لغو کلیه پرواز‌ها به عراق تا پایان اربعین / محدودیت صادرات کالا در مرز‌ها برداشته شد / صادرات بنزین به اقلیم کردستان برقرار است/ ممنوعیت واردات گوجه فرنگی در عراق / همواره راه‌هایی برای حضور در بازار عراق داریم

بعد از بازگشت تحریم‌ها علیه کشورمان در سال ۱۳۹۷، بسیاری از کشور‌ها از دایره شرکای تجاری ایران کنار رفتند و برخی کشور‌های دیگر جایگزین آن‌ها شدند. یکی از این کشورها، عراق بود که مراودات تجاری خود با ایران را گسترش داد.

به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ پس از تحریم‌ها، عراق توانست به یکی از شرکای تجاری اصلی ایران تبدیل شود. حتی در برنامه ریزی‌های انجام شده برای مراودات تجاری با کشور عراق پیش بینی شده بود که ایران بتواند میزان صادرات خود به این کشور را به ۲۰ میلیارد دلار برساند.

به هر صورت شیوع ویروس کرونا در ایران شاید به عنوان مانعی جدی‌تر از تحریم‌ها بر سر مراوادت تجاری دو کشور قرار گرفت. همچنین این روزها، خبر‌های ضد و نقیضی از تصمیمات اتخاذ شده از سوی عراقی‌ها برای مراودات تجاری به گوش می‌رسد.

در ۲۹ شهریور ماه سال جاری بود که طی خبری اعلام شد، ممنوعیت تجاری در بخش محصولات کشاورزی از سوی عراق کلید خورده است. در این خبر آمده بود که مطابق با تصمیم جدید دولت عراق، واردات ۲۹ قلم محصول کشاورزی و غذایی به این کشور ممنوع شده است. بررسی فهرست کالا‌های ممنوعه وارداتی به همسایه غربی نشان می‌داد که ایران در بیشتر این اقلام از بازار خوبی برخوردار بوده است. همچنین به دنبال این تصمیم از سوی دولت عراق، رئیس اتاق بازرگانی اهواز از تجار ایرانی درخواست کرد با توجه به لیست اعلامی از سوی کشور عراق نسبت به بارگیری کالا‌های منع‌شده اقدام نکنند.

در خبر دیگری که در سوم مهر منتشر شد، آمده بود: پس از ممنوعیت اخیر عراق برای واردات برخی اقلام از ایران، این بار اعلام شده که سازمان هواپیمایی عراق، همه پرواز‌ها از عراق به ایران و برعکس را لغو کرده و هنوز علت این اقدام را بیان نکرده است.

این تحولات اخیر در همسایه غربی موجب شد تا خبرنگار تابناک اقتصادی در گفت‌وگو با دکتر سید حمید حسینی فعال اقتصادی و عضو هیات رییسه مشترک بازرگانی ایران و عراق به بررسی آخرین وضعیت تجارت و تحولات این دو کشور بپردازد.

لغو کلیه پرواز‌ها به عراق تا پایان اربعین

سید حمید حسینی در مورد لغو اخیر پروازها گفت: همان گونه که در ایران درباره مجاز یا لغو شدن مراسم اربعین در حال تصمیم گیری هستیم، در کشور عراق نیز ماجرا از همین قرار است. پارلمان عراق نیز به تازگی فشارهایی برای بازگشایی مرزها جهت حضور زائرین خارجی در مراسم اربعین وارد آورده است. از سوی دیگر، خود عراقی ها نیز برای حضور در مراسم اربعین حرکت خود را آغاز کرده اند. وی ادامه داد: بخاطر اینکه دولت عراق نشان دهد، در جلوگیری از برگزاری مراسم اربعین مصمم است، اعلام شد که کلیه پروازها تا پایان اربعین لغو است.

محدودیت‌ صادرات کالا در مرز‌ها برداشته شد

این فعال اقتصادی در مورد آخرین وضعیت مرزها برای صدور کالا به عراق گفت: خوشبختانه همه مرزها بازگشایی شده اند. در گذشته، مرزها دو روز در هفته آن هم با محدودیت صدور کالا باز بود که خوشبختانه هم اکنون این محدودیت ها برداشته شده و مرزها برای صدور کالا باز است. گزارش های آماری نیز حکایت از بهبود روند صادرات کالا دارند.

وی اظهار داشت: نکته‌ در این بین این که بسیاری از کسانی که کالا به عراق صادر می‌کردند این کار را به صورت حق العمل کاری انجام می‌دادند؛ یعنی کالا به مرز‌ها منتقل می‌شد و در آنجا عده‌ای که به صورت حق العمل کار می‌کردند، در ازای دریافت مبلغی (دلاری ۵۰ تا ۲۰۰ تومان) اقدام به صادرات کالا به عراق می‌کردند. در حال حاضر، با ابطال بسیاری از کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف و محدود شدن حق العمل کارها، صادرات عده‌ای از صادرکنندگان با مشکلاتی مواجه شده و این مساله به همراه شیوع ویروس کرونا بر صادرات ایران به کشور عراق تاثیر گذاشته است.

صادرات بیش از دو میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار به عراق تا پایان مرداد

دکتر حسینی در مورد آخرین وضعیت صادرات ایران به عراق گفت: هنوز آمار شش ماهه منتشر نشده، ولی آمار پنج ماهه نشان می‌داد که دو میلیارد و ۴۰۷ میلیون دلار صادرات به کشور عراق داشته ایم. البته این میزان صادرات در حالی بوده که در مدت مشابه سال گذشته، ایران به عراق ۳ میلیارد و ۹۰۷ میلیون دلار صادرات داشته است. مقایسه این دو رقم بیانگر آن است که ماهانه حدود ۲۵۰ میلیون دلار از صادرات ایران به عراق کاسته شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که صادرات اقلامی چون لوازم خانگی، لوازم ساختمانی و ... به عراق کاهش یافته است.

حسینی در پاسخ به این پرسش که آیا ۲.۴ میلیارد دلار صادرات پنج ماهه ایران به کشور عراق شامل صادرات گاز و برق هم می‌شود، گفت: در این رقم، میزان صادرات گاز لحاظ شده، ولی برق در آن در نظر گرفته نشده است.

صادرات بنزین به اقلیم کردستان برقرار است

وی با اشاره به اینکه ایران به عراق صادرات بنزین نیز دارد، افزود: این صادرات بنزین عمدتاً به اقلیم کردستان عراق انجام  و طرف های عراقی در بورس ایران حاضر می شوند و این فرآورده های نفتی را خریداری می کنند. این فعال اقتصادی ادامه داد: تا سال گذشته این فروش، ریالی انجام می شد اما از سال گذشته این فروش دلاری در حال انجام است.

دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق در پاسخ به این پرسش که آیا تغییرات ایجاد شده در تیم اقتصادی دولت عراق از جمله رئیس کل بانک مرکزی این کشور را مثبت ارزیابی می کنید یا خیر، گفت: هنوز اظهار نظر در این باره زود بوده و ارزیابی در مورد این تیم جدید منوط به پرداخت یا عدم پرداخت بدهی های برق و گاز عراق به ایران است.

وی در مورد میزان بدهی های عراق به ایران بابت برق و گاز گفت: چون روزانه این صادرات انجام و بخشی از آن پرداخت می شود، نمی توان مبلغ دقیقی در مورد آن بیان کرد و از طرفی هم بخشی از این بدهی ها مربوط به بانک مرکزی، بخشی مربوط به توانیر و بخش دیگر مربوط به شرکت گاز است و در نتیجه اعلام میزان آن سخت است. حسینی افزود: حداقل چندین میلیارد دلار بدهی عراق به ایران از این بابت وجود دارد که پرداخت آن می تواند در این شرایط کشور بااهمیت و کمک کننده باشد.

ممنوعیت واردات گوجه فرنگی به عراق

حسینی در مورد ممنوعیت های اخیر وارداتی عراق نیز گفت: همان گونه که ما مثلاً در فصل برداشت برنج ممنوعیت واردات این کالا به کشور را داریم، عراقی ها نیز این گونه ممنوعیت های وارداتی را دارند؛ بنابراین، نگاه سیاسی پشت این ماجرای ممنوعیت های اخیر وارداتی وجود نداشته و یک ممنوعیت وارداتی کلی بوده است. البته شاید دولت عراق واردات برخی کالاها را ممنوع اعلام کند اما مثلا اقلیم کردستان ممکن است اعلام کند که به دلیل نیاز به آن کالاها، اقدام به واردات با تعرفه بالاتر خواهد کرد. کردستان عراق کلا موضوعی با نام ممنوعیت واردات کالا ندارد، بلکه در صورت نیاز تعرفه های وارداتی را افزایش خواهد داد.

وی افزود: تنها کالایی که ممنوعیت واردات آن بسیار جدی است، گوجه فرنگی است؛ آن هم به این دلیل که در سال جاری وضعیت تولید این محصول در عراق بسیار خوب بوده است. بقیه کالاها کم و بیش به عراق صادر می شوند و این تفاوت سیاست ها باعث شده که ایرانی ها همواره راه هایی برای حضور در بازار عراق داشته باشند.