیهان طی یادداشتی با عنوان دهها پله پایینتر از هیچ، در شماره امروز این روزنامه با موضوع قرار دادن بخشی از سخنان رئیس جمهور در مراسم آغاز سال تحصیلی دانشگاهها در دانشگاه تهران نوشت: «پیشرفت و آینده کشور در سایه تعامل با دنیاست یا تقابل»؟! این پرسشی بود که دیروز آقای روحانی در مراسم آغاز سال تحصیلی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی در دانشگاه تهران مطرح کردند و در پاسخ به این پرسش، گفتند: «۴۱ سال است ما هنوز به جواب روشن و قاطع در کشور نرسیدیم. یک عده میگویند تعامل سازنده باید داشت و عدهای دیگر عنوان میکنند که باید به سمت تقابل مستمر و دائم برویم»! جناب رئیسجمهور توضیح ندادند که چه کسانی خواهان «تقابل مستمر و دائم» در سیاست خارجی هستند؟! جمهوری اسلامی ایران به گواهی اسناد موجود از آغاز شکلگیری تاکنون خواستار تعامل سازنده با دیگر کشورها بوده است و تنها رژیم اشغالگر قدس را به دلیل آنکه یک رژیم جعلی است، قابل تعامل نمیدانسته و نمیداند و آمریکا را به این علت که اولاً خواستار براندازی جمهوری اسلامی است و ثانیاً به علت آنکه آشکارا، تسلیم ایران را در مقابل خواستههای استعماری و استکباری خود دنبال میکند، درخور و شایسته تعامل نمیداند. حالا باید از آقای روحانی پرسید، اگر منظورتان از تعامل در سیاست خارجی، تعامل با اسرائیل و آمریکا نیست، پس منظورتان چیست؟! و چه کسانی را میتوانید آدرس بدهید که به قول شما در پی تقابل «مستمر و دائم» با سایر کشورها هستند؟! بعید است که منظور آقای روحانی تعامل با رژیم اشغالگر قدس باشد که اگر باشد!... نه! حتماً نیست!
و اما، اگر منظورشان تعامل با آمریکا باشد -که به احتمال بسیار زیاد چنین است! - باید گفت؛
الف) مگر طی چند سال گذشته با موضوع برنامه هستهای کشورمان با آمریکا به گفتگو ننشستید؟ و در پارهای از موارد، دل ندادید و قلوه نگرفتید؟ تا آنجا که امضای جان کری را تضمین دانستید و بعد از توافق هستهای، این توافق را فتحالفتوح نامیدید و در پی آب و صابون بودید تا صورت منتقدان را بشویید و آنان را از خجالت بیرون بیاورید؟! خب، نتیجه چه بود؟ اگر بفرمایید نتیجه «هیچ» بود! جفا کرده و از بیان واقعیت دور شدهاید، چرا که صنعت هستهای کشور را از بین بردید، دهها امتیاز نقد به حریف دادید، بسیاری از امکانات و ظرفیتهای کشور را هزینه کردید، به جای لغو تحریمها که هدف اصلی مذاکره بود، تحریمهای فراوان دیگری را هم به ملت تحمیل کردید و... بنابراین آنچه به دست آوردید فقط «هیچ» نبود! بلکه دهها پله پائینتر از هیچ بود. کاش به جای سخنرانیهای بیسند درباره دستاوردهای تخیلی برجام، یکبار و فقط یک بار به یکی از دستاوردهای برجام اشاره میکردید! در آن صورت، حتماً به جای آنکه بفرمایید «برجام، کوهی بود که بر سر مخالفان داخلی خراب شد»! میفرمودید «برجام، کوهی بود که بر سر ملت و نظام خراب شد»!
ب) جناب آقای روحانی! مگر حضرتعالی نبودید که میفرمودید؛ مگر کشورها دیوانهاند که بخواهند با آمریکا مذاکره کنند؟ ما که دیوانه نیستیم! هستیم؟
منازعات اخیر ترکیه چه تأثیری بر آینده روابط ایران و ترکیه خواهد گذاشت؟
غلامعلی رجایی، فعال سیاسی طی یادداشتی با عنوان ایران و ترکیه در برابر تهدیدات مشترک در شماره امروز روزنامه آرمان ملی نوشت: اخیراً وزیر امور خارجه ترکیه، آقای مولود چاووش اوغلو، عنوان نمود که ترکیه نه تنها با پ. ک. ک. و واحدهای حفاظتی مردمی یا اختصاراً وای. پی. جی در حال نبرد است بلکه همزمان با حزب آزادی انقلاب مردمی یا اختصاراً دی. اچ. کی. پی. سی و گروه تروریستی فتح ا... گولن یا اختصاراً فتو، نیز مبارزه میکند. آنکارا تمامی این گروهها را تروریستی میداند. درگیریهای کنونی منطقه، علاوه بر در برداشتن تمامی گروههای مذکور، شامل قلمرو ایران، ترکیه، عراق و سوریه نیز میشود که این امر یک پرسش مهم را برمی انگیزد: چگونه این منازعات بر آینده منطقه به خصوص بر دو کشور مهم درگیر دراین نبردها یعنی ایران و ترکیه تاثیر خواهد گذاشت؟
مقامات جمهوری اسلامی ایران آشکارا از حمایت عربستان از گروههای جدایی طلب کرد از قبیل: (پژاک) حزب حیات آزاد کردستان (پاک) حزب آزادی کردستان، و حزب کومله کردستان ایران، سخن گفته اند. نگرانیهای ایران از نزدیکتر شدن دو گروه پ. ک. ک. و وای. پی. جی به ریاض و ابوظبی به خصوص پس از تندتر شدن لحن و مواضع آنها علیه ایران در پی به قدرت رسیدن ترامپ در انتخابات ۲۰۱۶، بیش از پیش افزایش یافت. مضافاً مقامات ایران درباره حمایت سعودیان از جندا... (گروه تروریستی فعال در بلوچستان ایران) و هستههای داعش درایران نیز بارها سخن گفته اند. روابط آنکارا با ریاض نیز کماکان به بدی روابط تهران با ریاض است.
غیرممکن است که سعودیان گوشمالی سخت رسانهای و بین المللی ترکیه به خود را پس از قتل فجیع جمال خاشقجی، فراموش کنند همانطور که خاطرات از میان بردن اولین پادشاهی سعودی توسط سلطان محمود دوم عثمانی و گردن زدن عبدا... بن سعود به دستور او در استانبول را از یاد نبرده اند. فلذا کاملا منطقی به نظر میرسد که سعودیان از گروههای ضد ترکیه به خصوص پ. ک. ک. و وای. پی. جی حمایت کنند همانگونه که به حمایت از گروههای ضد ایران مانند پژاک، کومله و جندا... پرداخته اند.
از آن طرف، همکاریهای وسیع اقتصادی میان تهران و آنکارا به خصوص در حوزه تجارت انرژی حتی در زمان تحریمها و به خصوص در زمان شدت یافتن آنها از سال ۲۰۱۱به این طرف نیز ادامه داشته است. در حقیقت ترکیه و ایران سابقه طولانی روابط حسنه حداقل از زمان امضاء معاهده قصر شیرین یا زهاب در سال ۱۶۳۹ میلادی را دارند.
متاسفانه دو کشور اکنون از تهدیدات مشترکی نیز رنج میبرند. حرکتهای جدایی طلبی کردی، همکاریهای تروریستی علیه دو کشور در سوریه و عراق، به علاوه تعدیات سعودی به هر دو در حقیقت منتهی به نزدیکی بیشتر تهران و آنکارا شده است. سوریه هم اکنون به حوزهای مشترک برای همکاریهای دو کشور تبدیل شده است. روابط ترکیه، ایران، و حتی روسیه با یکدیگر باوجود ناخشنودی تلاویو، ریاض و واشنگتن به صورت یک همکاری مثبت و سازنده در سوریه درآمده است.
ایران در صدد بر طرف کردن نگرانیهای ترکیه در سوریه که عمدتاً متمرکز بر فعالیتهای وای. پی. جی است، نیز میباشد. ایاالت متحده هیچگاه رضایتی از این همکاریها نداشته است. هر گاه ترکیه به عملیاتی علیه پ. ک. ک، و ای. پی. جی، و یا هر نام دیگری که این گروه برای رد گم کردن استفاده میکند، دست میزند، آمریکا سر و صدای زیادی علیه ترکیه به دلیل سرکوب «کردها» راه میاندازد. این اقدام رسانههای آمریکا با نقشه قبلی و عامداً صورت میگیرد تا در ذهن مخاطب القا کنند که مشکل ترکیه با «کردها» است و نه تروریسم...
با توجه به عملیات نظامی امروز ترکیه در مناطق کرد نشین سوریه به نظر میرسد که آنکارا به سیاست خود در جهت مبارزه با حرکتهای جدایی طلبانه گروههای معارض کرد در سوریه ادامه خواهد داد. بی نظمی شمال سوریه پایگاهی برای این گروهها ایجاد کرده است که پس از عبور از مرز میتوانند در خاک ترکیه با نامهای دیگری مشغول فعالیتهای تروریستی شوند.
جدایی طلبان چپگرای وای. پی. جی که دل در گرو حمایت واشنگتن نهاده بودند پس از اعلام عدم دخالت آمریکا در این نزاع، بار دیگر مانند دیگران ساده لوحان منطقه که روی دوستی با آمریکا حساب کرده بودند، تنها شدند. حتی با پایان این عملیات و احتمال ایجاد یک منطقه حائل در شمال سوریه، ترکیه به همکاریهای امنیتی خود با ایران در منطقه، به خصوص مبارزه با جدایی طلبی و تروریسم ادامه خواهد داد.
ایجاد یک کریدور تروریستی توسط عناصر جدایی طلب چپگرای کرد که از سوریه شروع شده و پس از عبور از ترکیه به عراق و نهایتاً به ایران برسد خواست دشمنان ایران و ترکیه است که پس از نزدیکی بیش از پیش دو کشور و همکاریهای مفید اخیر در سوریه احساس نا امنی میکنند.
منظور روحانی از طرح مکرر بحث رفراندم چیست؟
محمدصادق جوادی حصار در سرمقاله امروز روزنامه آفتاب یزد با عنوان پیام روحانی به مردم نوشت: حسن روحانی رئیس جمهور بار دیگر در سخنرانی اش مطرح کرده که باید در مسائل استراتژیک به سمت همه پرسی گام برداشت و این موضوع را بعد از چهل سال حل کرد. این نخستین باری نیست که رئیس جمهوری موضوع رفراندوم را مطرح میکند، او بارها این نظر را تکرار کرده است بی آنکه به صورت مصداقی به موارد مورد نظرش در بحث رفراندوم بپردازد، اما چرا هیچ گاه شفاف درباره اینکه دقیقا این مسائل استراتژیک چه مسائلی هستند و منظورش از رفراندوم چیست نظری نمیدهد؟ در واقع روحانی با طرح مکرر همه پرسی یک پیام میدهد. پیامیبه جریان مقابل با این مضمون که «من پاشنه آشیل شما را میدانم شما از اینکه در مقولات مهم به رای مردم رجوع کنید، میترسید.»
این مهمترین پیام روحانی در بحث رفراندوم است. رئیس جمهور میداند که مثلا اگر قرار باشد در مسائلی مانند سیاست خارجه ایران همه پرسی شود که آیا باید وضعیت کنونی کما فی السابق مانند چهل سال گذشته باقی بماند و به هیچ عنوان با برخی کشورها کنار نیاییم یا اینکه شیوه را تغییر دهیم و در نحوه تعاملمان با برخی کشورها تحول ایجاد کنیم غوغایی به پا خواهد شد و جریان رقیب در مقابل این موضوع میایستد. به هر حال طبیعی است اگر مثلا چنین مسئلهای به رفراندوم گذاشته شود آن موقع تبعات خیلی زیادی نیز دارد.
از سویی دیگر روحانی با طرح رفراندوم به حدود اختیاراتش اشاره میکند و اینکه باید رئیس جمهور اختیارات بیشتری داشته باشد و راه موافقت با افزایش این اختیارات همان رفراندوم است. اساسا موضوعی مانند مرز و حدود اختیارات نیز یکی دیگر از چالشهای امروز است که اگر به رفراندوم گذاشته شود با مخالفت جریان رقیب روحانی روبهرو خواهد شد. روحانی چالش برانگیز بودن بحث رفراندوم را میداند.
میداند اگر این مباحث مطرح شود به فشار علیه جریانهای رقیب منتهی میشود، اما امروز بدون رفراندوم تنها این روحانی است که تحت فشار است. او با طرح مکرر همه پرسی این سیگنال را به مردم هم میفرستد که ما امروز به این شیوه در برخی مسائل به تفاهم نخواهیم رسید و با بن بست مواجه شدیم و چاره آن تحقق موضوع رفراندوم است.