به گزارش تابناک به نقل از ایسنا، دکتر رضا ملک‌زاده، امروز ۵ دی ماه، در جشنواره هفته پژوهش و فناوری که در دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد برگزار شد، در خصوص وضعیت پژوهش و فناوری در علوم پزشکی و سلامت اظهار کرد: اکنون بیش از ۷۰ دانشگاه و دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی در کشور وجود دارد که بیش از ۷۰۰ مرکز تحقیقاتی در وزارت بهداشت، عرصه پژوهش در سلامت را تشکیل می‌دهند. دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور مثال بارز و واقعی، ترکیب علم و عمل هستند چرا که هم تربیت کننده تئوری و عملی متخصصان علوم پزشکی و سلامت و هم به کار گیرنده و بهره‌گیرنده متخصصان مربوطه برای ارائه خدمات نظام سلامت به مردم هستند.
وی در خصوص تلفیق آموزش، پژوهش، کارآفرینی و خدمت افزود: در حال حاضر دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور پنج وظیفه خطیر مانند آموزش علوم پزشکی، پژوهش در پزشکی و سلامت، نوآوری، طراحی و تولید فناوری پزشکی، کارآفرینی از طریق تربیت هدفمند نیروی انسانی و در نهایت ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به عموم مردم و جامعه را همزمان به عهده دارند.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه «۳۵۴ پژوهشگر ایرانی در لیست پژوهشگران یک درصد برتر جهان حضور دارند»، تصریح کرد: وضعیت مقالات علوم پزشکی ایران در بانک اطلاعاتی scopus طی ۶۰ سال گذشته به این صورت بوده است که قبل از انقلاب کاهش و بعد از آن به تدریج افزایش پیدا کرده است. همچنین تعداد رتبه برحسب مقالات و مستندات علمی کشور در بانک اطلاعاتی scopus، ایران در سال ۲۰۱۹ میلادی، ۶۲ هزار و ۱۸۲ مقاله و مستند علمی را در بانک اطلاعاتی scopus منتشر کرده است. ایران در سال ۲۰۱۹ میلادی تاکنون، رتبه ۱۵ جهانی و اول منطقه را در تولید علم و انتشار مقاله داشته است.
وی در رابطه با وضعیت تعداد و رتبه مقالات و مستندات علمی کشور در بانک اطلاعاتی scopus، عنوان کرد: ایران در سال ۲۰۱۹ میلادی، ۵۵ هزار و ۶۷۹ استناد از مقالات خود در بانک اطلاعاتی scopus کسب کرده است. همچنین در این سال رتبه ۱۴ جهانی و اول منطقه را در دریافت تعداد استنادات به مقالات به دست آورده است. باید به این نکته هم اشاره کرد که ۲۲ دانشگاه علوم پزشکی کشور در زمره دانشگاه‌های پر استناد یک درصد برتر جهان قرار دارند. این دانشگاه‌ها شامل دانشگاه‌هایی مانند تهران، شهید بهشتی، تبریز، شیراز، مشهد و ... هستند.
ملک‌زاده در خصوص وضعیت تولیدات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطرنشان کرد: رتبه دانشگاه براساس شاخص‌های علم‌سنجی در رتبه‌بندی دانشگاهی عمدتا از شاخص‌های تعداد مقالات، استنادات، h-index و ... استفاده می‌شود. شاخص h-index تجمعی است و فعالیت‌های جاری دانشگاه را نشان نمی‌دهد، در نتیجه شاخص مناسبی برای ارزیابی حال فعلی دانشگاه نیست؛ بنابراین به جای آن، از شاخص h۵-index استفاده می‌شود که در واقع h-index مقالات منتشر شده پنج سال اخیر دانشگاه به شمار می‌رود که هر سال ممکن است افزایش و یا حتی کاهش یابد.
وجود ۴۲۰ عنوان مجله علمی پژوهشی پزشکی در کشور
وی در خصوص مرجعیت علمی کشور در منطقه و دنیا این‌گونه بیان کرد: پیش از انقلاب اسلامی، کشور واجد فقط ۱۳ عنوان مجله علمی پزشکی بود، اما اکنون ۴۲۰ عنوان مجله علمی پژوهشی پزشکی در کشور وجود دارد که نیمی از آن‌ها در بانک‌های اطلاعاتی معتبر نمایه می‌شوند. از این تعداد عنوان مجله مصوب وزارت بهداشت، ۱۱۹ مجله در بانک اطلاعاتی scopus ایندکس می‌شود. ۸۳ مجله در بانک اطلاعاتی ISI ایندکس می‌شود و ۷۶ مجله نیز در بانک اطلاعاتی PubMed ایندکس می‌شود.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اظهار کرد: قرار گرفتن در بین پنج کشور برتر دنیا در سلول‌های بنیادی، بالاترین تعداد پیوند کبد دنیا در مرکز پیوند شیراز، دومین کشور دنیا در پیوند مغز استخوان، قرار گرفتن در بین ۱۰ کشور برتر در فناوری نانو، قرار گرفتن در بین ۱۰ کشور برتر دنیا در زیست فناوری و نیز قرار گرفتن بین پنج کشور برتر دنیا در موضوع درمان ناباروری از جمله دستاورد‌های علمی است که رتبه‌های برتر را به خود اختصاص داده است.
بیش از ۹۵ درصد نیاز دارویی کشور در داخل تولید می‌شود
وی در خصوص دستاورد‌های دارویی گفت: پیش از انقلاب اسلامی حدود ۳۰ درصد دارو‌های مورد نیاز کشور در داخل تولید می‌شد. اکنون بیش از ۹۵ درصد نیاز دارویی کشور در داخل نیز تولید می‌شود. در نظام ارزشیابی علم و فناوری ووزارت بهداشت باید مطرح کرد که از ۱۸ سال گذشته، نظام ارزشیابی علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، طراحی و احیا شده است. در این نظام رتبه‌بندی، فعالیت‌های پژوهشی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور در محور‌های تولید علم، فناوری، زیرساخت‌های پژوهشی و ... سالیانه مورد رصد ارزشیابی و رتبه‌بندی قرار می‌گیرند.
ملک‌زاده اضافه کرد: علاوه بر ارزشیابی سالیانه که کمی است، ارزشیابی کیفی نیز در سال‌های اخیر برای مراکز تحقیقاتی در نظر گرفته شده که هر سه سال یک بار همه مراکز تحقیقاتی به صورت Peer Review ارزیابی می‌شوند. در کنار همه این موارد، سامانه علم‌سنجی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، وضعیت تولید علم هر دانشگاه را در لحظه رصد کرده و ارائه می‌کنند.
تاسیس ۱۲۰۰ شرکت دانش‌بنیان در حوزه سلامت
وی در خصوص وضعیت فناوری و نوآوری در کشور بیان کرد: در دولت تدبیر و امید حمایت از تاسیس ۱۲۰۰ شرکت دانش‌بنیان در حوزه سلامت با گردش مالی حدود ۵۰۰۰ میلیارد ریال در سال صورت گرفته است. همچنین به منظور تحقق سیاست اقتصاد مقاومتی تولید ۳۴۰ محصول دارویی در شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در دانشگاه‌های علوم پزشکی به انجام رسیده است. ۷۴ مرکز رشد مستقر در دانشگاه‌های علوم پزشکی تاسیس شده است، به عبارتی هر دانشگاه حداقل یک مرکز رشد دارد.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تصریح کرد: ایران در سال ۲۰۱۷ نسبت به سال ۲۰۱۵ در زمینه نوآوری براساس داده‌های Global lnnovation lndex ۳۱ رتبه ارتقا داشته است، بدین معنا که از رتبه ۱۰۶ در سال ۲۰۱۵ به رتبه ۷۵ در سال ۲۰۱۷ رسیده است. رتبه ایران در زمینه نوآوری در سال ۲۰۱۸ برابر با رتبه ۶۵ جهانی بود. رتبه ایران در زمینه نوآوری در سال ۲۰۱۹، رتبه ۶۱ جهانی بود. همچنین سهم دانشگاه‌های علوم پزشکی از فروش محصولات دانش‌بنیان، ۲۵ درصد کل فروش شرکت‌های دانش‌بنیان کشور است.
بودجه تحقیقاتی حوزه سلامت ۳ صدم درصد کل بودجه کشور است
ملک‌زاده عنوان کرد: مشکلاتی در خصوص بودجه تحقیقاتی حوزه سلامت وجود دارد که می‌توان به این موارد اشاره کرد، بودجه معاونت تحقیقات و فناوری کمتر از ۳ درصد از بودجه کل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است، بودجه تحقیقاتی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی ۲.۱ درصد از کل بودجه دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور در لایحه ۱۳۹۹ است. بودجه تحقیقاتی حوزه سلامت ۳ صدم درصد بودجه کل کشور در لایحه ۱۳۹۹ است.
گفتنی است در پایان جشنواره پژوهش و فناوری از پژوهشگران برتر حوزه سلامت در سال جاری تقدیر به عمل آمد.
