اشتباه بزرگ بایدن؛ آیا مجلس سنا «معامله بزرگ» امریکا و عربستان را تصویب می کند؟

بین الملل تابناک: نشریه تحلیلی نشنال اینترست اخیرا در مقاله ای با قلم «کلیف کوپچان» نوشت: «جو بایدن» باید روند عادی سازی روابط بین عربستان سعودی و اسرائیل را متوقف کند. ترجمه متن مقاله در ادامه می آید.

در میان وحشت جنگ غزه، آینده بهتری در انتظار خاورمیانه است زیرا معامله بزرگی پیشنهاد می شود که روابط دیپلماتیک بین عربستان سعودی و اسرائیل را برقرار می کند و به سمت راه حل دو دولتی حرکت می کند. اما هنوز زمان آن نرسیده است. قبل از عادی سازی، سعودی ها اصرار دارند اسرائیل گام های «معتبر و غیرقابل بازگشت» به سوی راه حل دو دولتی بردارد. دولت فعلی اسرائیل این اقدامات را انجام نخواهد داد، به این معنی که جهت آغاز روند عادی سازی باید منتظر یک دولت میانه روتردر تل آویو بود.

از آنجایی که ساختار معامله بزرگ به این صورت است که در مورد همه چیز باید توافق حاصل شود تا بتوان چنین معامله جامعی را منعقد نمود، اکنون نمی توان به انعقاد آن امیدوار بود.

بنابراین ایالات متحده آمریکا باید تمرکز خود را از تلاش برای دستیابی به توافق قبل از انتخابات ریاست جمهوری در نوامبر تغییر دهد و واشنگتن و ریاض باید پایه محکمی برای رئیس جمهور بعدی ایالات متحده آمریکا ایجاد کنند تا توافق را به پایان برساند.

جهت بازنگری در معامله بزرگ بین اسرائیل و عربستان، ایالات متحده آمریکا متعهد به یک معاهده نظامی الزام آور با عربستان سعودی، ارائه راکتورهای هسته ای غیرنظامی، فروش ساده تسلیحات و دسترسی به تراشه های پیشرفته برای توسعه هوش مصنوعی به ریاض خواهد بود.

در مقابل عربستان سعودی اسرائیل را به رسمیت می‌شناسد، مشارکت چین را در بخش‌های حساسی مانند فناوری پیشرفته محدود می‌کند و یک توافقنامه پادمان و احتمالاً پروتکل الحاقی را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای کنترل استفاده از راکتورهای هسته‌ای امضا می‌کند. اسرائیل هم متعهد به راه حل دو کشوری خواهد بود.

جو بایدن رئیس جمهور امریکا می خواهد به زودی این توافق را منعقد کند و میزان محبوبیت خود را در طی یک رقابت فشرده برای انتخاب مجدد افزایش دهد. تیم بایدن اعلام کرده است که بخش‌های توافق آمریکا و عربستان در حال تکمیل شدن است، ممکن است پلان‌های مربوطه به کنگره ارسال شود و تنها نتانیاهو مانع از آن می‌شود. این سیاست نادرست است زیرا احتمال اینکه نتانیاهو نظر خود را تغییر دهد عملاً صفر است.

بنابراین استراتژی محتاطانه چه خواهد بود؟ بایدن باید در سال جاری تلاش برای دستیابی به توافق را متوقف کند و در عوض با ریاض برای صدور یک سری بیانیه های مشترک که مسیر پیش رو را مشخص می کند، همکاری کند.

دولت باید این اسناد را به عنوان ستاره ای برای رئیس جمهور بعدی ایالات متحده آمریکا آماده کند تا در به سرانجام رساندن معامله بزرگ به آن کمک کند. تیم بایدن باید روشن کند که طرفین در کدام موضوع توافق دارند، در کدام موضوع اختلاف دارند و آیا عرصه‌های دیگری برای توافق احتمالی بین ایالات متحده آمریکا و عربستان وجود دارد یا خیر.

علاوه بر این، دولت بایدن باید به طور غیررسمی آن دسته از پلان های توافق را که نیاز به تأیید یا بررسی کنگره دارند، از جمله معاهده نظامی و توافقنامه همکاری هسته ای غیرنظامی که برخی از اعضای کنگره ممکن است به عنوان خطر گسترش سلاح های هسته ای تلقی کنند، بررسی کند.

هدف از بررسی باید هموار کردن مسیر برای ایجاد توافق باشد، نه فشار آوردن بر نتانیاهو که کارساز نخواهد بود.  در پاییز امسال دولت باید جلسات توجیهی در مورد چگونگی تلاش دولت بعدی برای بستن توافق بین آمریکا، عربستان سعودی و اسرائیل را برگزار کند و در این جلسات باید جمهوریخواهان برجسته دعوت شوند.

در نهایت، دولت بایدن باید از دام های احتمالی اجتناب کند. اعمال فشار بیش از حد بر نتانیاهو برای پیوستن به توافق می تواند او را به عنوان مدافع حاکمیت و امنیت اسرائیل معرفی کند و حکومت او را طولانی کند.

همچنین برخی از ناظران بر این باورند که دولت در حال بررسی استراتژی «کمتر برای کمتر» است به این معنا که اکنون روند عادی سازی را مطرح نموده سپس خواهان به سرانجام رساندن توافقات دوجانبه بین ایالات متحده آمریکا و عربستان سعودی است.

این استراتژی اشتباه محض خواهد بود. به رسمیت شناختن اسرائیل از سوی عربستان برای کسب حمایت از کنگره آمریکا ضروری است. اگر ریاض مزایای بیشتری را طلب کند، انگیزه ادامه روند عادی سازی کاهش می یابد و امکان توافق جامع دشوار می شود.

اتخاذ استراتژی کندتر جهت ایجاد توافق جامع بهترین گزینه است. این توافق احتمالاً برای دولت دوم بایدن ارزش چندانی نداشته باشد اما اگر ترامپ پیروز شود، احتمالاً معامله بزرگ را در راس برنامه سیاست خارجی خود قرار خواهد داد.

علاقه او به پادشاهی های خلیج فارس به ویژه عربستان سعودی و تمایل او برای کسب پیروزی سیاسی زودهنگام در این مورد تاثیرگذار خواهد بود.

رئیس جمهور بعدی ایالات متحده آمریکا چه بایدن باشد و چه ترامپ، احتمالا شصت و هفت رای لازم را در سنا برای انعقاد معاهده رسمی به دست خواهد آورد. اما متقاعد کردن دو سوم از اعضاء مجلس سنا جهت گسترش ضمانت امنیتی آهنین به یک حکومت خودکامه در منطقه خطرناک خاورمیانه، واقعاً سخت خواهد بود.

با این حال عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل باید به اندازه کافی جذاب باشد تا آرای لازم برای تصویب یک ائتلاف رسمی را، صرف نظر از اینکه رئیس جمهور کیست، به دست آورد.

در نهایت واداشتن اسرائیل به تعهدات مشخص برای حرکت به سمت راه حل دو کشوری تنها در دوران پس از نتانیاهو اتفاق می افتد. برخی از داده‌های نظرسنجی نشان می‌دهد که اسرائیلی‌ها خواهان یک دولت معتدل‌تر هستند و بنی گانتز را به عنوان نخست‌وزیر ترجیح می‌دهند، در حالی که نظرسنجی‌های دیگر نشان می‌دهد نتانیاهو پیشتاز است.

اکثر اسرائیلی ها مخالف راه حل دو کشوری هستند، بنابراین اگر قرار بود رهبر معتدل تری برای دولت بعدی وجود داشته باشد، او باید رهبری فوق العاده ای از خود نشان دهد. روند انتخابات اسرائیل کند است، بنابراین حتی اگر دولت نتانیاهو سقوط کند، یک دولت جدید تا اواخر امسال یا در سال 2025 روی کار نخواهد آمد. اما اگر این اتفاق رخ دهد، ایجاد معامله بزرگ محتمل تر می شود.