مجازات شلاق هم به عنوان حد و هم به عنوان تعزیر اجرا می شود. شلاق (تازیانه) به عنوان حد در جرایم زنا، شرب خمر، قذف و قوادی قابل اعمال است. همچنین شلاق یکی از مصادیق مجازات تعزیری درجه شش، هفت و هشت است که در مورد تعدادی از جرایم تعزیری پیش بینی شده است.
به گزارش «تابناک»؛ قانون گذار میزان مجازات حدی را از شرع اقتباس کرده و مقدار آن مطابق با شرع است و مانند مجازات شرب خمر که میزان آن ۸۰ ضربه تازیانه است و قاضی نمی تواند در رای خود میزان آن را از ۸۰ ضربه کم یا زیاد کند. در اجرای حکم شلاق حدی، اگر تازیانه به قسمتی دیگر از بدن جانی برخورد کند، تازیانه زننده مسئول نیست.
اما میزان شلاق تعزیری را مجلس تصویب کرده که اغلب مجازات تعزیری حداقل و حداکثر در قانون تعیین شده است و قاضی دادگاه بین این حداقل و حداکثر را بیان می‌کند.
در اجرای حکم شلاق تعزیری اگر هنگام تازیانه زدن به جای دیگری از بدن جانی اصابت کرد و او صدمه دید شخصی که تازیانه می زند، مسئول است و حتی ممکن است به جانی دیه هم پرداخت شود.
تفاوت شلاق حدی و شلاق تعزیری
تفاوت دو مورد مزبور به تاثیر محکومیت بازمی گردد که اگر شلاق حدی باشد، اصطلاحا محکومیت کیفری موثر نامیده و موجب محرومیت محکوم علیه از برخی حقوق تا دو سال می‌شود، اما اگر شلاق تعزیری باشد، مانند محکومیت به شلاق تعزیری از باب رابطه نامشروع... در این صورت محکومیت موثر نبوده و فقط در سجل کیفری ثبت می‌شود و محکوم علیه را از حقوق محروم نمی‌کند.
در شلاق تعزیری نیز همانند حبس و جزای نقدی، ایام بازداشت قبلی و به ازای هر روز بازداشت، سه ضربه شلاق محاسبه می‌شود.
قاضی اجرای احکام مکلف است که این مساله را به زندان طی نامه‌ای اعلام نموده و زندان نیز مکلف به رعایت این مورد است.
اما در شلاق حدی، ایام بازداشت تاثیری در میزان و تعداد ضربات شلاق نخواهد داشت.
حد مجازاتی است که در قانون مجازات اسلامی نوع و میزان آن مشخص شده و قاضی نمی تواند به کمتر یا بیشتر از آن رأی دهد، اما تعزیر مجازاتی است که حداقل و حداکثر آن در قانون عنوان شده و تعیین میزان آن از اختیارات قاضی است.
پس از صدور رأی مبنی بر محکومیت متهم به اجرای مجازات شلاق، در صورتی که متهم در زندان و یا اینکه آزاد باشد، مجازات شلاق اجرا می‌گردد.
الف) اجرای شلاق نسبت به محکوم علیه زندانی
در صورتی که محکوم علیه (مجرم) در زندان باشد، اگر در رأی صادره محل مشخصی برای اجرای شلاق قید شده باشد، اجرای مجازات در همان محل انجام می‌گیرد، اما اگر مشخص نشده باشد، طی نامه‌ای به زندان اعلام می‌شود که مجازات شلاق اجرا گردد و بعد از اجرای آن اگر بعلت دیگری در بازداشت نباشد، آزاد شود.
نحوه اجرای مجازات شلاق در زندان به این صورت است، با توجه به اینکه زندان صرفاً وظیفه نگهداری از محکومین را دارد و اجرای شلاق با مرجع انتظامی است، به همین دلیل رویه به این شکل است که:
کلیه نامه‌های اجرای مجازات شلاق که تا پایان وقت اداری به زندان واصل می‌شود، جمع آوری گردیده و در پایان وقت اداری، مامور اجرای شلاق نیروی انتظامی در زندان حاضر و نماینده‌ای نیز از اجرای احکام به دلیل نظارت بر حسن اجرای حکم در محل زندان حاضر می‌شود.
در ابتدا نماینده اجرای احکام قبل از اجرای حکم، صورتجلسه عدم وجود موانع اجرای حکم را تنظیم نموده و به امضا و اثر انگشت مجرم می‌رساند و اگر مانعی برای اجرای حکم وجود نداشته باشد، مامور اجرا، مجازات شلاق را اجرا می‌کند. سپس مراتب اجرای حکم صورتجلسه شده و به امضای محکوم علیه، نماینده اجرای احکام و مامور اجرا می‌رسد.
بعد از اجرای حکم شلاق، نسخه‌ای از صورتجلسه در اجرای احکام زندان مانده و نسخه دیگر به اجرای احکام دادگاه ارسال می‌شود و قاضی اجرا بعد از اطمینان از اجرای حکم، دستور مختومه شدن پرونده و کسر از آمار را می‌دهد. اما اگر محکوم علیه (مجرم) در زندان اعلام کند که مانعی جهت اجرای شلاق وجود دارد، نماینده اجرا مراتب را صورتجلسه می‌نماید و به قاضی اجرا اعلام می دارد و قاضی اجرا در صورت احراز وجود مانع، اجرای حکم را تا رفع مانع به تعویق می‌اندازد.
احتساب ایام بازداشت قبلی به چه معناست؟
در شلاق تعزیری نیز همانند حبس و جزای نقدی، ایام بازداشت قبلی محاسبه و به ازای هر روز بازداشت، سه ضربه شلاق محاسبه می‌شود. قاضی اجرای احکام مکلف است که این مسئله را به زندان طی نامه‌ای اعلام نموده و زندان نیز مکلف به رعایت این مورد می‌باشد. اما در شلاق حدی، ایام بازداشت تاثیری در میزان و تعداد ضربات شلاق نخواهد داشت.
حد مجازاتی است که در قانون مجازات اسلامی نوع و میزان آن مشخص شده و قاضی نمیتواند به کمتر یا بیشتر از آن رأی دهد، اما تعزیر مجازاتی است که حداقل و حداکثر آن در قانون عنوان شده و تعیین میزان آن از اختیارات قاضی می‌باشد.
ب) اجرای شلاق نسبت به محکوم علیه آزاد
در این شرایط محکوم علیه احضار می‌شود و بعد از حضور یا جلب او، ابتدا صورتجلسه‌ای تنظیم و احراز هویت انجام می‌گیرد و بعد صورت جلسه دیگری در صورت نبود موانع اجرای حکم تنظیم و اگر مانعی وجود نداشته باشد، محکوم علیه به مرجع انتظامی معرفی می‌شود تا حکم اجرا شود.
آیا امکان اجرای حکم شلاق در اجرای احکام دادگاه وجود دارد؟
در خصوص این که آیا می توان اجرای حکم شلاق را در اجرای احکام دادگاه انجام داد یا خیر، باید گفت که اگر در رای صادره محل مشخصی جهت اجرای حکم تعیین شده باشد، باید در همان محل انجام شود، اما در غیر اینصورت قاضی اجرای احکام می تواند در واحد اجرای احکام دادسرا، شلاق را اجرا نموده و مراتب را صورتجلسه نماید.
جنس شلاق چیست؟
ماده ٢٧ آیین نامه نحوه اجرای مجازات قصاص، رجم، قتل، صلب، اعدام و شلاق عنوان نموده است که:
“اجرای شلاق به وسیله نوار چرمی به هم تابیده به طول تقریبی یک متر و به قطر تقریبی ١/۵ سانتی متر انجام می‌شود. ”
نحوه اجرای مجازات شلاق
الف) از جهت وضعیت محکوم علیه
در مورد نحوه اجرای مجازات شلاق در مورد بانوان رویه به این صورت است که باید نشسته و با لباسی که بدن آن‌ها بسته باشد، انجام بگیرد. شلاق‌های حدی مردان به نحو ایستاده انجام می‌شود و حتی المقدور دست و پای محکوم به محل اجرای حکم بسته می‌شود تا از انجام حرکات اضافی محکوم که ممکن است منجر به اصابت به نقاط ممنوعه شود، جلوگیری بعمل بیاید.
ب) محل اجرای شلاق
محل اجرای شلاق باید در یک مکان سرپوشیده با دمای معتدل باشد و اگر در رای صادره مکان مشخصی تعیین شده باشد، نباید دمای هوا بسیار سرد یا بسیار گرم باشد. شدت ضربه شلاق نباید به صورتی باشد که باعث خطر جانی یا نقص عضو محکوم علیه شود. همچنین اجرای حکم شلاق در زمان بیهوشی ممنوع است و استفاده از دارو‌های بی حسی، مواد روانگردان و هر چیزی که مانع احساس درد باشد، قبل و یا در حین اجرای حکم شلاق ممنوع است و حکم در این صورت اجرا نمی‌شود. در مواردی که اجرا کننده حکم شلاق شک کند که چند ضربه شلاق زده است، با توجه به لزوم رعایت احتیاط در حق محکوم علیه، بنا بر اکثر گذاشته می‌شود. اگر محکوم علیه در هنگام اجرای حکم شلاق بیهوش شود، اجرای حکم متوقف می‌شود و تا زمان بهبودی کامل وی اجرای حکم به تاخیر می‌افتد.
اگر کسی به دو یا چند محکومیت به شلاق حدی یا تعزیری محکوم شود، مانند آنکه به ۱۰۰ ضربه شلاق حدی بدلیل جرم زنا و ۸۰ ضربه شلاق تعزیری به جرم شرب خمر محکوم شود، میان دو اجرای حکم تا زمان حاصل شدن بهبودی، تاخیر می‌افتد. مگر اینکه خود فرد خواهان انجام حکم دوم قبل از بهبودی باشد و پزشکی قانونی نیز اعلام کند که اجرای حکم دوم خطر جدی به همراه نخواهد داشت.
مجازات شلاق هم به عنوان حد و هم به عنوان تعزیر اجرا می شود. شلاق (تازیانه) به عنوان حد در جرایم زنا، شرب خمر، قذف و قوادی قابل اعمال است. همچنین شلاق یکی از مصادیق مجازات تعزیری درجه شش، هفت و هشت است که در مورد تعدادی از جرایم تعزیری پیش بینی شده است.
آفرین به اینهمه هوش و تکنولوژی 