حریم رودخانه‌ها و سواحل دریا‌های ایران در حال بازگشت به مردمی است که تا پیش از این به دلیل تصرفات غیرقانونی برخی نهاد‌های دولتی و حاکمیتی نمی‌توانستند از ثروت خداداد عمومی خود استفاده کنند.
به گزارش «تابناک»؛ نقطه آغاز برخورد همه جانبه با متصرفان عرصه‌های عمومی در حریم رود‌ها و سواحل دریا جلسه ۲۷ دی ماه رییس قوه قضاییه بود؛ جایی که محسنی اژه‌ای به موضوع چالش‌برانگیز تصرف اراضی ملی و منابع طبیعی و تغییر کاربری اراضی زراعی و کشاورزی پرداخت و در این راستا، دستورهای مهمی را در راستای مقابله همه‌جانبه، بدون اغماض و هرگونه خط قرمز با متجاوزان و متعدیان به اراضی ملی و منابع طبیعی و سوداگرانی که مبادرت به تغییر کاربری اراضی زراعی میکنند و همچنین قلع‌وقمع و تخریب بدون ملاحظه بنا‌ها و مستحدثاتی که از سوی افراد عادی و برخی دستگاه‌های حکومتی و دولتی در حریم رودخانه‌ها احداث می‌شوند، صادر کرد.
رئیس دستگاه قضا در همان جلسه به بنا‌های متعلق به دستگاه‌های دولتی و حکومتی در بستر رود چالوس که منبع آب شرب شهروندان است، اشاره کرد و دستور داد، بنای قدیمی متعلق به قوه قضائیه به عنوان اولین ساخت و ساز قلع‌وقمع و پس از آن بنای مربوط به وزارت نیرو تخریب شود.
پس از آن بود که رییس جمهور هم به وزیر کشور ماموریت داد با قید فوریت، همه دستگاه‌های دولتی متصرف، حریم رود‌ها و سواحل را تخلیه کنند.
جالب اینجاست پس از صدور دستور تخلیه حریم رودخانه‌ها و سواحل کشور از سوی رییس جمهور، برخی سازمان‌های دولتی گفته بودند ما برای زمین‌هایی که تصرف کردیم، سند گرفته ایم! رییس جمهور هم در پاسخ گفته که اصلا مگر میشود حریم سواحل را تصرف کرد و سند گرفت؟
رئیس جمهور درباره این مطلب در جلسه هیات دولت گفته: اراضی ساحلی تا ۶۰ متر جزو حریم دریا محسوب میشود و لذا اگر چنین اسنادی وجود هم داشته باشد، باید بررسی شود که چگونه برای زمین‌هایی که قانونا جزو اموال عمومی هستند، سند مالکیت صادر شده است؛ مثل اینکه کسی بگوید رودخانه را مالک شده‌ام، امکان ندارد.
نتیجه اینکه تنها در حریم یک رودخانه، بیش از ۵۲۰ متصرف شناسایی و املاک ساخته شده در تصرفات غیرقانونی عرصه‌ها تخریب شد.
در این رابطه رئیس کل دادگستری استان البرز ضمن اشاره به محدوده تصرفات صورت گرفته در حریم رودخانه کرج بیان کرد: از فاصله ۴ کیلومتری پل حامی تا آبگیر بیلغان، بالغ بر ۱۰۰ متصرف و در فاصله ۱۶ کیلومتری بیلغان تا پایین سد کرج حدود ۴۲۳ متصرف حقیقی و حقوقی وجود دارد.
جالب اینجاست که تصرفات صورت گرفته از سوی ۱۶ سازمان حاکمیتی و نظارتی بود و میزان اراضی آزاد شده تنها ۱۸درصد متصرفات غیرقانونی در حاشیه این رودخانه است. آنطور که رییس کل دادگستری البرز گفته، تخریب ساختمان‌های متعلق به بنیاد شهید و امور ایثارگران، وزارت راه و شهرسازی و وزارت کشور و ناجا در حریم رودخانه و چالوس ادامه دارد. همچنین آنطور که گزارش دادستانی چالوس نشان می‌دهد برای تخریب ۱۳ مرکز گردشگری و تفریحی، حکم قضایی صادر شده است.
به نوشته خبرآنلاین نکته این است که رییس کل دادگستری البرز می‌گوید نهاد‌های نظامی که حریم رودخانه کرج را تصرف کرده اند، هنوز به حکم قضایی تمکین نکرده و متصرفات خود را آزادسازی نکرده اند. فاضلی هریکندی با بیان اینکه ساختمان‌های چهار دستگاه حاکمیتی در حریم رودخانه کرج هنوز تخریب نشده است، گفت: از این چهار دستگاه، دو دستگاه نظامی هستند که به آنها اخطاریه داده شده است و اعلام کرده‌اند که نسبت به تخریب اقدام خواهند کرد.
اژه‌ای پس از اقداماتی که در راستای آزادسازی سواحل شد، باز هم برای متصرفان غیرقانونی خط و نشان کشید و توصیه کرد که در اسرع وقت نسبت به رفع موانع حاشیه رودخانه چالوس اقدام کنند تا نیازی به ورود قوه قضائیه نباشد.
رییس قوه قضاییه خطاب به دولت گفت: امیدواریم دولت همانگونه که در ارتباط با آزادسازی سواحل اقدام کرد، در قبال بستر و حریم رودخانه‌ها نیز که از سوی برخی دستگاه‌ها مورد تصرف قرار گرفته و این امر موجد مخاطرات زیست محیطی است، اقدامات لازم و مقتضی را انجام دهد.
اخبار منتشره حاکی از آن است که به جز استان البرز، در سایر استان‌ها هم رفع تصرف از اراضی ملی و ساحلی با جدیت دنبال میشود. در این راستا، رئیس کل دادگستری استان هرمزگان از رفع تصرف مساحتی بالغ بر ۱۰ کیلومتر از سواحل جزیره قشم و تخریب دیوار ویلا‌های دولتی برای حفظ حریم ۶۰ متری دریا با هماهنگی دولت خبر داد.
در جزیره توریستی کیش هم مدیران دولتی، سریع نسبت به تخلیه و تخریب متصرفات غیرقانونی اقدام و پلاژ‌های دولتی را در خط ساحلی جزیره کیش تخریب کردند.
در استان مازندران هم استاندار اعلام کرد دیگر اجازه هیچ گونه تصرفی از سوی سازمان‌های دولتی و متصرفان غیرقانونی را در خط ساحلی دریای شمال نخواهد داد. یکی از بزرگترین رفع تصرفات در استان مازندران انجام شد که در آن بخشی از مجتمع فرهنگی، آموزشی قوه قضاییه در سواحل خزر آباد ساری که از حریم ۶۰ متری دریا دچار تخلف شده بود، تخریب شد و حریم دریا در اختیار عموم شهروندان قرار گرفت.
رییس کل دادگستری مازندران هم اعلام کرد با اشخاص سودجو که قصد ساخت و ساز در حریم سد‌ها را دارند هم برخورد و از کار آنها ممانعت میشود. در این باره اکبری گفت: افراد ذی‌نفوذ به دنبال ساخت روستا‌های جدید و بنا در اطراف سد بودند که مطابق قانون احداث هرگونه روستا در حریم سد ممنوع است و با توجه به سیاست‌های دستگاه قضایی، دستورهای اکید رئیس محترم قوه قضائیه و پیگیری‌های این شورا، آزادسازی حریم جنگل‌ها، رودخانه‌ها و سد‌ها در دستور کار قرار دارد و با متخلفان قاطعانه و مطابق قانون برخورد میشود.
اکبری تصریح کرد: با همکاری و هماهنگی رییس حوزه قضایی سوادکوه شمالی ۷۰ درصد حریم محیطی سد با کمک و همیاری مردم و هوشیاری روستا‌های اطراف، آزادسازی شده است و۳۰ درصد باقی مانده متعلق به افرادی است که مشکلات حقوق وقضایی دارند و به زودی با کمک مردم، مسئولین وآب منطقه‌ای کاملا آزادسازی خواهد شد.
با وجود اقداماتی که در مازندران انجام شده، گزارش‌ها حاکی است استخر مجتمع آموزشی و تفریحی وزارت نفت در حریم ۶۰ متری دریا همچنان جا خوش کرده. به گفته مسئولان مجتمع نفت، ۲۵ متر از این استخر اکنون در حریم ۶۰ متری دریا قرار دارد، اما لوله‌ها و تاسیساتی که آب را به این استخر هدایت می‌کردند جمع آوری شده و هر زمانی دستور تخریب صادر شود، این استخر نیز از کنار ساحل جمع آوری میشود.
در جزیره زیبای قشم و شهر گردشگری درگهان هم مسئولان امر، بلدوزر‌ها را به راه انداختند و ۴ کیلومتر از خط ساحلی جزیره قشم از دست متصرفان غیرقانونی آزاد شد.
در استان گیلان هم ادارات دولتی دست به کار شدند تا پیش از اولتیماتوم تعیین شده از سوی رییس جمهور، اراضی ساحلی را از دست متصرفان غیرقانونی بخش دولتی خارج کنند. در این رابطه مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گیلان گفت: در زمان حاضر با وجود ۴ ساعت مانده به موعد مقرر ۲۰ روزه دستور رییس جمهور برای آزادسازی سواحل، ١٠٠ درصد حریم ۶۰ متری سواحل در اختیار دستگاه‌های دولتی گیلان آزاد شد.
در استان فارس هم روند آزادسازی اراضی حریم رودخانه‌ها از دست متصرفان دولتی ادامه دارد. در این راطه رئیس کل دادگستری استان فارس اعلام کرد، در راستای اجرای قانون و صیانت از حقوق عامه ۱۱ مجتمع تفریحی در حریم رودخانه‌ها که برخی متعلق به نهاد‌ها و سازمان‌های دولتی در استان فارس است تا انتهای امسال تخریب و حریم رودخانه‌ها آزاد می‌شوند.
با وجود این همه اقدامات درخور توجه، همچنان برخی استان‌ها از تصرف غیرقانونی حریم رودخانه‌ها رنج می‌برند.
تصرفات غیرقانونی در حریم رودخانه‌ها در برخی استان‌ها مانند خوزستان همچنان ادامه دارد. آنطور که گزارش‌ها می‌گوید ساخت و ساز‌های غیر مجاز در بستر رودخانه‌های خوزستان، باعث کاهش تاب آوری رودخانه در مقابل سیلاب‌های محتمل شده است.
در این رابطه، سخنگوی قوه قضاییه اعلام کرده، روند آزادسازی اراضی تصرف شده غیرقانونی از سوی بخش‌های دولتی و غیردولتی با آزادسازی سواحل پایان نخواهد یافت و تمامی عرصه‌هایی که غیرقانونی به تصرف درآمده اند باید تخلیه شود.
خداییان به آخرین اقدامات صورت گرفته در ارتباط با تخریب ساخت و ساز‌های دستگاه‌های دولتی در بستر حریم رودخانه‌ها بعد از دستور رئیس قوه قضاییه اشاره کرد و گفت: امروز چهار پنج دستگاه اجرایی همکاری لازم را داشتند و ساختمان‌های احداث شده را تخریب کردند. چند دستگاه مانده و با توجه به همراهی خوب دولت، مشکلی در جهت آزادسازی حریم در ارتباط با دستگاه‌های دولتی، نهاد‌های حکومتی و نیروهای انتظامی و نظامی نخواهیم داشت.
وی با تاکید بر اینکه آزادسازی‌ها فقط به حریم رودخانه‌ها و سواحل دریا‌ها اختصاص ندارد، افزود: خیلی از مستحدثاتی که در حریم‌ها داریم به دلیل کوتاهی بعضی دستگاه‌هاست. طبیعتا شاهد ترک فعل هستیم و ریاست قوه قضاییه به موضوع ورود به مساله ترک فعل تاکید دارد.
یه شیر پاک خورده ای بیاد بررسی کنه این همه ساختمانهایی که تخریب می شود وباید هم تخریب شود با چه مجوزی وبا کدام پول بیت المال وبا کدام حق وناحق کردنها وبرای کدام اعوان وانصار ساخته‌شده ؟ باید محاکمه شوند وخسارت بیت المال از حلقوم آنها بیرون کشیده شود. 