همه ما کم و بیش با موضوع مهاجرت و انواع آن، یعنی مهاجرت داخلی و مهاجرت خارجی آشنا هستم.
هر روز در رسانه‌ها اخباری مبنی بر کوچ یا مهاجرت ستاره‌های ورزشی و علمی و هنری و غیره می‌خوانیم و پرسش افکارعمومی این است که فلانی مگر چیزی کم داشت یا در آنطرف دنبال چیست؟
مهاجرت در زبان لاتین Immigration نام دارد. به طور کلی منظور از مهاجرت یعنی جابجایی مردم یک منطقه یا کشور یا استان را شامل می شود. مهاجرت به منظور بهبود زندگی و یافتن شغل یا ادامه تحصیل از یک مکان به مکان دیگر انجام می شود. مهاجرت علت های مختلف و متفاوتی دارد که از آن جمله می توان به برخی از مهمترین آنها در زیر اشاره کرد.
- افزایش فقر
- شیوع بیماری
- وقوع جنگ
- بلایای طبیعی
- افزایش بیکاری
- مسائل سیاسی
- کمبود غذا و قحطی
در واقع مردم سراسر دنیا به دلیل بهتر بودن اوضاع زندگی در منطقه یا کشور مقصد و بهبود وضعیت زندگی خود اقدام به مهاجرت می کنند. به طور کلی باید بگوییم مهاجرت داخلی یا خارجی با هدف بهبود وضعیت کنونی زندگی افراد انجام می گیرد. از جمله دلایل مهاجر پذیر شدن یک کشور، یک استان و به طور کلی یک منطقه می توان به موارد زیر اشاره کرد.
جایگاه شغلی و حرفه‌ای بهتر
امکانات بهداشتی با کیفیت‌تر
امکانات آموزشی با کیفیت‌تر
درآمد بالاتر
مسکن با کیفیت‌تر
آزادی سیاسی و اجتماعی متفاوت
پدیده مهاجرت چه داخلی باشد و چه خارجی نیازمند یک سری اقدامات و فعالیت ها و مقدمات و شناخت‌ها است تا بتواند به درستی انجام گیرد. به طور مثال تهیه گذرنامه و ویزا، تهیه بلیط، کسب اطلاعاتی در مورد کشور یا استان مقصد و غیره از جمله فعالیت هایی هستند که لازم است قبل از مهاجرت آن ها را انجام داد. یکی از مواردی که به مهاجرت چه داخلی باشد و چه خارجی کمک می کند، تبلیغ مهاجرت است. تبلیغ مهاجرت به کمک رسانه های مختلف دیداری، شنیداری و حتی در فضای مجازی می تواند انجام شود و به انتخاب مهاجر کمک نماید.
مهاجرت یا تبلیغات مهاجرت، کدام یک ممنوع خواهد شد؟
همانطور که در بالا ذکر کردیم تبلیغ مهاجرت پدیده ای است که می تواند منجر به هدفمند شدن و موفقیت مهاجرت های داخلی و خارجی و جلوگیری از سرمایه داخلی و حتی بازگشت سرمایه خارج‌شده در آینده، گردد.
چندی پیش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی با بررسی در قوانین و محتوای تبلیغات بازرگانی کشور، پیشنهادی ارائه داد. این پیشنهاد حاوی ممنوع شدن هرگونه تبلیغ مهاجرت بود که آن را به مجلس شورای اسلامی اعلام کرد. آیا این بررسی و این پیشنهاد از سوی متخصصین امر انجام شده است؟ آیا انجام این پیشنهاد عملی و اجرایی است؟ آیا اجرای پیشنهاد مذکور ما را به هدف مورد نظر که کاهش خروج سرمایه های انسانی و مالی از کشور است؛ خواهد رساند؟ برای یافتن پاسخ این سوال تا پایان این محتوا ما را همراهی کنید.
به توصیه این مرکز، هرگونه تبلیغ مهاجرت برای خرید ملک، ادامه تحصیل، سرمایه گذاری، کار و اخذ اقامت می بایست ممنوع اعلام شود. گاها اتفاق افتاده که فرد یا افرادی با مشاهده مکرر تبلیغات مهاجرتی موجود در رسانه ها به فکر مهاجرت خود یا سرمایه ای که دارند افتاده اند. آنها این کار را به شکل سرمایه گذاری در کشورهای دیگر انجام داده اند. ما در این محتوا قصد نداریم در خصوص مزیت ها و مضرات مهاجرت و انواع آن صحبت کنیم. ما می خواهیم در خصوص این که آیا حذف تبلیغ مهاجرت عمل درستی است یا خیر مباحثی را ارائه دهیم. ما می خواهیم بدانیم آیا حذف تبلیغ مهاجرت، همان چیزی است که صنعت گردشگری کشور کم داشته و به آن نیاز دارد؟
آیا حذف تبلیغ مهاجرت ضرورت دارد؟
همانطور که در بالا ذکر کردیم چندی پیش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی طرحی مبنی بر ممنوع شدن هرگونه تبلیغ مهاجرت را به مجلس شورای اسلامی تقدیم داشته است. طی این طرح لازم است هرگونه تبلیغ برای انواع مهاجرت چه کاری و تحصیلی و غیره باید حذف گردد. اما آیا این طرح تمام مشکلات در حوزه گردشگری و افزایش مهاجرت از کشور را برطرف خواهد کرد. آیا اجرا شدن چنین طرحی می تواند از مهاجرت روزافزون جوانان و سرمایه های مالی و انسانی از کشور جلوگیری به عمل آورد. دکتر محمد باقر سخی، متخصص و مدیر حوزه گردشگری است که به این منظور به مشکلاتی که در نتیجه اجرا شدن این طرح به وجود خواهد آمد اشاره داشته است.
حذف تبلیغ مهاجرت و اولین مشکلات ناشی از آن
در این مقاله محمد باقر سخی در خصوص طرح ممنوعیت تبلیغ مهاجرت به چهار مشکل اشاره کرده است. اولین مشکل که شاید بزرگترین و مهمترین مشکل هم باشد؛ ممنوع شدن تبلیغ مهاجرت است. مهاجرت پدیده ای است که به هر حال گریز ناپذیر است. نه تنها در ایران بلکه در سایر نقاط جهان نمی توان از آن جلوگیری به عمل آورد. اما آیا ممنوع شدن تبلیغ مهاجرت، واقعا از بروز این پدیده در هر شکل آن چه داخلی باشد و چه خارجی جلوگیری خواهد کرد. حذف تبلیغات مهاجرت در داخل کشور موجب می شود دفاتر و شرکت های مهاجرتی رو به سوی رسانه ها و شبکه های خارجی آورند. در واقع آنها تبلیغات خود در زمینه مهاجرت را با آنها انجام خواهند داد و خروج ارز شکل می‌گیرد.
قطعا انجام تبلیغ مهاجرت برای جمعیت کشور ما آن هم از سوی رسانه های خارجی و معاند بر خلاف عرف و آیین و سنت ما صورت خواهد گرفت و سعی در همراه کردن جوانان کشور با فرهنگ کشورهای غربی و مهاجرت آنها به این کشورها خواهند داشت. در نتیجه چنین تبلیغاتی، فرهنگ و آیین غرب و قوانین آن در فکر جوانان ما غالب شده و آنها را به سوی خود خواهد کشاند. همچنین ممنوع شدن تبلیغ مهاجرت در کشور، موجب رونق بخشیدن به حوزه های جعل اسناد و مدارک جهت دریافت گذرنامه و ویزا می شود و متقاضیان در دام گروه های تبهکار قرار می‌گیرند. همچنین می تواند موجب افزایش قاچاق انسان شود.
برای رفع این مشکل بهتر آن است تا دفاتر مهاجرتی داخلی که قانونی کار می‌کنند اجازه انجام تبلیغ کنترل شده مهاجرت را در رسانه های داخل کشور پیدا کنند. به کمک این امر، مردم قدرت تشخیص دفاتر قانونی و غیر قانونی را به دست آورده و میزان کلاهبرداری و قاچاق انسان و جعل اسناد و مدارک سفر و کلاهبرداری و خطر جانی نیز کاهش پیدا می کند.
تبلیغ مهاجرت و دیگر مشکلات آن
پیش از آنکه به توضیح مشکلات دیگر ناشی از ممنوع شدن تبلیغ مهاجرت بپردازیم باید ذکر کنیم پدیده مهاجرت یک پدیده منفی و منفور نیست. همانطور که گفتیم مهاجرت می تواند به دلایل کاری یا تحصیلی هم انجام گیرد. در مهاجرت کاری، میزان ارزآوری به کشور افزایش می یابد. همچنین در مهاجرت های تحصیلی نیز جوانان علاقمند پس از تحصیل و کسب علم و تخصص لازم برای خدمت رسانی، مجددا به کشور باز می گردند. بر این اساس باید بگوییم مهاجرت همیشه با پناهندگی نیست. همچنین پدیده مهاجرت موجب گسترش فرهنگ و سنت های یک کشور در کشور میزبان می شود. کما این که کشور عزیز ما ایران، دارای تمدنی شگرف و فرهنگی غنی است که می تواند به آسانی از طریق مهاجرت های قانونی به دیگر نقاط دنیا منتقل شود. بنابراین تبلیغ مهاجرت با این دید، نه تنها منفی نیست بلکه مثبت هم می باشد.
مهاجرت، گردشگری و قوانین
یکی از مهمترین مشکلات در زمینه گردشگری و مهاجرت علاوه بر توجه به چگونگی تبلیغ مهاجرت که امروزه از سوی سیاستمداران ما مهم و حیاتی جلوه داده می شود، قوانین مهاجرت است. برای بهبود وضعیت هر صنعت و حرفه از جمله صنعت گردشگری لازم است ابتدا قوانین و آیین نامه های مناسبی برای آن تدوین شود. قوانین تدوین شده می بایست توسط افراد متخصص این حوزه تعیین شده و قابلیت اجرا نیز داشته باشند. متاسفانه در زمینه مهاجرت و گردشگری قوانین موجود در کشور، متعلق به 30 سال گذشته است. در حالی که می بایست به فراخور زمان و نیاز جامعه و نیز با توجه به رونق بیش از پیش صنعت پر سود گردشگری دستخوش تغییراتی می شد. به گونه ای که سازمان های ذیربط در چارچوب آن قوانین، بی نقص عمل می کردند.
متاسفانه نبود قوانین یکپارچه و هماهنگ در سازمان گردشگری و نه تنها موجب بروز و ظهور تبلیغ مهاجرت به صورت منفی شده بلکه موجب عملکرد سلیقه ای نیز گشته است. در واقع وجود چنین خلا بزرگی در صنعت گردشگری کشور موجب شده تا سازمان های متولی امر، به صورت سلیقه ای عمل کنند که در نهایت موجب شکاف میان دفاتر و سازمان گردشگری خواهد شد. با این وجود به جای این که به فکر ممنوع کردن تبلیغ مهاجرت باشیم شایسته است به فکر تغییرات اساسی بوده و مشکلات را به صورت ریشه ای حل کنیم. همانطور که در بالا ذکر کردیم استفاده از متخصصین و تحصیلکرده های حوزه گردشگری در سازمان های ذیربط و تحول اساسی در ساختار موجود و تکمیل آنها با قوانین جدید و کاربردی در سازمان گردشگری می تواند بسیاری از مشکلات این حوزه را سامان بخشد.
