برونشیت؛ التهابی که تنفس را به شماره می اندازد

همچنین گاهی برونشیت در اثر قرار گرفتن در معرض دود، مواد تحریک‌کننده شیمیایی یا باکتری‌ها ایجاد می‌شود. سرفه، خلط و احساس خستگی علائم معمول برونشیت محسوب می‌شود، اما از آنجا که این نشانه‌ها در بسیاری از بیماری‌ها مشترک است، تشخیص و درمان برونشیت از اهمیت زیادی برخوردار است. در ادامه شما را با این بیماری، علائم و راه‌های درمان آن بیشتر آشنا می‌کنیم:

برونشیت درون ریه‌ها

هنگامی‌که لوله‌های برونش حامل هوا به عمق ریه‌، ملتهب می‌شود، پوشش داخلی ریه ورم کرده و ضخیم‌تر می‌شود و همین امر مجاری تنفسی را باریک می‌کند؛ در نتیجه این غشاهای تحریک‌شده، مخاط اضافی ترشح می‌کند که سطح مجاری هوایی کوچک را می‌پوشاند و گاهی‌اوقات نیز آن‌ها را مسدود می‌کند. سرفه، شیوه بدن برای خارج‌کردن این ترشحات و تنفس راحت‌تر است.

علائم برونشیت چیست؟

علائم اصلی برونشیت، سرفه خلط‌دار است که چند روز تا چند هفته ادامه می‌یابد. نشانه‌های دیگر آن شامل خستگی، صدای خس‌خس هنگام تنفس، تنگی‌نفس یا درد شدید در قفسه‌سینه است؛ این بیماری معمولاً با تب همراه نیست، بلکه تب می‌تواند نشانه ذات‌الریه یا آنفلوانزا باشد.

برونشیت حاد چه مدت طول می‌کشد؟

برونشیت حاد اغلب سه تا چهار روز پس از سرماخوردگی یا آنفلوانزا ایجاد می‌شود. ممکن است این بیماری با سرفه خشک شروع شود و اکثر افراد طی دو یا سه هفته دچار یک دوره حاد برونشیت شوند. بعضی‌اوقات ممکن است سرفه به مدت چهار هفته یا بیشتر ادامه یابد. در صورت مبتلانبودن به بیماری‌های زمینه‌ای، پس از بهبود عفونت اولیه، ریه‌ها به حالت عادی باز می‌گردد.

برونشیت مزمن

اگر فردی در بیشتر روزها، حداقل سه ماه در سال و به مدت دو سال متوالی دچار سرفه همراه با خلط شود، ممکن است دچار این عارضه شده باشد. برونشیت مزمن نوعی بیماری جدی است که ریه‌ها را محل پرورش عفونت‌های باکتریایی می‌کند. این بیماری، تنها یک شکل از بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD) است که نفس‌کشیدن را دشوار می‌کند. گاهی اوقات سرفه در افراد سیگاری نشانه برونشیت و COPD است.

برونشیت یا بیماری دیگر؟

علائم برونشیت اغلب با بیماری‌های دیگری مانند آسم، ذات‎الریه، آلرژی، سرماخوردگی، آنفلوانزا، سینوزیت و حتی بیماری ریفلاکس معده (GERD) و سرطان ریه مشابه است. برای تشخیص دقیق این بیماری باید به پزشک مراجعه شود. بیماری‌های جدی مانند ذات‌الریه نیاز به درمان سریع دارد. در صورت احساس تنگی‌نفس یا خس‌خس سینه، مشاهده سرفه خونی، تب بالاتر از ۱۰۱ درجه فارنهایت (۳۸ درجه سانتیگراد) و سرفه بیش از چهار هفته باید به پزشک مراجعه شود.

علل برونشیت حاد چیست؟

این شکل از برونشیت در زمستان شایع‌تر بوده و از هر ۱۰ نفر، در ۹ نفر ناشی از عامل ویروسی است. تحریک‌کننده‌هایی مانند دود دخانیات، مواد شیمیایی موجود در تمیزکننده‌های خانگی و حتی بخار یا گرد و غبار محیط نیز می‌تواند باعث برونشیت حاد شود. استعمال دخانیات، شایع‌ترین علت برونشیت مزمن است. آلودگی هوا نیز علائم مبتلایان به برونشیت مزمن را وخیم‌تر می‌کند.

افراد سیگاری و برونشیت

افراد سیگاری که دچار برونشیت حاد می‌شوند به سختی بهبود می‌یابند. حتی یکبار سیگار کشیدن می‌تواند باعث آسیب موقت به ساختارهای کوچک مو ‎مانند مجاری هوایی شود که وظیفه ممانعت از ورود مواد زائد، تحریک‌کننده‌ها و مخاط اضافی را بر عهده دارند. سیگار کشیدن احتمال برونشیت مزمن را افزایش داده و ممکن است منجر به افزایش خطر عفونت ریه و واردشدن آسیب دائمی به آن شود.

برونشیت چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشکان معمولاً با بررسی نحوه بروز علائم طی زمان و از طریق معاینه جسمی، برونشیت حاد را تشخیص می‌دهند. پزشک با استفاده از دستگاه تنفس‌سنج، هنگام تنفس بیمار به صداهای غیرطبیعی ایجادشده در ریه‌ها گوش می‎دهد. گاهی پس از بررسی تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی فرد، آزمایش عملکرد ریوی را توصیه می‌کند. این آزمایش ریوی مانند “اسپیرومتری”، میزان عملکرد ریه‌ها را به‌خوبی اندازه می‌گیرد. در بعضی‎موارد عکسبرداری با اشعه ایکس از قفسه سینه نیز تجویز می‌شود.

درمان برونشیت حاد و مزمن

معمولاً تنها درمان برونشیت حاد، تسکین علائم با نوشیدن مایعات زیاد، استراحت فراوان و پرهیز از استنشاق دود و بخار است. یک داروی مسکن بدون نسخه نیز ممکن است به کاهش درد بدن کمک کند. پزشک برای آزادشدن مخاط و تسکین سرفه داروهایی نظیر اکسپکتورانت و برای بازکردن مجاری هوایی، داروی برونکودیلاتور استنشاقی تجویز می‌کند. اگر برونشیت مزمن مرتبط با استعمال دخانیات باشد، مهمترین کار برای درمان بیماری، ترک سیگار است؛ این امر به جلوگیری از ادامه آسیب به ریه‌ها کمک می‌کند. واکسن پنوموکوکی و واکسن آنفلوآنزای سالانه نیز در صورت توصیه پزشک، موثر است. همچنین ممکن است درمان با مصرف برونکودیلاتیلاتورها و استروئیدها (استنشاقی یا دهانی) صورت گیرد.

چگونه می‌توان از بروز بیماری برونشیت پیشگیری کرد؟

بهترین راه برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری، سیگار نکشیدن یا ترک این عادت نادرست است. روش‌های دیگر شامل جلوگیری از سرماخوردگی و دوری از موارد تحریک‌کننده بینی، گلو و ریه مانند گرد و غبار یا حیوانات خانگی است. در صورت ابتلا به سرماخوردگی، استراحت و مصرف دارو طبق دستورالعمل پزشک توصیه می‌شود.

نکاتی برای مراقبت‌های خانگی

انجام کارهای زیر باید به بهبود علائم بیماری کمک کنند.

آیا می‌خواهید یکی از این راه‌حل‌های ساده را امتحان کنید؟ یک رطوبت‌ساز، مقداری چای زنجبیل و عسل تیره رنگ را آنلاین سفارش دهید و زودتر خوب شوید.

این نکات می‌توانند به کاهش علائم شما کمک کنند، اما اگر خس‌خس می‌کنید و به هنگام تنفس مشکل دارید بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. پزشک شما داروهایی را برایتان تجویز خواهد کرد که مسیر تنفس شما را باز کند.

وقتی احساس بیماری دارید، احتمالاً امیدوار خواهید بود که پزشک برای بهتر شدن وضعیت‌تان داروهایی را تجویز کند. اما باید بدانید که آنتی‌بیوتیک برای افراد مبتلا به برونشیت حاد توصیه نمی‌شود. در بیشتر موارد بیماری برونشیت حاد توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شود و آنتی‌بیوتیک‌ها نیز تاثیری بر روی ویروس‌ها ندارند، پس این داروها نمی‌توانند کمکی انجام دهند. 

با این حال اگر طی فصول سرد سال و زمانی که ابتلا به آنفولانزا بالا است، به بیماری برونشیت حاد مبتلا شده باشید و در معرض سینه پهلو کردن قرار بگیرید، پزشک برایتان آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد کرد. چراکه احتمال دارد بیماری برونشیت حاد به سینه پهلو تبدیل شود، و مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند از این بیماری جلوگیری کند.

برونشیت حاد در کودکان

خطر ابتلا به برونشیت حاد در میان کودکان بیشتر از بزرگسالان است. این مساله می‌تواند به دلیل عواملی باشد که تنها کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، این موارد عبارت‌اند از: 

• قرارگیری درمعرض ویروس‌ها به دلیل حضور در مکان‌هایی از قبیل مدارس و زمین‌های بازی
• آسم
• آلرژی
• سینوزیت مزمن
• لوزه‌های بزرگ شده
• استنشاق مواد ریز از جمله گردوغبار

آیا برونشیت مسری است؟

برونشیت حاد مسری است. دلیل مسری بودن این بیماری عفونت کوتاه مدتی است که می‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. این عفونت می‌تواند از طریق قطرات مخاط آزاد شده به هنگام سرفه، عطسه و صحبت کردن به فرد دیگر منتقل شود. 

از طرف دیگر برونشیت مزمن مسری نیست، چراکه این بیماری عفونی نیست. این بیماری در نتیجه التهاب بلند مدت ایجاد می‌شود که معمولاً با سیگارکشیدن طولانی مدت ایجاد می‌شود. این التهاب مسری نبوده و به فرد دیگری سرایت نمی‌کند.

منبع: مدرسه آنلاین