بین الملل تابناک/ تحولات خاورمیانه: نشست آمریکا با اتحادیه اروپا برای بارگشت به برجام، توافق الکاظمی و محمد بن سلمان برای تأسیس صندوق مشترک، حملات پهپادی ارتش یمن به پایگاههای حساس در ریاض، اعلام زمان سفر لاوروف به ایران و دستور بایدن برای خروج برخی از تجهیزات و نیروها از خاورمیانه از مهم ترین خبرها و رویدادهای مرتبط با خاورمیانه در 24 ساعت گذشته بوده اند.
نشست آمریکا با اتحادیه اروپا برای بارگشت به برجام
اتحادیه اروپا شامگاه پنجشنبه در بیانیهای خبر داد که نشست مجازی کمیسیون مشترک برجام روز جمعه برگزار خواهد شد.
در این بیانیه آمده است: «نشست کمیسیون مشترک برنامه جامع اقدام مشترک، توافق هستهای ایران، روز دوم آوریل (13 فروردین) برگزار خواهد شد».
این نشست به ریاست «انریکه مورا» مدیر سیاسی سازمان اقدام خارجی اروپا برگزار خواهد شد و نمایندگان چین، فرانسه، آلمان، روسیه، انگلیس و ایران نیز حضور خواهند داشت.
بر اساس بیانیه اتحادیه اروپا، مشارکت کنندگان در نشست فردا، درباره چشم انداز بازگشت احتمالی آمریکا به برجام و چگونگی اطمینان حاصل کردن از اجرای موثر توافق توسط تمامی طرفها گفتوگو خواهند کرد.
خبرگزاری کیودوی ژاپن نیز ساعتی پیش خبر داد که نشست مجازی کمیسیون مشترک برجام میان ایران و اعضای باقی مانده، روز جمعه برگزار خواهد شد.
بر اساس گزارش این خبرگزاری ژاپنی، مقامهای ارشد ایران و اروپایی دوشنبه گذشته در آلمان با یکدیگر دیدار کرده تا درباره ایدههای احیای مجدد توافق هستهای گفتوگو کنند.
نشست جداگانه دیگری نیز روز سهشنبه میان ایران، روسیه و چین برای هماهنگی دیدگاههای سیاسی برگزار شده است.
ساعتی پیش نیز وزارت خارجه فرانسه در پاسخ به سوالی درباره اقدامات اروپا برای احیای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) اعلام کرده بود: «در تلاش تنگاتنگ با شرکای اروپایی به همراه مسکو و پکن بوده و مصمم هستیم تا راه حل دیپلماتیکی پیدا کنیم که به ایران اجازه دهد به پایبندی به تعهدات هستهای بازگردد و همچنین بازگشت آمریکا به توافق در سریعترین زمان ممکن را فراهم سازد و در حال انجام مذاکراتی با تهران و واشنگتن در این زمینه هستیم».
وزارت خارجه فرانسه اضافه کرد: «این گفتوگوها در حالی بیشتر ضروری میشود که ایران با ارتباط مستقیم با اعضای برجام و آمریکا که یک ماه و نیم پیش پیشنهاد شد، موافقت نکرده است. به لطف تلاشهایمان، ما و شرکایمان امیدواریم تا قالبهای جایگزین موثری ایجاد کنیم».
پس از روی کار آمدن دولت بایدن، مقامهای ارشد جمهوری اسلامی ایران با یادآوری این واقعیت که آمریکا، طرفی بوده که از برجام خارج شده، تاکید کردهاند که نخست آمریکا باید به تعهدات خود ذیل توافق هستهای بازگردد و پس از راستی آزمایی، ایران نیز کاهش تعهدات برجامی خود را متوقف کرده و به پایبندی کامل به برجام باز خواهد گشت این در حالی است که مقامهای آمریکایی پس از تشکیل دولت در هفتههای ابتدایی تاکید داشتند که نخست ایران باید به تمامی تعهدات خود بازگردد و پس از آن واشنگتن نیز به برجام باز خواهد گشت اگر چه طی روزهای اخیر مقامهای آمریکایی موضوع بازگشت نخست ایران به تعهدات برجامی را کنار گذاشته و طرح پایبندی دوجانبه را مطرح کردهاند، موضوعی که ایران آن را رد کرده است.
دولت آمریکا در زمان دونالد ترامپ و در اردیبهشت 1397 به صورت یکجانبه و بر خلاف قطعنامههای بینالمللی از توافق هستهای خارج شده و با اعمال تحریمهای بیسابقه، سیاست فشار حداکثری را علیه ایران در پیش گرفت و حتی در دوران شیوع ویروس کرونا مانع از آن شد که ایران به منابع خود در دیگر کشورها برای واردات دارو و مواد غذایی دسترسی پیدا کند.
توافق الکاظمی و محمد بن سلمان برای تأسیس صندوق مشترک
نخستوزیر عراق در دیدار با ولیعهد عربستان در ریاض با وی درباره تقویت همکاری و روابط مشترک به ویژه در زمینههای اقتصادی بحث و گفتگو کرد.
به گزارش شبکه خبری اسکای نیوز، مصطفی الکاظمی، نخستوزیر عراق و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در جریان دیدارشان در ریاض با تأسیس صندوق مشترکی با ارزش سه میلیارد دلار برای تقویت سرمایهگذاری در زمینههای اقتصادی در عراق که سود آن به دو طرف بازمیگردد، توافق کردند.
دو طرف با تقویت همکاری در زمینههای انرژی و لزوم ادامه همکاری و هماهنگی مواضع در زمینه نفت و سرمایهگذاری شرکتهای سعودی و دعوت به افزایش فعالیت آن در عراق در زمینههای مختلف به ویژه در زمینه بازسازی توافق کردند. همچنین توافقنامههایی در زمینه همکاری درباره توسعه و تنوع اقتصادی و توسعه بخش خصوصی و حمایت مالی از صادرات عربستان امضا کردند. عراق و عربستان پنج توافقنامه در زمینههای تجاری، مالی، فرهنگی، رسانهای و اقتصادی امضا کردند.
عربستان و عراق در زمینه مسائل منطقهای با افزایش همکاری و هماهنگی و تبادل نظر درباره مسائل مشترکی که در حمایت و تقویت امنیت و ثبات منطقه نقش دارد و لزوم دور کردن منطقه از تنشها و دلایل آن و تلاش برای تحکیم امنیت و ثبات پایدار، توافق کردند و از تمام کشورهای همجوار خواستند به اصول حسن همجواری و منافع مشترک و عدم مداخله در امور داخلی دیگر کشورها پایبند باشند.
همچنین نخستوزیر عراق بر حمایت از طرح عربستان برای پایان بحران یمن تأکید کرد.
مصطفی الکاظمی به خبرنگاران هم گفت اجازه نمیدهد از خاک عراق برای حمله به عربستان سعودی استفاده شود.
حملات پهپادی ارتش یمن به پایگاههای حساس در ریاض
سخنگوی نیروهای مسلح یمن از حملات پهپادی به پایگاههای حساس و مهم در ریاض خبر داد.
به گزارش شبکه خبری المسیره، یحیی سریع، سخنگوی ارتش و کمیتههای مردمی یمن در بیانیهای اعلام کرد: نیروی پهپادی ارتش روز پنجشنبه عملیاتی را با چهار پهپاد علیه پایگاههای حساس و مهم در ریاض انجام داد که این حملات دقیق بود.
وی گفت: هدف قرار دادن پایگاههای سعودی حق طبیعی و قانونی ما برای پاسخ به تجاوز و محاصره است. عملیات ما تا زمانی که تجاوز و محاصره ادامه داشته باشد، ادامه خواهد داشت.
اعلام زمان سفر لاوروف به ایران
«سعید خطیبزاده» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (پنجشنبه) از سفر «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه به تهران در ۲۴ فروردین ۱۴۰۰خبر داد.
سخنگوی وزارت امور خارجه افزود: این سفر در چارچوب رایزنیهای سیاسی وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه و بنا به دعوت ظریف وزیر امور خارجه انجام خواهد شد.
رایزنی در خصوص ابعاد مختلف روابط دوجانبه، مسائل منطقهای به ویژه آخرین تحولات قفقاز، سوریه، یمن و افغانستان، همکاریهای دو کشور در مجامع منطقهای و بینالمللی و همچنین موضوعات مهمی از جمله برجام، مقابله با اقدامات یکجانبه و تحریمهای غیرقانونی آمریکا از مهمترین محورهای مذاکرات دو وزیر امور خارجه در این سفر خواهد بود.
رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران صبح سهشنبه هفتم بهمن ماه در سفری به منطقه و در مقصد دوم این سفر به فدراسیون روسیه وارد شد و با «سرگئی لاوروف» همتای روس خود در محل وزارت امور خارجه این کشور دیدار کرد.
دستور بایدن برای خروج برخی از تجهیزات و نیروها از خاورمیانه
روزنامه آمریکایی والاستریت ژورنال در گزارشی اعلام کرد که «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا دستور آغاز خروج برخی از نیروها و تجهیزات از خاورمیانه را صادر کرده است.
بر اساس گزارش والاستریتژورنال، این دستور بایدن در راستای بازاستقرار حضور نظامی آمریکا در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه صورت میگیرد.
والاستریت ژورنال نوشت که مقامهای آمریکایی گفتهاند که پنتاگون به دنبال ارائه تجهیزات و آموزشهایی است که عربستان سعودی به آن نیاز دارد.
دولت بایدن در حالی تصمیم به بازاستقرار نیروهای آمریکایی خارج از خاورمیانه گرفته که عربستان سعودی آماج حملات موشکی و پهپادی از سوی ارتش یمن قرار دارد.
در راستای این اقدام، آمریکا سه سکوی سامانه دفاع موشکی را از منطقه خلیج فارس خارج خواهد کرد که یکی از آنها از پایگاه هوایی «شاهزاده سلطان» در عربستان سعودی است. این سامانه دفاع موشکی طی سالهای اخیر برای حمایت از نیروهای آمریکایی در عربستان سعودی مستقر شده بود.
برخی از تجهیزات از جمله یک ناو هواپیمابر و سامانههای نظارتی از خاورمیانه خارج شده تا به نیازهای نظامی آمریکا در دیگر مناطق جهان پاسخ داده شود.
بر اساس گفته یکی از مقامهای آمریکایی، کاهش بیشتر تجهیزات و نظامیان در خاورمیانه نیز تحت بررسی قرار دارد.
انتقال سامانههای پاتریوت و ناو هواپیمابر و دیگر تجهیزات نظامی بدان معناست که احتمالا در طول زمان، هزاران نظامی منطقه را ترک کنند.
اواخر سال گذشته تعداد نظامیان آمریکایی در منطقه به حدود 50 هزار نفر رسیده بود که این تعداد در زمان اوج تنش میان دولت «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا و ایران حدود دو سال پیش 90 هزار نفر بوده است.
والاستریت ژورنال نوشت که مقامات دفاعی آمریکا از ارائه جزئیات بیشتر درباره کاهش تجهیزات و نظامیان خودداری کرده و مقامات سعودی نیز پاسخی به درخواستها برای طرح آمریکا در منطقه ارائه ندادند.
قرار است سامانه دفاع موشکی تاد نیز که برای مقابله با موشکهای بالستیکی که به سوی عربستان سعودی شلیک میشد از این کشور خارج شود اما مقامات گفتهاند که این سامانه در حال حاضر در این کشور عربی باقی خواهد ماند.
عقبنشینی نظامی، تلاش دولت بایدن برای کاهش بیشتر حضور آمریکا در خاورمیانه پس از چند دهه حضور در این منطقه است.
برخی از تجهیزات از جمله پهپادهای شناسایی و سامانههای دفاع موشکی ممکن است با هدف تمرکز بر رقبای پیشروی جهانی نظیر چین و روسیه بازاستقرار شوند.
ناوهای هواپیمابر طی سالیان اخیر به عنوان نماد بازدارندگی آمریکا، در منطقه خاورمیانه حضور داشتند.
اوایل سال جاری میلادی، ناو «یواساس نیمیتز» منطقه را ترک کرد و در حال حاضر ناو «یواساس ایزنهاور» در حال حرکت به آنجاست اگر چه انتظار نمیرود که این ناو برای مدت طولانی در منطقه باقی بماند.
در بحبوحه عقبنشینی واشنگتن از منطقه، مقامهای آمریکایی گفتند که تیمی از پنتاگون در حال بررسی این موضوع است که عربستان سعودی که تحت حملات موشکی و پهپادی قرار دارد به چه تجهیزات و آموزشهایی نیاز دارد. بر اساس این ایده، واشنگتن قصد دارد بار دفاع از عربستان سعودی را از دوش خود به ریاض منتقل کند.