زیردریایی آمریکا، عامل حمله احتمالی به نفتکش ایرانی، اشتباه استراتژیک ترکیه در حمله به سوریه، نفوذ فساد به بخشهای نظارتی، انتقادها به تیتر دوقطبی ساز کیهان، «برادری» در سایه سار اربعین، بازگشت غولهای موسیقی سنتی به سینما، حذف صوری نفت از بودجه، افزایش ذخایر اسکناس ارزی ایران و میانجیگری عمران خان میان ایران و عربستان، از مواردی است که موضوع گزارشهای خبری و تحلیلی روزنامههای امروز شده است.
به گزارش «تابناک»؛ روزنامههای امروز یکشنبه ۲۱ مهرماه در حالی چاپ و منتشر شدند که تیتر گزارشهایی با موضوع میانجیگری پاکستان میان ایران و عربستان، آوارگی کُردها؛ اصرار اردوغان به جنگ، تحلیلی از درون و بیرون بازار سرمایه کشور و انتقادها از دوقطبی سازی توسط یک روزنامه از سوی تحلیلگران مسائل داخلی، در صفحات نخست روزنامههای امروز برجسته شده است.
در ادامه تعدادی از یادداشتها و سرمقالههای منتشره در روزنامههای امروز را مرور میکنیم؛
توضیح کیهان درباره عکسِ یکِ جنجالی شماره دیروز درباره زنان در ورزشگاه
روزنامه کیهان در شماره امروز خود، توضیحی درباره عکس یک جنجالی روز گذشته خود با موضوع زنان در استادیوم آزادی و کاروان زنان درپیاده روی اربعین نوشت: ۱- به اعتراف مسئولان امر تعداد زنانی که در استادیوم حضور داشتند کمتر از ۴ هزار نفر بوده است. بلیت های در نظر گرفته شده برای زنان ۴۶۰۰ عدد بوده و تنها ۳۵۰۰ بلیت فروش رفته است. همین موضوع به روشنی گویای میزان استقبال زنان از این نمایش سیاسی- ورزشی است. اگر جمعیت کشور را ۸۰ میلیون نفر فرض کنیم که بیش از این است و زنان نیمی از جمعیت کشور باشند، نسبت حاضران در ورزشگاه با کل زنان کشور چقدر است؟ کمتر از یکدههزارم! بله همینقدر اندک و ناچیز. عدهای میکوشند این جمع کوچک و اندک را جامعه زنان کشور جا بزنند. دغدغه و علاقه آنان را دغدغه و علاقه همه زنان کشور معرفی کنند و میکنند. چنین برخوردی جز فریبکاری است؟ و آیا آن زنان و دختران محترم، ابزار این فریب نیستند؟
۲- در روزهای پیش از بازی، کیهان در چند شماره متوالی گزارشهایی را با این مضمون منتشر کرد که مشکلات و مطالبات واقعی زنان و دختران کشور، آنچه برخی مدعیان اصلاحات و اعتدال میگویند نیست. آنان که سالهاست مصادر اجرایی را قبضه کرده و هزار و یک وعده و وعید به جامعه دادند، اینک باید پاسخگوی وعدههای خود باشند. وقتی دست و کارنامه خالی است، چه باید کرد؟ حاشیهسازی و جنجالآفرینی! یک روز موتورسواری زنان، یک روز غائله کودک همسری، یک روز رفتن به ورزشگاه و ... .
با این توصیف، آن زنان و دخترانی که پنجشنبه به استادیوم رفتند و کلاه بر سر گذاشتند و بوق به دست گرفتند، آیا قربانی این سیاستبازان و کاسبان حقوق زنان و شارلاتانهای رسانهای نیستند؟
۳- فریبکاری و شارلاتانبازی این دغلکاران به همینجا ختم نمیشود. بیش از یک و نیم میلیون زن و دختر ایرانی عازم پیادهروی اربعین شده و در راه کربلای معلی هستند. سهم این زنان در اخبار و رسانههای این جریان مدعی حمایت از زنان چیست و کجاست؟ چگونه میشود کمتر از ۴ هزار زن را در بوق و کرنا کرد و بر صفحه اول روزنامهها نشاند و آن زنان میلیونی را ندید و سانسور کرد؟ بیبیسی طی حدود دو هفته اخیر دهها گزارش و تحلیل و خبر درباره حضور زنان در ورزشگاه منتشر کرده است. طوری که اگر کسی فقط بیبیسی را ببیند و بخواند گمان میکند همه زنان ایرانی در چهارگوشه این سرزمین پهناور در فراق ورزشگاه رفتن میسوزند و آرزویی جز این ندارند! حذف اکثریت به نفع اقلیتی محض و مهندسیشده را چه باید نامید؟ فاشیسم سیاسی-اجتماعی؟ شعبدهبازی رسانه ای؟!
۴- آنان که با خوشخیالی و حسن ظن به چنین نمایشی نگاه میکنند، پیام برایان هوک و فرح پهلوی را دیدهاند و خواندهاند؟ رئیس گروه اقدام علیه ایران که مامور مستقیم آمریکا برای ضربه زدن به این ملت و کشور است، به این مناسبت پیامی صادر کرده و گفته است؛ «اینجا در آمریکا ما شعارهای شما را شنیدیم که جای دختر آبی را خالی کردید.»
فرح پهلوی هم که در لاقیدی و بیبندوباری چنان پیشتاز و خبرساز بود که صدای شوهر عیاشش هم در این زمینه درآمده بود، چند روز پیش از بازی پیامی منتشر و افاضه کرده بود؛ «جان روشن و آگاه دختر آبی، در کنار ما در راه دستیابی به برابری حقوق زنان و مردان که حضور زنان در ورزشگاهها تنها بخشی از آن است، گام برمیدارد.» آن دیپلمات آمریکا و این پیرزن رسوا، دلشان برای زنان ایران سوخته است؟ این چه حرکت و اقدامی است که دشمنان قسمخورده کشور را هم شاد و مسرور میکند؟!
خطر دوقطبی آزادی و آزادگی؛ انتقاد روزنامه ایران از کیهان
جواد دلیری، سردبیر روزنامه ایران طی یادداشتی در شماره امروز این روزنامه با عنوان خطر دوقطبی آزادی و آزادگی با انتقاد از دو قطبی سازی روزنامه کیهان نوشت؛
یک
ما در روزگار پرتنشی به سرمی بریم. عرصه عمومی و فضایی که برخی رسانهها میآفرینند یا آن را بازتاب میدهند، پر از تنش و نزاع است. گفتار جناحهای سیاسی- دینی و ادبیات رسانهها، اغلب خصمانه و آمیخته با عناصر تنشزا و نزاع انگیز شده است. آنچه امروز سیاست ایران را به آسیب و آفت کشانده، بیمارى شایع «تغافل» است، خود را در آغوش غفلت غلتاندن تا هیچ سپیدى در سیاهه رفتار ایرانیان به چشم نیاید. دیروز روزنامه کیهان در اقدامی عجیب با ایجاد یک دوقطبی خطرناک و مذموم میان بانوانی که به راهپیمایی اربعین میروند و زنانی که به ورزشگاه آزادی و برای تماشای تیم ملی فوتبال ایران رفتهاند، کوشیده است جامعه ایران را دوپاره کند آنجا که بخشی از بانوان را «راهیان آزادگی» و بخشی دیگر را «قربانیان آزادی» قلمداد کرده است. از منظر کیهان، آنها که به ورزشگاهها میروند، بیدین هستند و آنها که پای به این مکانها نمیگذارند، متدین هستند. چنین ادعایی نه بر اساس بیانات علمای دین و نه بر اساس شناختی که هر کس میتواند از رفتار و سلوک ایرانیان داشته باشد با واقعیت جامعه همخوان نیست. آنچه کیهان در آن دمیده، شیپور ناصواب دوقطبی و دامن زدن به «هراسآفرینی اجتماعی» است. جامعه ایرانی همانند بسیاری از جوامع دیگر متنوع است و با وجود اختلاف سلایق و دیدگاهها، در کلیت منسجم است. نباید به هر بهانهای این کلیت منسجم را چند پاره کرد و خدای ناکرده مقابل هم قرار داد.
دو
رهبر معظم انقلاب بارها بر جلوگیری از دوقطبیسازی در کشور تأکید کردهاند. ایشان در یکی از سخنرانیهای خود فرمودند: «مرتباً در رادیوها و در تلویزیونها و در رسانههای گوناگونشان خبر از دوقطبی شدن ملّت ایران -یعنی دودستگیای که با همدیگر دشمنند و علیه هم تلاش میکنند- میدهند. بله، در ایران اسلامی یک دوقطبیای وجود دارد؛ دوقطبی انقلاب و استکبار. آن کسانی که تفالههای بازمانده از دوران غلبه استکبارند و هر کسی که دنبال آنها است، همفکر آنها است، بله، اینها با انقلاب بدند؛ این دوقطبی هست، اما قاطبه ملت ایران، قاطبه انقلابی، علاقهمند به نظام اسلامی، عاشق امام و خاطرات امام -آنهایی که امام را حتی یک لحظه هم ندیدند و بعد از رحلت امام به دنیا آمدند- و فرمایشات امام، صدای امام، توصیههای امام و اصولی که امام پایهگذاری کرده [هستند]؛ قاطبه ملت ایران به اینها علاقهمندند؛ بله، [بین] آن کسانی که به امام علاقهمندند، به انقلاب علاقهمندند، با کسانی که اصل انقلاب را قبول ندارند، اصل نظام را قبول ندارند، البته یک دوقطبی اینجوری هست. من البتّه به آنهایی که حتّی نظام را هم قبول ندارند، گفتم ایران را که قبول دارید؛ [پس]برای عزّت ایران بیایید؛ حالا بعضی گوش میکنند و بعضی هم گوش نمیکنند.»
سه
اگر در کاستن نزاع و تنش باید کوشید، گام نخست، یافتن کانونها و مجراهای زایش و تولید تنش است. رسانهها اگرچه میتوانند چنین کارکردی یعنی یافتن کانونهای تنشزا را داشته باشند، اما بعضاً خود نیز به ضد این کارکرد بدل میشوند. بعضی از رسانههای سنتی و مدرن خواسته یا ناخواسته بار انتقال و گسترش تنشها و نزاعهای موجود در صحنه قدرت را به دوش میکشند و یا فراتر از آن خود دست اندرکار تولید تنش و تزریق آن به جامعه و لایههای اجتماعی و سیاسیاند. در حقیقت رسانهها گاهی خود، آتش نزاع را برپا میکنند و آن را شعلهور نگاه میدارند و گاهی دامنه نزاعهای موجود در سطوح قدرت را بازتاب میدهند، وسعت میبخشند و آتش منازعه را داغ تر میکنند. از رفتارشناسی مدیریت رسانهها هم میتوان دریافت که پارهای از آنها رونق بازار مخاطبیابی را وامدار استمرار تنشها و شعلهور نگه داشتن منازعات میبینند. رفتار مستمر و فراگیر چنین رسانههایی در ذائقه برخی مخاطبان البته تأثیر گذاشته است.
چهار رویداد مؤثر بر نرخ دلار در ایران
محمدحسین ادیب اقتصاددان و استاد دانشگاه طی یادداشتی با عنوان چهار رویداد مؤثر بر نرخ دلار در ایران در شماره امروز روزنامه آرمان ملی نوشت: تا سه ماه آینده دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا آنچنان درگیر نبرد با مجلس نمایندگان است که فرصت پرداختن به ایران را ندارد در نتیجه از دامنه فشــار آمریکا به ایران کاسته میشود. اسرائیل تا ســه ماه آینده آنچنان درگیر انتخاب دولت جدید است که تمرکز بر سیاست خارجی از دستور کار دولت خارج می شود؛ خروجی این روند، کم فعال شدن این دولت در ارتباط با ایران در برش ســه ماه آینده است. عربستان سعودی به درستی فهمید با اوج گیری بحران با ایران، نه می تواند روی ایالات متحده آمریکا حساب کند و نه امارات متحده عربی. عربستان قبال تصور میکرد میتواند مشکلاتش را در ارتباط با ایران با آمریکا به اشتراک بگذارد.
عربستان در حال فهمیدن این نکته است که نمی تواند با پول، آمریکا را در درگیری با ایران به دنبال خود بکشاند. حسنین هیکل، سردبیر فقید روزنامه الهرام، بیست سال قبل نوشت عربستان درگیر جنگ با یمن میشــود و در این جنگ شکست میخورد.
جنگ یمن دارد فاز تازه ای میشــود. در سه سال اول جنگ یمن ابتکار عمل در دست عربستان بود و در فاز دوم، ابتکار عمل در دست شیعیان یمن خواهد بود. فضای شبکههای اجتماعی در ایران انتظار چهار رویداد فوق را نداشــت و هیچ کدام را نتوانست پیشبینی کند. فضای شــبکههای اجتماعی در ایران در حوزه سیاست نگاه ژئوپلیتیک به روز ندارد لذا به شدت عقب افتاده است و اقتصاد را با نگاه «اخبار محور» به سیاست و نه «ژئوپلیتیک محور» به مسیرهای خطا هدایت میکند. پیشبینی نادرست از تحولات منطقه در کانالهای تلگرامی، مردم ایران را در پیشبینی نرخ ارز از ۱۶ اردیبهشت به بعد دچار خطا کرده است. چهار رویداد فوق، بر نرخ ارز در ایران مؤثر است. روند چهار رویداد فوق، انتظارات تورمی در ایران را از حرکت به سمت ارز، دور میکند. تحلیلهای سیاسی موجود در کانالهای تلگرامی در خصوص تحولات منطقه، خیلی ضعیف است، اما این تحلیلهای بنجل، مبنای پیشبینی نرخ ارز در بدنه افکار عمومی شد و هزاران نفر از دهم شهریور ۹۷ تا کنون در حوزه ارز به خاک سیاه کشاند.