آینده شورای همکاری خلیج فارس چه خواهد شد!؟

بین الملل تابناک: سه سال از بحران قطر و محاصره این کشور توسط عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر و بحرین می گذرد و هنوز هیچ نشانه ای از پایان بحران میان دوحه و این کشورها وجود ندارد.

در این میان،شکاف ها در شورای همکاری خلیج فارس نیز متاثر از این بحران روز به روز ضعیف تر شده و دورنمای روشنی در مورد آن متصور نیست.

به گونه ای که بسیاری از ناظران از احتمال فروپاشی این شورا می گویند؛ شورایی که علاوه بر اختلافات قطر با عربستان، امارات و بحرین، شاهد بروز اختلاف میان سایر اعضا با یکدیگر بوده است.

در همین زمینه، پایگاه آمریکایی «رسپانسیبل استیکرافت» در گزارشی به آینده شورای همکاری خلیج فارس پرداخته است. 

در این مطلب آمده است: شورای همکاری خلیج فارس در سال 1981 در پاسخ به تهدید ایران توسط شش کشور عربستان، امارات، بحرین، کویت، عمان و قطر تشکیل شد. آن ها با تاسیس این نهاد نوپا به دنبال پاسخ به تهدید ایران بودند.

با این وجود، تقریباً چهار دهه بعد هیچ دلیلی وجود ندارد که بتوان این فرض را مطرح کند که شورای همکاری به شکل فعلی خود یک سازمان لازم یا حتی مرتبط است. دکتر مروان کابلان، مدیر تحلیل سیاست در مرکز تحقیقات و مطالعات عربی، اخیراً اظهار داشت: شورای همکاری خلیج فارس پایه های اصلی خود را از دست داده است. به نظر می رسد بدون هیچ ارزش مشترک یا منافع مشترک و بدون توافق در مورد درک یک تهدید، انگیزه بسیار کمی برای ماندن این بلوک باقی مانده است.

محاصره قطر که از سه سال پیش آغاز شده است، شورای همکاری خلیج فارس را به عنوان یک نهاد کاملاً خفته در معرض نمایش گذاشته است. با توجه به اینکه سه کشور عضو به همراه مصر (یک کشور غیر عضو) برای تحمیل محاصره بر قطر که یکی از اعضای موسس شورا بود در ارتباط بودند، کاملاً مشهود است که این نهاد فاقد اثر است.

از نظر امنیتی، مهمترین شرکا و متحدان قطر در شورای همکاری خلیج فارس نیستند: ایالات متحده و ترکیه. از نظر تجارت/ اقتصاد، چین، هند، ایران و ژاپن. بنابراین، اگر قطر GCC را در آینده نه چندان دور ترک کند، خیلی تعجب آور نخواهد بود. درست همانطور که قطر در سال 2018 تصمیم به ترک اوپک گرفت که بخشی از آن به دلیل تمایل دوحه برای رهایی از نهادهای فراملی بود که تحت رهبری سعودی قرار دارند.

 هیچ راه حل آسانی برای بحران خلیج فارس وجود ندارد. اگر هر یک از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس سازمان را ترك كنند، بین رژیم های مختلف خلیج فارس و همچنین مردم آنها كه در سالهای اخیر به طور فزاینده ای ملی گرا شده اند، تنش وجود خواهد داشت. مسائل اساسی که باعث ایجاد این دشمنی سه ساله شده است، به واسطه قطر - یا حتی کویت و / یا عمان -از شورای همکاری مرتفع نخواهد شد.

تصور دوحه از محور سعودی / اماراتی به عنوان یک تهدید و همچنین دیدگاه ریاض و ابوظبی از قطر به عنوان یک تهدید، بدون توجه به چگونگی تکامل این نهاد- یا شاید از هم پاشیدن - به عنوان یک سازمان در آینده تغییر نخواهد کرد. با این وجود، باید گفت که وحدت شورای همکاری خلیج فارس صرفاً یک مفهوم روی کاغذ است که دیگر در عمل وجود ندارد.