بین الملل تابناک/ تحولات خاورمیانه: آمادگی مشروط بایدن برای بازگشت به برجام، آمادگی امیرعبدالهیان برای بازگشت به مذاکرات در دیدار با جوزف بورل، دیدار نماینده پوتین در افغانستان با نمایندگان طالبان، معرفی نماینده طالبان در سازمان‌ملل و واکنش مقام آمریکایی به تغییر تیم مذاکره کننده برجامی ایران، از مهمترین خبر‌ها و رویداد‌های مرتبط با خاورمیانه در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
آمادگی مشروط بایدن برای بازگشت به برجام
روز سه شنبه، رئیس جمهوری امریکا در سخنرانی خود در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، بار دیگر ادعای آمادگی مشروط بازگشت واشنگتن به برجام را تکرار کرد و گفت، اگر ایران به تعهداتش در قبال برجام عمل کند، آمریکا هم به تعهداتش بازمی گردد.
جو بایدن در نخستین سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل به عنوان رئیس جمهوری آمریکا، همچنین بدون اشاره به اینکه رژیم صهیونیستی بزرگترین تهدید هسته ای برای امنیت منطقه است، ادعا کرد که ایران نباید به سلاح های هسته ای دست یابد.
بایدن در واقع موضوع جدیدی در قبال ایران مطرح نکرد و آنچه امروز گفت، تکرار مواضع و ادعاهای قبلی واشنگتن در قبال تهران بود.
مقامات عالی جمهوری اسلامی بارها تاکید کرده اند که ایران به دنبال دستیابی به سلاح هسته ای نیست و آن را حرام می داند. جمهوری اسلامی ایران همچنین بارها تاکید کرده که لغو همه تحریم های ظالمانه آمریکا، لازمه احیای برجام است.
بایدن همچنین با اشاره به مساله افغانستان، خروج نیروهای امریکای از افغانستان را آغاز یک فصل جدید دانست و ادعا کرد: ما به ۲۰ سال جنگ افغانستان پایان دادیم.
او ادعا کرد، کشورش حامی حقوق زنان و دختران افغانستان است و طالبان را در این زمینه مسئول می‌داند و از طالبان می خواهد که حقوق این افراد را مدنظر داشته باشد.
رئیس جمهوری آمریکا در خصوص مساله فلسطین نیز تاکید کرد که آمریکا معتقد است تشکیل دو کشور، بهترین راه حل این مساله است.
بایدن ادعا کرد که دولت آمریکا خود را متعهد به امنیت خاورمیانه می داند.
وی در بخشی دیگر از سخنانش با اشاره به مسائل و مشکلات فراوان پیش روی جهان به خاطر شیوع کرونا، گفت که جهان دچار رنج و درد بسیار به خاطر این پاندمی شده است.
وی تاکید کرد، باید برای غلبه بر همه گیری کرونا، اقدامات سریع و فوری انجام دهیم.
بایدن با بیان اینکه دولت واشنگتن از دسترسی جهانیان به امکانات بهداشتی برای رویارویی و مهار کرونا حمایت می کند، خواستار تاسیس نهاد جدیدی برای شناسایی و مقابله با همه گیری و گسترش بیماری‌های واگیردار در جهان شد.
رئیس جمهوری آمریکا در سخنانی که بیشتر جنبه تبلیغاتی داشت، از کمک مالی و دارویی آمریکا به کشورهای مختلف برای مقابله با کرونا خبر داد و افزود: به زودی برنامه جدیدی برای مقابله با کرونا از جمله کمک به واکسینه کردن جهانیان اعلام خواهد کرد.
بایدن در نخستین سخنرانی خود به عنوان رئیس جمهوری ایالات متحده در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، به پیوستن دوباره واشنگتن به توافق پاریس برای دگرگونی های اقلیمی و همچنین ائتلاف ناتو و ادامه تعامل با اتحادیه اروپا اشاره کرد.
همچنین با اشاره به حملات سایبری و تروریسم، این دو مسئله را از چالش های مهم جهان امروز دانست و گفت برای مقابله با حملات سایبری باید قواعد و مقررات مشخصی وجود داشته باشد. آمریکا حق پاسخگویی به حملات سایبری علیه خود و متحدانش را محفوظ می داند.
بایدن با اشاره به روابط آمریکا با متحدانش گفت که واشنگتن متعهد به همکاران با متحدان خود است. اگر لازم باشد امریکا برای حفظ منافع خود و متحدانش به زور هم متوسل خواهد شد.
وی همچنین گفت : در مقابله با تروریسم، با متحدان خود همکاری خواهیم کرد تا نیازی به استفاده از نیروی نظامی در مقیاس بزرگ نباشد.
رئیس جمهوری آمریکا مدعی شد که کشورش بار دیگر سکان رهبری جهان را بدست گرفته است.
وی همچنین بدون اشاره به ردپای کشورش در بسیاری از مشکلات و بحران های جاری در جهان، مدعی شد که امریکا اماده همکاری با همه کشورها برای حل و فصل بحران ها و مشکلات مشترک پیش روی جهان است.
آمادگی امیرعبدالهیان برای بازگشت به مذاکرات در دیدار با جوزف بورل
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در ادامه رایزنی‌های خود در حاشیه هفتاد و ششمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد عصر سه‌شنبه به وقت محلی با «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار و در خصوص موضوعات مختلف از جمله برجام و تحولات افغانستان گفت‌وگو و تبادل نظر کرد.
وزیر امور خارجه در این ملاقات، با تاکید بر اینکه دولت رئیسی در چارچوب اصول، عملگراست و لذا به دنبال نتیجه عملی در مذاکرات است، اظهار داشت: همانطور که قبلا گفته شده ما با جدیت در حال بررسی سوابق مذاکراتی هستیم و دولت جدید مذاکرات را از سر خواهد گرفت.
وی تصریح کرد: ملاک ما عمل طرف‌های مقابل است، نه اظهارنظر آنها. دولت جدید در حال مرور و مطالعه پرونده مذاکرات انجام شده است؛ نه اتلاف وقت می‌کند، نه رفتار غیر سازنده آمریکا را می‌پذیرید و نه کشور را معطل وعده‌های توخالی سابقه‌دار خواهد کرد.
امیرعبداللهیان تأکید کرد: متاسفانه رفتار و سیاست‌های دولت بایدن تاکنون در رابطه با ایران و برجام غیرسازنده بوده است. بایدن با وجود آنکه زبانی از سیاست‌های ترامپ انتقاد کرده، در عمل در قبال ایران همان سیاست‌ها را دنبال می‌کند.
وزیر خارجه در ادامه ضمن تقدیر از تلاش‌های جوزپ بورل برای پیگیری روند مذاکرات، اظهار داشت: اگر آمریکایی‌ها فکر میکنند با اعمال فشار علیه ایران نتیجه می‌گیرند، صد در صد اشتباه میکنند. مردم ایران نشان داده‌اند به فشار و تهدید پاسخ سخت می‌دهند.
رئیس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: سه کشور اروپایی به جای فشار به آمریکای ناقض برجام برای بازگشت به تعهداتش، مدام خواستار تعجیل ایران به انجام مذاکرات هستند. همه طرف‌ها باید بدانند، برجام باید برای ایران نتایج ملموس داشته باشد و در عمل، برداشتن تحریم‌های غیرقانونی را ببینیم.
وی ادامه داد: همه طرف‌ها باید عملا با برداشتن گام‌های محکم پایبندی خودشان را به برجام ثابت کنند. این وضعیت غیرقابل قبول است که آمریکا از یک طرف گاهی حرف‌های مثبت می‌زند و از طرف دیگر تحریم‌های جدید علیه ایران اعمال می‌کند.
وزیر امور خارجه کشورمان افزود: اگر دیگران به تعهدات خودشان برگردند و راستی آزمایی شود، ما نیز آمادگی داریم اقدامات جبرانی خود را متوقف کنیم. این کار سختی نیست که آمریکایی‌ها به تعهدات خودشان بر اساس برجام عمل کنند و سه کشور اروپایی به بی عملی خود پایان دهند.
جوزپ بورل نیز در این ملاقات ضمن مرور اقدامات اتحادیه اروپا برای احیای برجام اظهار داشت: به نظر من موفقیت برجام نه تنها برای ایران و ۱+۴ بلکه برای منطقه و جهان بسیار مهم است. شکست برجام و مذاکرات برای هیچ طرفی خوب نیست.
وی اضافه کرد: اتحادیه اروپا همواره از سیاست و اقدام مخرب ترامپ در خروج از برجام انتقاد کرده و در این خصوص شفاف بوده، ولی تصمیم دولت جدید آمریکا فصل نوینی برای حفظ و احیای برجام ایجاد کرده است.
بورل ضمن ارائه گزارشی از پیشرفت‌ها و چالش‌ها در وین اظهار داشت: مسئولیت آمریکا نسبت به ایجاد وضعیت فعلی روشن است، اما در عین حال همه طرف‌ها باید کمک کنند تا به نتیجه مرضی الطرفین برسیم؛ گام اول در این راستا، تعیین زمان نشست وین است.
مسئول ارشد اتحادیه اروپا، خواستار اقدامات اعتمادساز از سوی همه طرف‌ها شد.
لازم به ذکر است دو طرف در خصوص آخرین تحولات افغانستان و همکاری‌های فیمابین به ویژه در خصوص پناهندگان و ضرورت تشکیل دولت کاملا فراگیر تبادل نظر کردند.
دیدار نماینده پوتین در افغانستان با نمایندگان طالبان
ضمیر کابولوف نماینده رئیس جمهوری روسیه در امور افغانستان با نمایندگان گروه طالبان دیدار و درباره اوضاع افغانستان با آنها گفت‌وگو کرد.
محمد نعیم، سخنگوی گروه طالبان، روز سه شنبه به خبرگزاری ریانووستی گفت: کابولوف با نمایندگان طالبان در خصوص آخرین اوضاع افغانستان و سرنوشت این کشور و همکاری‌های آن با کشورهای دیگر تبادل نظر کرد.
در این دیدار که در کابل پایتخت افغانستان برگزار شد، همچنین وضعیت اقتصادی افغانستان، مشکلات آن و دورنمای همکاری آن با کشورهای دیگر بررسی شد.
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه پیشتر اعلام کرده بود، کابولوف نماینده رئیس جمهوری روسیه در افغانستان در دیدار طالبان با هیات‌های روسیه، چین و پاکستان شرکت می‌کند.
منابع خبری افغانستان روز سه شنبه اعلام کردند، نمایندگان کشورهای چین، روسیه و پاکستان برای افغانستان با ملامحمدحسن آخوند رئیس دولت موقت گروه طالبان دیدار و گفت‌وگو کردند.
به گزارش ایرنا، خبرگزاری «افق نیوز» افغانستان نوشت، در این دیدار که در کاخ ریاست جمهوری افغانستان انجام شد، ضمیر کابلوف نماینده ویژه روسیه، صادق خان نماینده ویژه پاکستان و نماینده چین برای افغانستان حضور داشتند.
هنوز جزئیات بیشتری از این دیدار و موضوع عمده مورد بحث بین مقامات طالبان و نمایندگان این کشورها منتشر نشده است.
روسیه از سه هفته پیش و پس از تصرف کابل، پایتخت افغانستان توسط طالبان، با این گروه ارتباط برقرار کرد و بیشترین تماس‌های مسکو با این گروه از طریق سفارت روسیه در کابل صورت می‌گیرد.
معرفی نماینده طالبان در سازمان‌ملل
طالبان درخواست کرده که طی نشست هفته جاری، سران جهانی در مجمع عمومی سازمان ملل را خطاب قرار داده و «سهیل شاهین» سخنگوی خود را که در دوحه مستقر است به عنوان نماینده افغانستان در سازمان ملل معرفی کرد.
بر اساس نامه‌ای که رویترز نیز آن را مشاهده کرده است، «امیر خان متقی» وزیر خارجه طالبان، روز دوشنبه نامه‌ای به «آنتونیو گوترش» دبیر کل سازمان ملل ارسال کرده است. متقی از گوترش درخواست سخنرانی در نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل کرده است.
«فرحان حق» سخنگوی دبیر کل سازمان ملل، ارسال این نامه توسط طالبان را تایید کرده است. این حرکت باعث رویارویی با «غلام اسحاق‌زی» نماینده دولت سرنگون شده افغانستان در نیویورک خواهد شد که ماه پیش، طالبان برکناری وی از این سمت را اعلام کرد.
فرحان حق گفت که درخواست‌ها برای کرسی افغانستان در سازمان ملل به کمیته 9 عضوی اعتبارنامه که شامل آمریکا، چین و روسیه می‌شود، ارسال شده است. احتمال نمی‌رود که این کمیته پیش از دوشنبه آینده که پایان نشست مجمع عمومی سازمان ملل بوده، نشستی داشته باشد؛ بنابراین، امکان سخنرانی وزیر خارجه طالبان در مجمع عمومی سازمان ملل با تردید مواجه است.
واکنش مقام آمریکایی به تغییر تیم مذاکره کننده برجامی ایران
یک مقام وزارت امور خارجه آمریکا گفت: «اگر مذاکره کننده اصلی تغییر یابد و ما همچنان قادر به گفت‌وگوی مستقیم با ایران نباشیم و آنها پارامترهای اساسی متفاوتی با آنچیزی که ما مذاکره کردیم بیابند، با مشکل مواجه خواهیم شد. ما حتی با مذاکره کنندگانی که با آنها آشنا بودیم نیز نتوانستیم شکاف‌ها را از بین ببریم. اگر شما آن متغیرها را تغییر دهید به سختی شاهد خواهیم بود که این (کاهش شکاف‌ها) به سرعت اتفاق بیفتد.»
این مقام ارشد آمریکایی که خواست نامش فاش نشود، درباره جدول زمانی انجام مذاکرات برجام گفت: «ما یک جدول زمانی نداریم. موضع ما این است که ما آماده بازگشت به میز مذاکره هستیم.»
وی در ادامه گفت: «اگر آنها نخواهند به زودی به میز مذاکره بازگردند یا اینکه بازگردند و موضع‌گیری‌های ناسازگار با شرایط اتخاذ کنند، بنابراین نتیجه‌گیری‌ها خود را تحمیل خواهند کرد که آنها خواستار ادامه برنامه هسته‌ای خود هستند.»
سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز اخیرا در کنفرانس خبری خود درباره ترکیب تیم مذاکره کننده ایران برای مذاکرات برجام گفت: ترکیب تیم مذاکره کننده در حال بررسی است و طبیعتا تغییراتی صورت خواهد گرفت و شکل و شمایل این تغییرات هنوز نهایی نشده و به محض نهایی شدن به اطلاع همه خواهد رسید.»
«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین اتریش نیز چند روز پیش در پیامی در توییتر به تغییرات در تیم مذاکره کننده ایران برای مذاکرات برجام واکنش نشان داد و نوشت: «تغییرات خاص در تیم مذاکره کننده پس از تشکیل دولت جدید در ایران طبیعی است. مهمترین نکته برای موفقیت گفت‌وگوهای وین این است که از تداوم روند اطمینان حاصل شود. مذاکرات باید نه از ابتدا ، بلکه از نقطه ای که تا بیستم ژوئن به آن رسیده است، از سر گرفته شود.»
تا کنون شش دور مذاکره در شهر وین میان آمریکا و سایر طرف‌های برجام غیر از ایران برای تسهیل بازگشت آمریکا به برجام انجام شده است. طرف‌ها می‌گویند پیشرفت‌های ملموسی در این مذاکرات حاصل شده اما پاره‌ای اختلافات کماکان باقی است.
یکی از زمینه‌های اختلاف در این مذاکرات، اصرار آمریکا بر حفظ برخی از تحریم‌هایی است که دولت «دونالد ترامپ» بعد از خروج از برجام علیه ایران اعمال کرده است؛ مضاف بر این، دولت بایدن اعلام کرده هیچ گونه ضمانتی نمی‌تواند درباره عدم خروج دوباره دولت‌های بعدی آمریکا از برجام بدهد.
افزون بر اینها، مقام‌های دولت آمریکا پیش از این تصریح کرده‌اند که قصد دارند از ورود به برجام به عنوان «سکویی» جهت پرداختن به سایر اختلافات از جمله مسائل موشکی و منطقه‌ای استفاده کنند.
به تازگی مقام معظم رهبری در جلسه‌ای تأکید کردند آمریکایی‌ها خواستار گنجاندن بندی در توافق هسته‌ای برجام برای ملزم کردن ایران به گفت‌وگو بر سر مسائل موشکی و منطقه‌ای هستند.
جمهوری اسلامی ایران تأکید کرده با توجه به اینکه آمریکا طرفی بوده که توافق را نقض کرده، این واشنگتن است که باید با رفع تحریم‌ها به توافق بازگردد و لازم است اجرای تعهدات آمریکا راستی‌آزمایی شود. تهران البته تأکید کرده اصرار یا عجله‌ای برای بازگشت آمریکا به توافق ندارد.
برجام را هرچه زودتر به نتیجه برسانید. کمر مردم زیر بار گرانی ها شکست. 
مشکل اینجاست که کمر مسولان نشکسته که هیچ 
