در جامعه امروزی، ارگان‌ها و نهاد‌های مختلفی وجود دارند که مطابق با قانون، وظیفه خدمات‌رسانی به مردم در در زمینه‌های مختلف را دارا هستند. بعضی از این ارگان‌ها و نهاد‌ها به دلیل وسعت ارائه خدمات و وظایفی که دارند و همچنین انتظار بالای جامعه از آنها، برای اینکه بتوانند به وظایف خود کامل و بدون کمی و کاستی عمل نمایند، باید دارای کارمندان و کارکنان متعددی باشند تا بتوانند به وظایف خود در مقابل قشر وسیعی از جامعه که از آنها انتظار خدمات دارند، رسیدگی کنند.
به گزارش «تابناک»؛ این سازمان‌ها و نهاد‌ها اصولا برای ارائه خدمات به مردم خودشان مستقیم وارد عمل نمی‌شوند، بلکه به دلایل مختلف با انعقاد قرارداد‌های پیمانکاری، وظایف خود را به پیمانکار محول می‌کنند. پیمانکار و افراد تحت سرپرستی او مطابق با قانون، دارای یکسری حقوق و تکالیف نسبت به یکدیگرند.
قراداد‌های پیمانکاری چیست
قرارداد پیمانکاری به بیان ساده عبارت است از اینکه؛ شخصی (کارفرما) فعالیت ها، اقدامات را که خود قادر به انجام آن نیست، به شخص دیگری (پیمانکار) که می‌تواند اعم از شخص حقیقی و حقوقی باشد واگذار نماید.
موضوع قرارداد‌های پیمانکاری ممکن است در زمینه‌های مختلفی از جمله ساخت و ساز، حمل و نقل، ارائه خدمات مختلف برای مثال؛ رنگ آمیزی جدول‌های یک خیابان، آسفالت نمودن خیابان و… باشد.
قرارداد‌های پیمانکاری دارای آثار و ابعاد مختلفی است که بسته به مدت کار، تخصص، توافق طرفین و… بستگی دارد. همچنین قرارداد‌های پیمانکاری از پیچیدگی‌ها و گستردگی‌های مختلفی برخوردار است که از بحث اصلی ما خارج است.
اما موضوعی که در این مطلب قصد داریم به آن بپردازیم و مطالب بیان شده، همگی مقدمه‌ای از مطلب اصلی محسوب می‌شود، بحث مسئولیتی است که قانون بر عهده پیمانکار قرار داده و آن هم بیمه نمودن تمامی اعضا و پرسنل تحت نظر خود است که در ادامه متن بیشتر به آن پرداخته می‌شود.
الزامی بودن بیمه
به موجب ماده۳۸قانون تامین اجتماعی، کلیه‌ی کارفرمایان و پیمانکاران موظف هستند که نسبت به بیمه نمودن تمامی افراد زیرمجموعه خود اعم از کارمند و کارگر اقدام نمایند.
این اقدام قانون‌گذار که جنبه حمایتی از کارگران دارد، که به تبع خطرات و آسیب‌هایی که هر کارگری را در حین انجام کار با مخاطره روبه رو می‌کند به وجود آمده که اقدامی شایسته و قابل تقدیر است.
لازم به ذکر است که این امر به قدری مهم و قابل توجه و تامل است که قانون‌گذار مقرر داشته که کارفرما موظف است 5 درصد کل مبلغ قرارداد پیمانکاری را نزد خود نگه داشته تا پیمانکار اقدام به دریافت مفاصاحساب (تسویه حساب) از تامین اجتماعی گردد و درنهایت اقدام به پرداخت آن 5 درصد کند.
اما اگر کارفرما بدون توجه به مقرره بیان شده نسبت به پرداخت تمام قرارداد پیمانکاری به پیمانکار اقدام کند، درصورتی که پیمانکار به وظایف خود عمل ننموده باشد یا بدهی به سازمان تامین اجتماعی داشته باشد، کارفرما مسئول پرداخت بدهی خواهد بود.
چه قرارداد‌هایی مشمول ماده۳۸ قانون تامین اجتماعی می‌شود؟
در این خصوص قانون سه گروه از قرار داد‌ها را مشمول ماده۳۸دانسته است که البته همین سه دسته قشر وسیعی از فعالیت و خدمات را شامل می‌شود که به شرح زیر است؛ قرارداد مشمول ضوابط طرح‌های عمرانی
-قرارداد‌های غیر عمرانی
-موارد خاص قرارداد‌های غیر عمرانی
درخصوص قرارداد‌های دسته اول لازم به ذکر است که تمامی قرارداد‌های پیمانکاری و مشاوره‌ای در زمره این دسته قراردارند. همچنین قرارداد‌هایی که تمام یا بخشی از اعتبارات آن توسط دولت، اعم از ملی، استانی و منطقه‌ای تامین شده باشد در دسته اول قرار می‌گیرد.
درتعریف قرارداد‌های غیرعمرانی باید گفت، قرارداد‌هایی که توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی منعقد می‌شود که بودجه و اعتبار آن توسط دولت تامین نمی‌شود.
این قرارداد‌ها به دوصورت است؛ یا طرف قرارداد که می‌بایست کار مورد توافق را انجام دهد دارای نیروی انسانی است یا اینکه صرفا به وسیله دستگاه و ماشین آلات قرار است کار مورد نظر صورت پذیرد.
درنهایت دسته سوم موارد خاص قرارداد‌های عمرانی که به شرح زیر است؛
-پیمانکارانی که دارای کارگاه تولیدی، صنعتی و فنی می‌باشند.
-قرارداد‌های خرید و فروش
-قرارداد‌های گازرسانی
-قرارداد‌های خدمات شهری و نگهداری فضای سبز
-قرارداد‌های طراحی و ساخت نرم افزار و ارائه خدمات رایانه‌ای
-قرارداد‌های حسابرسی، تحقیقاتی و پژوهشی
همانطور که ملاحظه می‌کنید این سه دسته از قرارداد‌ها بسیاری از فعالیت‌ها و خدماتی را که امروزه در جامعه محقق می‌شود را پوشش داده و کمتر قراردادی را شاید بتوان یافت که مشمول ماه ۳۸تامین اجتماعی که همان بیمه اجباری کارکنان و کارمندان یک مجموعه است را شامل نشود.
میزان حق بیمه
حال که با ماده۳۸ قانون تامین اجتماعی آشنا شدیم و همچنین دریافتیم که چه قرارداد‌هایی مشمول ماده۳۸ قانون تامین اجتماعی می‌شوند، باید به مبحث مهم دیگری در خصوص میزان پرداختی حق بیمه پرداخته شود.
مطابق با ماده ۲۸قانون تامین اجتماعی، میزان پرداختی حق بیمه کارگران و کارمندان عبارتست از.
میزان بیست و هشت درصد مزد یا حقوق است که هفت درصد آن به عهده بیمه شده و هجده درصد به عهده کارفرما و سه درصد به وسیله‌ی دولت پرداخت خواهد شد.
سوالات رایج
در صورتی که کارفرما اعضای خود را بیمه ننماید آیا از این امر می‌توان شکایت کرد؟
بله و کارگر می‌تواند با به همراه داشتن مدارک اشتغال خود به هیات تشخیص اداره کار مراجعه و شکایت نماد
مجازات کارفرما درصورت بیمه نکردن کارگر چیست؟
در صورت اثبات این امر، کارفرما علاوه بر پرداخت حق بیمه، به جزای نقدی معادل ۲ تا۱۰برابر حق بیمه محکوم می شود.
آیا توافق کارگر و کارفرما درخصوص عدم بیمه صحیح است؟
کارفرما مکلف به بیمه نمودن کارگر است و هر شرط و توافقی در این زمینه صحیح نمی‌باشد.
بگذار در کوزه آبشو بخور ۳۰٪ نیروی کار بدون بیمه اند حتی در دستگاههای دولتی مثل شهرداریها