رکوردشکنی بی سابقه تورم در سررسید هدف گذاری ۲۲ درصدی بانک مرکزی/ پیش بینی‌ها چه می‌گویند؟

به تازگی مرکز آمار ایران گزارش مربوط به نرخ تورم در ماه خرداد را منتشر کرد. گزارشی که خبر از افزایش نرخ تورم در آخرین ماه بهار را می داد.

به گزارش تابناک اقتصادی، مرکز آمار در این گزارش اعلام کرد که نرخ تورم سالانه خانوارهای ایرانی در خرداد ماه سال جاری به 43 درصد رسیده است. این نرخ در مقایسه با ماه قبل 2 درصد افزایش داشته است.

همچین این گزارش، نرخ تورم نقطه به نقطه را در خرداد ماه سال جاری 47.6 درصد اعلام کرده است. به عبارت بهتر خانوارهای ایرانی برای خرید یک مجموعه کالاها و خدمات یکسان در خرداد ماه سال جاری در مقایسه با خرداد ماه سال گذشته 47.6 درصد بیشتر هزینه کرده اند.

گفتنی است بالاترین نرخ تورم در دوران بعد از انقلاب به دولت دوم مرحوم هاشمی رفسنجانی باز می گردد که در آن زمان نرخ تورم به 49.4 درصد افزایش یافت.

روند نرخ تورم در یک سال گذشته چگونه بوده است؟

همان گونه که از نمودار زیر ملاحظه می شود تقریبا در یک سال گذشته روند نرخ تورم صعودی بوده است و در حالی که در خرداد ماه سال گذشته نرخ تورم سالانه 27.8 درصد گزارش شده بود، حالا این نرخ به 43 درصد رسیده است.

وعده هایی که عملی نشد!

در مورخه 7 آذر ماه 1396 رئیس جمهور حسن روحانی که برای گزارش عملکرد صد روزه دولت دوازدهم به صدا و سیما رفته بود پیرامون نرخ تورم و هدف دولت در این زمینه، گفت: "ما در دولت یازدهم قول دادیم تورم را تک ‌رقمی کنیم که همین برنامه را ادامه می ‌دهیم. هدف ما باقی ‌ماندن تورم تک ‌رقمی است".

همچنین عبدالناصر همتی رئیس کل وقت بانک مرکزی در خرداد ماه سال گذشته طی یک یادداشت اینستاگرامی از اجرای سیاست هدف گذاری تورم نوشت. در همین راستا بانک مرکزی طی اطلاعیه ای که در 6 خرداد ماه سال گذشته منتشر کرد چارچوب هدف‌گذاری نرخ تورم را اعلام و بر این اساس، هدف نرخ تورم خود را برای بازه زمانی یک‌ساله، 22 درصد با دامنه مثبت و منفی 2 واحد درصد تعیین کرد.

هیچ کدام از این وعده ها عملی نشد و هم اکنون نرخ تورم 43 درصد می باشد.

پیش بینی ها درباره نرخ تورم چه می گویند؟

یکی از مراکز تحقیقاتی وابسته به وزارت کار طی تحقیقی اعلام کرد: برآوردهای این مرکز تحقیقاتی نشان می‌دهد بالاترین درجه حرارت تورم امسال را در مرداد ماه شاهد خواهیم بود و در این ماه نرخ تورم به 45 درصد خواهد رسید. نمودار زیر پیش بینی وزارت کار از نرخ تورم تا آخر سال 1400 را نشان می دهد.

بنابراین نرخ تورم طبق این پیش بینی ها که تاکنون نیز تقریبا به تحقق پیوسته است، در مردادماه سال جاری به 45 درصد خواهد رسید و پس از آن روند نزولی به خود خواهد گرفت.

دلیل رشد نرخ تورم چه بوده است؟

شاید عمده ترین دلیل رشد نرخ تورم، رشد نقدینگی در سال های اخیر به خصوص یک سال گذشته بوده است. نمودار زیر روند رشد نقدینگی در شش سال اخیر را نشان می دهد. همان گونه که ملاحظه می شود در پایان سال 1392 میزان نقدینگی 6395.5 هزار میلیارد ریال بوده است که این رقم تقریبا بعد از گذشت 7 سال با رشد حدود شش برابری به 34856 هزار میلیارد ریال افزایش یافته است. شیب رشد نقدینگی بعد از تذکرات رهبر انقلاب در سال 1397 و همچنین همزمان با ریاست عبدالناصر همتی بر بانک مرکزی رشد قابل توجهی داشته است به طوری که بین سال های 1397 تا 1399 رشد نقدینگی تقریبا دو برابر شده است. 

دولت آینده برای جلوگیری از رشد نرخ تورم باید چه کند؟

همان گونه که عنوان شد ریشه اصلی نرخ تورم در کشور رشد نقدینگی است. بنابراین دولت آینده برای جلوگیری از افزایش نرخ تورم، باید ریشه های رشد نقدینگی را پیدا کند و از افزایش رشد نقدینگی جلوگیری نماید.

وحید شقاقی شهری عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی و کارشناس مسائل اقتصادی در یکی از گفتگوهای خود با خبرنگار تابناک اقتصادی درباره دلایل رشد نقدینگی در مدت اخیر گفت: رد پای سه عامل اصلی در رشد نقدینگی در اقتصاد ایران دیده می شود که بارها به آن اشاره کرده ام. این سه عامل عبارتند از کسری بودجه دولت و نحوه تامین این کسری بودجه که عمدتا از طریق استقراض از بانک مرکزی و نظام بانکی بوده است، بالا بودن نرخ سود بانکی و ناترازی هایی که در ترازنامه های بانک ها دیده می شود و این عامل موجب خلق پول از سوی بانک ها می گردد.

وی افزود: بنابراین برای جلوگیری از رشد نقدینگی باید اول جلوی کسری بودجه دولت گرفته شود و دولت از دست درازی به منابع بانک مرکزی و نظام بانکی برای جبران کسری بودجه خودداری کند. دوم نرخ سود بانکی باید کاهش یابد چون زمانی که نرخ سود بانکی را افزایش می دهید، رشد نقدینگی ایجاد می شود و شما دوباره باید نرخ سود بانکی را افزایش دهید که این نقدینگی به سمت بازارهای دیگر سرازیر نشود و این چرخه اشتباه مدام تکرار می شود. سوم باید جلوی خلق نقدینگی توسط بانک ها گرفته شود و بانک مرکزی باید در اینجا به صورت جدی ورود کند. ناترازی در نظام بانکی بالاست و دارایی ها با بدهی های نظام بانکی همخوانی ندارد. بانک ها برای پوشش ناترازی شروع به خلق پول می کنند.