مالیات بر حقوق در ۱۴۰۰ به کجا رسید؟ / آیا تیغ مالیات ستانی دولت از گروه‌های خاص تیز می‌شود؟

در اردیبهشت ماه ۱۳۹۷ بود که آمریکا از برجام خارج شد و رئیس جمهور این کشور وعده بازگشت یک مجموعه از تحریم‌ها علیه ایران را داد. شاید مهمترین تحریم، موضوع تحریم نفت و به صفر رساندن صادرات و درآمد‌های نفتی ایران بود.

به گزارش تابناک اقتصادی، دلیل اهمیت تحریم‌های نفتی در مقایسه با سایر تحریم‌ها این بود که بخش اعظمی از بودجه دولت همواره به درآمد‌های نفت وابسته بود و به همین دلیل دخل و خرج دولت با این تحریم‌ها برهم می‌ریخت.

 

برای اینکه در سال‌های بعد دولت با مشکل کسری بودجه مواجه نشود، پیشنهاد‌های مختلفی ارائه شد که از آن جمله می‌توان به افزایش سهم درآمد‌های مالیاتی در بودجه اشاره کرد. محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه طی مصاحبه‌ای در ۱۷ مهر ماه ۱۳۹۸ گفت: سه منبع جایگزین نفت خواهد شد؛ ما از حجم قابل توجهی از یارانه‌های پنهانی که در حامل‌های انرژی وجود دارد می‌توانیم استفاده کنیم و بخش دیگر که عمده کار ماست مالیات‌هاست. بخش دیگر از درآمد‌های جایگزین نفت نیز از محل مولدسازی به دست می‌آید که آن نیز به تصویب رسید؛ بنابراین برای افزایش درآمد‌های مالیاتی طرح‌هایی برای افزایش پایه‌های مالیاتی، جلوگیری از فرار‌های مالیاتی و کاهش معافیت‌های مالیاتی ارائه شد.

به عنوان نمونه موضوع مالیات ستانی از پزشکان و وکلا در دستور کار قرار گرفت و یا با توجه به فرار مالیاتی بخش اعظمی از ثروتمندان بنا شد که از این فرار‌های مالیاتی جلوگیری شود. امیدعلی پارسا رئیس سازمان امور مالیاتی طی مصاحبه‌ای در ۸ آبان ۹۸ با اشاره به درآمد میلیاردی سیصد هزار نفر و عدم پرداخت مالیات توسط آن‌ها گفت: این افراد میلیاردر درآمد مشمول مالیات دارند و بیش از ۵۰ درصد آن‌ها مؤدی مالیاتی نیستند؛ در واقع این افراد در سازمان امور مالیاتی هیچ پرونده‌ای ندارند.

بدون تعارف باید گفت که زور امور مالیاتی آن گونه که باید به پزشکان و وکلا و ثروتمندان و ... نمی‌رسد چرا که تا همین اواخر سال گذشته بود که پزشکان حاضر به نصب کارتخوان جهت شفاف شدن میزان درآمدهایشان نشدند.

به هر حال شاید بتوان در این میان از شغل کارمندی به عنوان دقیق‌ترین و سهل الوصول‌ترین مشاغل برای دریافت مالیات یاد کرد. موضوعی که از دید رئیس کل اسبق بانک مرکزی نیز پنهان نماند. محمود بهمنی رئیس کل اسبق بانک مرکزی طی مصاحبه‌ای در ۷ بهمن ۹۹ با اشاره به اینکه اگر می‌توانستیم درآمد‌های مالیاتی و گمرکی را افزایش دهیم و جلوی قاچاق کالا از مبادی قانونی و غیر قانونی را بگیریم اصلاً کسری بودجه نداشتیم، افزود: سرمایه‌دار‌های بزرگ مالیات نمی‌دهند و در صورتی که برای این افراد که دارایی‌های غیر قابل شمارشی دارند مالیات وضع شود، می‌توانیم کسری بودجه را جبران کنیم. همچنین بهمنی با انتقاد از دریافت مالیات از حقوق کارمندان گفت: متأسفانه بهترین مالیاتی که دولت در حال حاضر دریافت می‌کند دریافت مالیات از حقوق کارمندان است که به جای آن باید از سرمایه‌دار‌های بزرگ مالیات دریافت کند.

وضعیت مالیات بر حقوق در سال ۱۴۰۰ به کجا رسید؟

رحیم زارع سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۱۴۰۰ در نشست خبری ۲ بهمن ۹۹ گفت: کمیسیون تلفیق در مصوبه‌ای  سقف پاداش بازنشستگی را ۴۷۵ میلیون تومان تعیین کرد، همچنین سقف معافیت مالیاتی حقوق کارکنان دولت به استثناء اعضای هیات علمی و قضات ۴ میلیون تومان تعیین شد.

نماینده مردم آباده در مجلس در مورد مالیات بر حقوق‌ها در سال ١۴٠٠ نیز گفت: براساس مصوبه کمیسیون تلفیق از حقوق بین ۴ تا ۸ میلیون تومان ۱۰ درصد، حقوق بین ۸ تا ۱۲ میلیون تومان ۱۵ درصد، حقوق ۱۲ تا ۱۸ میلیون تومان ۲۰ درصد، حقوق ۱۸ تا ۲۴ میلیون تومان  ۲۵ درصد، حقوق ۲۴ تا ۳۲ میلیون تومان ۳۰ درصد مالیات اخذ خواهد شد و مازاد بر ۳۲ میلیون تومان حقوق هم باید ۳۵ درصد مالیات پرداخت کند.

شایان ذکر است که سقف معافیت مالیاتی حقوق کارکنان در سال ۱۳۹۹ به صورت سالانه ۳۶ میلیون تومان به صورت ماهانه ۳ میلیون تومان می‌باشد.

به هر حال برای رعایت عدالت و جلوگیری از افزایش فاصله طبقاتی، دولت و سازمان امور مالیاتی باید تلاش کنند تا علاوه بر اینکه از کارمندان دولت به صورت دقیق و بدون وقفه مالیات دریافت می‌کنند، از ثروتمندان و مشاغل دیگری، چون پزشکان و وکلا نیز به همین شکل مالیات دریافت کنند. این عدم دریافت مالیات از گروه‌های خاص برخی حرف و حدیث‌هایی را در پی داشته است که از آن جمله می‌توان به صحبت‌های نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس اشاره کرد.

احسان خاندوزی، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با حضور در برنامه عیار شبکه افق در ۱۷ دی ماه ۹۹ گفت:  دولت نمی‌خواهد به گروه‌های مشخص از طریق مالیات فشار بیاورد و متأسفانه تعلل دولت در هزینه نپرداختن مالیات عادلانه ۵ درصد جمعیت کشور را باید ۸۵ میلیون ایرانی با تحمل تورم بالاتر پرداخت کنند.

وی گفت: دولت با آنکه باید از فرادستان مالیات بگیرد، آن را از فرودستان گرفته و همه ایرانیان را مجبور به تحمل تورم بالا و فشار اقتصادی می‌کند. خاندوزی درباره میزان فرار مالیاتی در کشور تصریح کرد: بین ۸۰ تا ۱۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد قطعی فرار مالیاتی در کشور است و حتی برخی تحقیقات، ارقام بیشتر را گزارش می‌دهد.