لایحه بودجه سال ۹۹ انقباضی است یا انبساطی؟

لایحه بودجه سند مالی است که دولت در آن میزان دخل و خرج سال آینده خود را مشخص می کند. لایحه بودجه طبق قانون هر ساله باید نهایتاً تا تاریخ 15 آذر ماه به مجلس تقدیم شود. امسال نیز دولت لایحه بودجه سال 99 را با دو روز تاخیر نسبت به آخرین مهلت قانونی خود به مجلس تقدیم کرد.

به گزارش تابناک اقتصادی، با رونمایی از لایحه بودجه 99 حالا می توان ارقام مهم این لایحه را با قانون بودجه سال 98 مورد مقایسه قرار داد. اما قبل از آغاز مقایسه باید گفت که طبق آنچه توسط سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده است، بودجه سال 99 دارای 6 ویژگی عمده می باشد. این شش ویژگی عبارتند از: "کارآمد سازی بازار ارز"، "ثبات و انضباط در بودجه دولت"، "فعالیت های عمرانی و تامین زیرساخت ها"، "تولید و اشتغال و اقتصاد مقاومتی"، "استمرار تامین کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات پزشکی" و "معیشت عمومی و کاهش فقر مطلق".

رشد 16 درصدی منابع بودجه شرکت های دولتی

ارقام قانون بودجه سال 98 نشان می دهد که رقم کلی بودجه (سقف بودجه) معادل 1744 هزار میلیارد تومان بوده است که این رقم با رشدی 14 درصدی در لایحه بودجه سال 99 به 1988 هزار میلیارد تومان رسیده است.

منابع بودجه کشور خود به دو قسمت تقسیم می شود که عبارتند از منابع بودجه عمومی دولت و منابع بودجه شرکت های دولتی. منابع بودجه عمومی دولت در قانون بودجه سال 98، 520 هزار میلیارد تومان بوده است که این رقم با افزایشی 8 درصدی در لایحه بودجه سال 99 به 563 هزار میلیارد تومان رسیده است. منابع بودجه شرکت های دولتی نیز که در قانون بودجه سال 98، 1277 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود، در لایحه بودجه سال 99 با رشدی 16 درصدی به 1483 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.

بودجه 99 انقباضی است یا انبساطی؟

منابع بودجه عمومی دولت نیز خود به دو دسته تقسیم می شود: منابع عمومی دولت و منابع اختصاصی. منابع اختصاصی، منابعی هستند که قانون محل مصرف آن ها را تعیین می کند و معمولاً این محل مصرف همان دستگاه ایجادکننده درآمد است (مانند درآمد بیمارستان­ ها یا دانشگاه ها که برای خودشان صرف می شود). منابع عمومی نیز عمدتاً شامل درآمدها (اعم از درآمدهای مالیاتی، جرایم، مجوزها و حق دسترس)، واگذاری دارایی های سرمایه ای (درآمدهای نفتی) و واگذاری دارایی های مالی (ایجاد قرض، دین و فروش سهام شرکت ها) است.

منابع عمومی دولت که کلیدی ترین رقم در بودجه می باشد در قانون بودجه 98، 448 هزار میلیارد تومان بوده است که با رشدی 8 درصدی به 484 هزار میلیارد تومان رسیده است. هر چند در نگاه اول و با افزایش میزان بودجه عمومی دولت می توان گفت که بودجه سال 99 بودجه ای انبساطی بوده است اما با لحاظ کردن تورم حدود 41 درصد و رشد 8 درصدی این بودجه نسبت به سال قبل، به این نتیجه خواهیم رسید که این بودجه انقباضی بسته شده است.

کاهش 36 درصدی درآمدی های نفتی

در بخش منابع عمومی دولت، آنچه مهم است و شاید برای بسیاری نیز آشناتر باشد درآمدهای نفتی و درآمدهای مالیاتی است. در لایحه بودجه سال 99 درآمدهای نفتی که با عنوان منابع حاصل از نفت و فرآورده های نفتی از آن یاد شده است با کاهش 36 درصدی نسبت به قانون بودجه سال 98 به 98 هزار میلیارد تومان رسیده است. درآمدهای مالیاتی نیز در لایحه بودجه سال 99 با رشد 13 درصدی نسبت به قانون بودجه سال 98 به 195 هزار میلیارد تومان رسیده است.

رشد 4.5 هزار میلیارد تومانی بودجه های عمرانی

در مقابل منابع عمومی دولت، برخی از هزینه ها نیز تعریف شده که آن ها را می توان به سه بخش مهم هزینه های جاری (شامل حقوق و دستمزد، یارانه ها و استفاده از کالا و خدمات)، تملک دارایی های سرمایه ای (پروژه های عمرانی)  و تملک دارایی های مالی (تسویه قروض و دین) تقسیم کرد.

در زمینه هزینه های جاری باید گفت این هزینه ها در لایحه بودجه سال 99 در مقایسه با قانون بودجه سال 98 با رشدی 4 درصدی از 352 هزار میلیارد تومان به 367 هزار میلیارد تومان رسیده است.

هزینه های عمرانی یا همان تملک دارایی های سرمایه ای لایحه بودجه سال 99 در مقایسه با قانون بودجه سال 98 با رشدی 4.5 هزار میلیارد تومانی حدود 70.3 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.

در بخش تملک دارایی های مالی لایحه بودجه سال 99 رشد 61 درصدی را نسبت به قانون بودجه سال 98 نشان می دهد و از 29.3 هزار میلیارد تومان به 47 هزار میلیارد تومان رسیده است.  

برخی نکات مهم لایحه بودجه 99

اینها آمار و ارقام کلی و مهم لایحه بودجه سال 99 در مقایسه با قانون بودجه سال 98 بودند. اما در بخش جزئیات نیز آمارهایی وجود دارد که بسیار حائز اهمیت می باشند که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم نمود.

• دولت در لایحه بودجه سال 99 حقوق ماهانه زیر 3 میلیون تومان را از پرداخت مالیات معاف نموده است. میزان حقوق های ماهانه ای که در سال جاری از پرداخت مالیات معاف بوده اند، حقوق های زیر 2 میلیون و 750 هزار تومان بوده است.

• بر اساس لایحه پیشنهادی بودجه سال آینده، 10.5 میلیارد دلار برای تامین کالاهای اساسی با ارز 4200 تومانی نیز در نظر گرفته شده است. این رقم در قانون بودجه سال جاری 14 میلیارد دلار بود.

• ارقام و اعداد لایحه بودجه سال 99 نشان می دهد که دولت تصمیم به توزیع 152 هزار میلیارد تومان یارانه در سال 99 را دارد. همچنین در سال 99، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف است با استفاده از كلیه بانكهاي اطلاعاتي در اختیار و بر اساس معیارها و ضوابطی که توسط این وزارتخانه تعیین می گردد نسبت به شناسایي و حذف سه دهك بالاي درآمدي از فهرست یارانه بگیران اقدام كند. در لایحه بودجه سال آینده، یارانه نان و خرید تضمینی گندم به رقم 12100 میلیارد تومان رسیده است. دولت برای اجرای طرح حمایت معیشتی (یارانه معیشتی) نیز 31 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته است. برای پرداخت یارانه نقدی و غیرنقدی خانوارها نیز 42.8 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته است.

• زائران عتبات عالیات (زائران اربعین) که از تاریخ 14 شهریور 98 تا 2 آبان 99 از مرزهای زمینی به ‌مقصد کشور عراق از کشور خارج می شوند از پرداخت عوارض خروج معاف شده اند.

• سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی 20 درصد در نظر گرفته شده است که مانند سال گذشته است.

• مطابق بند «الف» تبصره ۱۶ لایحه بودجه ۹9، مبلغ وام ازدواج جوانان 30 میلیون تومان به ازای هر نفر با بازپرداخت 5 ساله با اخذ یک ضامن معتبر و سفته تعیین شده است.