«چاقوکشی» یک درام جنایی سرگرم کننده

فیلم سینمایی «چاقوکشی | Knives out» تازه‌ترین ساخته ریان جانسن یک درام جنایی پرتعلیق و سرگرم کننده است و همان گونه که از اثری با چنین مشخصاتی انتظار می‌رود، در ارتباط با مخاطب موفق عمل کرده است؛ اما چه چیزی باعث شده این فیلم هم نزد تماشاگران و هم نزد منتقدان مورد توجه قرار گیرد و به یک فیلم تجاری یک بار مصرف تبدیل نشود؟

«تابناک»؛ فیلم سینمایی «چاقوکشی | Knives out» که چاقو‌های بدون غلاف نیز خوانده شده، به نویسندگی و کارگردانی ریان جانسن محصول سال ۲۰۱۹ است که نخستین بار در جشنواره بین‌المللی فیلم تورنتو ۲۰۱۹ رونمایی شد و از همان جا مورد توجه منتقدین قرار گرفت و تحسین این فیلم تا امروز تداوم یافته است. «چاقوکشی | Knives out» که در فارسی به چاقوکشی معروف شده، در واقع یک اصطلاح انگلیسی به معنای دندان تیز کردن است.

نویسنده مشهور و ثروتمند رمان‌های جنایی به نام هارلن ترومبی، همه خانواده خود را به جشن تولد ۸۵ سالگی‌اش دعوت می‌کند، اما وقتی بعد از مراسم، هارلن به طرز مشکوکی به قتل می‌رسد، یک کارآگاه خصوصی وارد ماجرا می‌شود تا راز قتل را کشف کند. این در صورتی است که تمام اعضای خانواده هارلن می‌توانند قاتل باشند و انگیزه‌هایی نیز مداخله در چنین قتلی ندارند.

رایان جانسون کارگردان خلاقی است، حتی اگر سوژه هایش تکراری به نظر برسند. این کارگردان تمایل چندانی ندارد تا لیست کارهایش را بلند کند و ترجیح می‌دهد هر چند سال یک بار با عشق و علاقه فیلمی را کارگردانی و قلب علاقه‌مندان به سینما را کسب کند. جانسون هفت سال پیش فیلم جذاب «لوپر» را کارگردانی کرد. فیلمی درباره سفر در زمان که همان طور که اشاره کردم، سوژه‌ای تکراری بود، اما پرداخت و روایت آن ایده چنان جذاب بود که با اطمینان می‌توانم بگویم «لوپر / Looper» یکی از خلاقانه‌ترین فیلم‌های سینما درباره موضوع سفر در زمان بود.

فیلم جدید جانسون فضای متفاوتی نسبت به اثر قبلی اش دارد و ادای احترامی است به نویسنده مشهور آثار معمایی، آگاتا کریستی. همه ما می‌دانیم که سینما، مدیون نوشته‌های آگاتا کریستی است و این نویسنده برای سازندگان سریال‌های معمایی انگلیسی نیز حکم یک اسطوره را دارد. این تاثیر پذیری از نوشته‌های کریستی هرگز باعث ناامیدی تماشاگران در هنگام ورود به سینما نشده، چه برسد به اینکه رایان جانسون هم پیچ و تاب‌های بسیاری به قواعد ساختاری آثار معمایی افزوده باشد. نتیجه ترکیب این دو مورد می‌تواند بهترین اتفاق برای فیلم «چاقوکشی» باشد.

فیلمی که در ابتدای آن، ما با شخصیت هارلان ترومبی با نقش آفرینی کریستوفر پلامر مواجه می‌شویم. یکی از مشهورترین نویسندگان داستان‌های معمایی که اکنون از دنیا رفته است (آیا می‌شد بهتر از این ادای دینی به کریستی داشت؟).

اما ماجرا همان طور که می‌دانید، قرار نیست به این سادگی‌ها پیش برود، چون هارلان از دنیا رفته و مرگ او شائبه‌های مختلفی را ایجاد کرده است. در حین تحقیقات درباره مرگ او، کارآگاهی از خود راضی به نام بلنک با بازی دنیل کریگ از راه می‌رسد؛ کارآگاهی که هوش هرکول پوآرو را دارد، اما به طرز شگفت انگیزی جذابیت‌های بیشتری از او دارد.

نکته بااهمیت درباره چاقوکشی این است که رایان جانسون در اینجا هم موفق به پرورش ایده ساده داستان شده به نحوی که در لابلای داستان ما می‌توانیم شخصیت‌های گوناگون با کارکرد‌های متفاوتشان را بیابیم. خانواده و اطرافیان هارلان بر خلاف خودش، چندان راه موفقیت را به سلامت طی نکرده اند و درگیر ساز و کار‌های عجیب در دنیای کنونی شده اند. آن‌ها مشخصاً در تناقض به سر می‌برند، اما دوست دارند در دنیای مدرن تصویر دیگری داشته باشند. ازدواج‌های ناموفق و البته همسرِ پسر که سعی می‌کند آثاری با موضوع ایجاد هدف و انگیزه در افراد ساخته و منتشر کند، اما در زندگی واقعی، یک افتضاح کامل است!

هنر جانسون در «چاقوکشی» این بوده که این شخصیت‌های جذاب و متناقض را در شرایطی قرار داده که لحظات کمیک در عالی‌ترین جایگاه خود خلق شوند. موقعیت‌های این فیلم شبیه به آثار سرد انگلیسی نیست که معمولاً شوخی‌های دسته اول در آن وجود ندارد. جانسون در اینجا علاوه بر نبوغش در پیچ و تاب دادن به داستان فیلم که تا انتهای قصه شما را سردرگم می‌کند، موقعیت‌های کمیک کاملاً موفقی خلق کرده که لبخند به لبانتان می‌آورد و فراموش نکنیم که بسیار کنایه آمیز هم هستند.

کنایه‌هایی که به شرایط زندگی امروز جامعه وارد می‌شود و مانند نگاه به زندگی مهاجران گاهی به شکل جذابی تند هستند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید «چاقوکشی» حتی در بخش بصری نیز خلاق و کارآمد است و خیلی شبیه به آثار مشهور ژانر معمایی نیست. سبک فیلمبرداری منحصر به فرد و تکنیک‌های تدوین در فیلم رایان جانسون قابل اشاره هستند و اگر به آن‌ها اشاره نکنیم، در حق فیلم کم لطفی کرده ایم.

بازی‌های فیلم نیز در اوج هستند و این برای فیلمی که بازیگران فراوانی دارد، یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود. انتظار درخشش انفرادی از بازیگران فیلم نداشته باشید، هرچند دنیل کریگ تا حدود زیادی اینکار را انجام می‌دهد، چون بازیگران ستاره فیلم هر یک سهم زیادی در فیلم ندارند. با این حال آن‌ها زمانی که در مقابل دوربین هستند به درستی توسط کارگردان هدایت می‌شوند و در جایگاه خودشان قرار می‌گیرند. ستاره فیلم به نظرم دنیل کریگ است که کم کم باید عادت کنیم او را با نام "جیمز باند" نبینیم. کریگ، جسور و یکدنده است و در اینجا توانایی‌های بازیگری خودش را بیش از هر زمان دیگری به تماشاگران نشان داده است.

تماشاگران همیشه از تماشای آثار معمایی لذت برده اند و مطمئنم که از تماشای «چاقوکشی | Knives Out» نیز لذت دو چندانی خواهند برد. شاید بامزه بودن فیلم باعث شود به این اشتباه بیفتید که قرار نیست قصه‌ای درگیر کننده را شاهد باشید، اما بگذارید خیالتان را راحت کنم. شما تا انتهای فیلم نمی‌توانید حدس بزنید که ماجرا از چه قرار است و پیچش ناگهانی داستان هم به اندازه‌ای غافلگیرتان خواهد کرد که روی صندلی تان میخکوب شوید و به این فکر کنید که کلی آدم افتضاح را هم شاهد بوده اید که هر کدامشان این پازل را تکمیل کرده‌اند!