چراغ سبز روحانی به میانجیگری عمران خان، فرار صدها زندانی داعشی از یک زندان در شمال سوریه، بیانات فرمانده کل قوا در دانشگاه امام حسین، انهدام باند بزرگ فروش سؤالات کنکور، وعدههای انتخاباتی غیرکارشناسی، خط قرمز وزارت کشور، عزل پنج قاضی فاسد، بازگشت فضای کسب و کار به شرایط قبل از بحران ارزی، صفبندی جدید ارتش سوریه و وام ۳۰ میلیونی برای سربازان دارای گواهینامه مهارت شغلی، از مواردی است که موضوع گزارشهای خبری و تحلیلی روزنامههای امروز شده است.
به گزارش «تابناک»؛ روزنامههای امروز دوشنبه ۲۲ مهرماه در حالی چاپ و منتشر شد که فرازهایی از بیانات فرمانده کل قوا در مراسم سالانه دانشآموختگی دانشجویان دانشگاه افسری امام حسین (ع) با تیترهایی همچون مقابل امریکا کوتاه نمیآییم (اعتماد)، دشمنی آمریکا بر عزت سپاه افزوده است (کیهان)، عزت سپاه با دشمنی امریکا بیشتر شد (جوان)، طرح ایران برای توقف جنگ در یمن (مردمسالاری) و عناوینی دیگر برجسته شده است.
اما دیگر موضوعی که در صفحات نخست روزنامههای امروز مورد توجه قرار گرفته، چراغ سبز روحانی به میانجیگری عمران خان و نقش مثبت پاکستان در میانجیگری میان ایران و عربستان است.
در ادامه تعدادی از یادداشتها و سرمقالههای منتشره در روزنامههای امروز را مرور میکنیم؛
پاکستان در میانجیگری ایران و عربستان موفق خواهد بود؟
روزنامه جمهوری اسلامی در سرمقاله امروز خود با عنوان تعامل با همسایگان نوشت: تلاشهای سیاسی پاکستان برای کاستن از تنشها بین ایران و عربستان با سفر عمرانخان نخستوزیر پاکستان وارد مرحله جدیدی شده است. کارشناسان سیاسی، دیپلماتهای ارشد و صاحبنظران پاکستان در همایشی با اظهار خوشبینی در این زمینه بر اعتمادسازی، تنشزدائی و بهرهگیری از مشترکات برای عبور از شرایط کنونی تاکید ورزیدهاند.
خوشبختانه جمهوری اسلامی ایران همواره از تلاشها برای بهبود و ارتقاء سطح روابط با همسایگان و کاهش تنشها استقبال کرده و عموماً در این راه پیشقدم بوده است. بهویژه در مقطع کنونی که پیشنهاد برای میانجیگری عمرانخان به درخواست و اصرار مقامات ریاض مطرح شده، احتمال موفقیت برای تلاشها بیشتر شده و انتظار میرود ابرهای تیره از فضای غبارآلود منطقه دور شوند.
این نکته به وضوح قابل درک است که ایران و عربستان، دوستان زیادی دارند که خواستار تنشزدائی و ایجاد تفاهم و همزیستی در منطقه هستند و بارها برای نزدیک ساختن دیدگاه دو کشور توصیههای روشنی داشته و دارند، ولی در عین حال نباید از نظر دور داشت که همزیستی و تفاهم میان همسایگان، دشمنانی هم دارد که تنش در منطقه را به نفع خود میدانند و حتی برای بالابردن سطح تنشها از هیچ شرارت و اقدامی فروگذار نمیکنند.
عمرانخان در نخستین دیدارش با رئیسجمهور روحانی در حاشیه اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل برای میانجیگری بین ایران و عربستان وارد صحنه شد. وی قرار است پس از تبادلنظر در تهران مستقیماً به ریاض سفر کند و نقش مثبتی در نزدیک ساختن دیدگاه دو کشور ایفا نماید. با توجه به اینکه سفر عمرانخان از قبل برنامهریزی شده، اقدام مشکوک در حمله موشکی به نفتکش ایرانی در دریای سرخ در مقطع کنونی بسیار معنیدار است و نشان میدهد که دستهای ناپاکی برای رودررو قرار دادن همسایگان و دامن زدن به ناامنی و بیثباتی در منطقه فعال هستند. شناسائی این دستهای ناپاک و مرکز شرارت بهویژه در مقطع کنونی، کار چندان مشکل و پیچیدهای نیست. باید پرسید چه طرفهائی از تنش در منطقه سود میبرند و برای ایجاد ناامنی و بیثباتی در منطقه دست به شرارت میزنند؟ آنها که برای توجیه حضور نامبارک نظامی خود به دنبال بهانه هستند، آنها که برای فروش جنگافزارهای خود، تلاش میکنند با ایجاد کانونهای جدید بحران و دامن زدن به اختلافات استفاده نمایند، آنها که دیگران را هم برای حضور نظامی در آبهای گرم خلیج فارس وسوسه میکنند، قطعاً در فکر منافع و مصالح ملتها و دولتهای منطقه نیستند. آنها که ترجیح میدهند فضای منطقه را همواره آلوده، بحرانی و در آستانه جنگ و رویاروئی تصویر کنند، قطعاً به آرامش و ثبات و همزیستی در منطقه نمیاندیشند، بلکه امیدوارند هر لحظه حادثهای رخ دهد که جرقههای رویاروئی و جنگ در انبار باروت منطقه را فعال سازد.
مجلس دوازدهم باید چگونه مجلسی باشد؟
باسعلی توتونچی طی یادداشتی که در شماره امروز همدلی منتشر شد در مطلبی با عنوان مجلس دوازدهم، مجلس معیشت نوشت: آرام آرام به ایام ثبت نام یازدهمین انتخابات مجلس شورای اسلامی نزدیک میشویم. اهمیت جایگاه مجلس ورای اینکه امروز در رأس کشور قرار دارد یا خیر، از این روست که به عنوان یکی از ارکان مهم ساختار سیاسی کشور، نقشی موثر در سیاستگذاری و رفع چالشهای کنونی دارد. بدیهی است حضور وکلایی توانمند و کاردان در حوزههای مختلف باعث کارآمدی کمیسیونهای تخصصی مجلس و در نتیجه کارآمدشدن مجلس به عنوان نهادی تقنینی و نظارتی میشود، به طور مثال در دوره گذشته به دلیل اهمیت مباحث سیاست خارجی شاهد حضور چهرههایی با گرایش سیاست خارجی و سوابق دیپلماتیک بودیم که نتیجه حضور این دسته از افراد در کمیسیونهای داخلی مجلس قابل تبیین است. اما این بار در شرایطی به استقبال مجلس دوازدهم میرویم که معیشت دغدغه اول مردم است.
متأسفانه در دو دهه گذشته به دلایل مختلف اقتصاد کشور در معرض آسیب قرار گرفته و افزایش لجامگسیخته تورم، تشدید بیکاری، افزایش شکاف طبقاتی، کمبود برخی اقلام اساسی، نوسان نرخ ارز، فقدان ساختارهای مناسب جهت جذب سرمایهگذاری خارجی و حتی خروج سرمایههای داخلی به دلیل عدم ثبات، گسترش فساد اداری و رانت، نبود مکانیزمهای شفاف نظارتی و ضدانحصاری و چندین عامل ریز و درشت دیگر، معیشت بخش زیادی از جامعه دستخوش تغییر قرار گرفته و دهکهای پایین و حتی متوسط جامعه شرایط ناگواری را سپری میکنند، در چنین شرایطی تشکیل یک مجلس قوی با حضور شخصیتهای اقتصادی و حقوقی میتواند روزنهای برای برونرفت از این شرایط نامناسب اقتصادی باشد. متأسفانه در دهههای گذشته، فقدان اجماع در میان نخبگان درباره تئوریهای کلان اقتصادی و نادیدهگرفتن موضوع مهم اقتصاد سیاسی در سطوح مختلف تصمیمگیری به ویژه در حوزه سیاستخارجی منجر به تصویب قوانین و مقرراتی در مجلس شده که بسیاری از آنها نه تنها مرهمی برای دردهای اقتصادی شهروندان نیست، بلکه مردم را برای رهایی از این شرایط ناامیدتر نیز میکند. به طور مثال نبود قوانین محکم و کارآمد برای مقابله با انحصارگرایی در بازار و اقتصاد باعث شده بسیاری از افراد در پوشش فعالیت قانونی بزرگترین ضربهها را به اقتصاد کشور و معیشت مردم وارد کنند، حال آنکه تصویب قوانین و مقررات رقابتی در اقتصاد میتواند روزنههای روشنی را در اقتصاد کشور ایجاد کند که به دلیل نبود چهرههای مطرح و شناختهشده اقتصادی در مجلس این دغدغه مغفول واقع شده یا تلاشها برای خروج از آن به بنبست میانجامد.
مجلس معیشت، مجلسی نیست که تنها دغدغه معیشت داشته باشد، بلکه اگر روزگاری اولویت مجلس مدیریت جنگ، سازندگی، سیاستخارجی و ... بود، در این دوره معیشت مردم به دغدغه اول مجلس تبدیل شود و همه رویکردها و برنامههای مجلس با تاکید بر این اصل مهم و حیاتی تدیون شود. از سویی دغدغه معیشت داشتن نباید منجر به ترویج فرهنگ پوپولیستی شود، بدین معنی که عدهای با سوءاستفاده از شرایط اقتصادی کشور و با شعار سادهزیستی و معیشت، خود را منجی مردم نشان بدهند حال آن که تهی از هرگونه تئوری و ایده کارآمد و موثر در حوزه اقتصاد باشند، داشتن دغدغه معیشت و اقتصاد با خودفقیرپنداری، سادهزیستی و روشهای تبلیغاتی فریبنده تفاوت دارد، هیچ اشکالی ندارد اگر یک کارآفرین موفق و ثروتمند راهی مجلس شود تا با تجربه و شناخت کافی موهبت موفقیت در عرصه اقتصاد را به دیگران نیز اعطا کند. دغدغه معیشت داشتن بدین معنی نیست که عدهای که کاپشن میپوشند، خانه محقرانه دارند، حقوق اندک میگیرند، ماشینشان مدل فلان است یا در زندگی خصوصی افراد ثروتمندی به شمار نمیآیند، لزوما کارآمد باشند و در نقطه مقابل افرادی را که با تخصص، کار، تلاش و پشتکار به موفقیتهای اقتصادی دستیافتهاند، با عناوین فریندهای، چون مرفه بیدرد از دایره مدیران کشور خارج کنیم. مجلس دوازدهم متعلق به افرادی است که معیشت مردم را بسازند نه آنکه با تظاهر به فقر، به دنبال ساختن آینده خود باشند.
معمای پیچیده کردستان سوریه
صمد محمدی در سرمقاله امروز روزنامه مردمسالاری به موضوع کردستان سوریه پرداخت و نوشت: بعد از چند دور مذاکره آنکارا و واشنگتن بر سر ایجاد یک گذرگاه امن در شمال سوریه برای بازگشت آوارگان، عقب نشینی کردها از نوار مرزی ترکیه به عمق ۵ کیلومتری در خاک سوریه و نیز انجام گشتهای هوایی مشترک بین آمریکا و ترکیه در نوار مرزی، توافق شد. این توافق از آن جهت بود که ترکیه از عدم تهدید کردهای سوریه در نزدیکی مرزهای خود اطمینان حاصل کند.
همزمان با این عقب نشینی، کردها در شمال شرق سوریه، خودمختاری شمال شرق را ایجاد کردند. این اقدامات کردها در حالی بود که علاوه بر ترکیه به عنوان یک عامل خارجی، دولت مرکزی سوریه نیز به شدت با این مسئله مخالف است، ولی به دلیل درگیری با نیروهای تروریستی هنوز درباره نحوه برخورد با کردها مسیری را تعیین نکرده است. کردها نیز برای تعامل با دولت مرکزی پیش شرطهایی مانند موافقت دولت سوریه با ایجاد منطقه خودمختار در شمال شرق سوریه را مطرح میکردند. این اصرار بر ایجاد منطقه خودمختار و استنکاف از مذاکره با دولت مرکزی سوریه در حالی بود که آمریکا به صورت مستقیم و با استقرار نیروهای نظامی از کردها در مقابل طرفهای داخلی و خارجی حمایت میکرد.
نکته اصلی که در همان زمان نیز مطرح بود، این بود که آیا این توافق پابرجا خواهد ماند؟ چرا که هدف اصلی ترکیه خلع سلاح کردهای سوریه است. در حالی که این توافق، هدف نهایی ترکیه را برآورده نمیکرد. از اینرو ترکیه مترصد فرصتی مناسب برای رسیدن به هدف نهایی خود یعنی، خلع سلاح نیروهای کرد بود. فرصتی که اکنون با اعلام عقب نشینی آمریکا از شمال شرق سوریه که تحت اداره کردها قرار دارد فراهم شده است. به نظر میرسد این تصمیم آمریکا در راستای پافشاری ترکها بر خلع سلاح کردها و اجتناب آمریکا از ورود در جنگ جدید در خاورمیانه صورت گرفته است. خروج آمریکا باعث شد تا کردها در مقابله با ترکیه به شدت تضعیف شوند. به نظر میرسد همین مسئله آغازی بر پایان رویای ایجاد خودمختاری کردها در سوریه باشد و آنها را به سمت مذاکره با دولت اسد سوق دهد. چرا که ترکیه به عنوان کشوری که امنیت ملی خود را در خلع سلاح کردها میبیند از هیچ تلاشی برای خلع سلاح و تضعیف شاخه نظامی حزب اتحاد دموکراتیک سوریه دریغ نخواهد کرد.
از سوی دیگر طرفهای دیگری مانند ایران با وجود مخالفت با حمله نظامی ترکیه به سوریه و بروز جنگی جدید در منطقه، اما به نظر میرسد که نخواهد پذیرفت تا کردها منطقه خودمختار تشکیل دهند و توازن قوا در منطقه به هم بریزد. در این بین، اما واکنش دولت مرکزی سوریه بسیار پر اهمیت است. دولت بشار اسد که اکنون به دلیل پاکسازی خاک سوریه از تروریستهای خارجی با کردها روند مدارا پیش گرفته در آینده بعد از فارغ شدن از مبارزه با تروریستها، توانایی در پیش گرفتن روند نظامی در مقابل کردها را دارد. از اینرو به نظر میرسد در آِینده تنها راه باقی مانده برای کردها، مذاکره با دولت مرکزی سوریه و عقبنشینی از ایجاد منطقه خودمختار در شمال شرق سوریه باشد.