به گزارش تابناک اقتصادی به نقل از روابط عمومی اندیشگاه بیانیه گام دوم، به مناسبت سومین سالگرد صدور بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی به همت اندیشکده اقتصاد اندیشگاه بیانیه گام دوم پیش‌نشستی با عنوان ظرفیت منطقه ای ایران در کریدور اقتصادی با حضور دکتر امید گلزاری کارشناس اقتصاد بین الملل، شب گذشته 16 بهمن ماه برگزار شد.
این پیش‌نشست‌ها هر روز ساعت 18 به صورت برخط از طریق لینک b2n.ir/tabeenbayanieh با ترافیک رایگان اینترنت در دسترس عموم قرار دارد.
در ادامه گزارشی از سخنان گلزاری ارائه می شود:
یکی از ظرفیت های مهم جمهوری اسلامی جایگاه ویژه کشور از لحاظ ژئواستراتژی و ژئواکونومی است که می‌توانیم هم به وسیله آن باعث رشد اقتصادی در کشور شویم و هم جایگاه خود را در معادلات بین‌المللی ارتقا دهیم. یکی از موضوعات مهمی که در بخش اقتصادی بیانیه گام دوم مطرح شده ظرفیت‌هایی است که یا مورد توجه قرار نگرفته اند یا آن چنان که بایسته و شایسته است مورد بهره برداری قرار نگرفته اند.
اگر بخواهیم نسبت موضوع لجستیک و ظرفیتهای منطقه ای کشور به لحاظ جغرافیایی که در آن قرار گرفته ایم با امر اقتصاد ملی و بین المللی کشور را تحلیل کنیم، ناخودآگاه ذهنمان به سمت حمل و نقل می‌رود. لجستیک یکی از عناصر کلیدی در حوزه اقتصاد و تجارت است. بدون لجستیک امکان توسعه و رشد وجود نخواهد داشت. لجستیک شامل حمل و نقل، یکپارچه سازی محموله های تجاری، انبارداری، ترخیص کالاها از گمرکات مرزی، سیستم های توزیع و پرداخت می شود.
در مباحث لجستیکی موضوعاتی زیرساخت، گمرک، تحویل به موقع کالا، ردیابی کالاها، کیفیت خدمات و محموله های بین المللی از اهمیت قابل توجهی برخوردارند. لجستیک می تواند تابعی از مباحث اقتصادی و تجاری هم محسوب شود. در حوزه بین الملل مفهومی به‌نام دیپلماسی لجستیک وجود دارد که بخشی از دیپلماسی اقتصادی محسوب می شود و ما باید هم در داخل و هم در حوزه بین الملل آن چنان خود را در امر لجستیک تقویت کنیم که بتوانیم یک اثرگذاری ویژه داشته باشیم.
اگر بخواهیم در 43 سالی که از پیروزی انقلاب اسلامی گذشته وضعیت زیرساخت لجستیکی را مورد ارزیابی قرار دهیم، به چهارفصل آزادراه، ریل راه، بزرگراه و بندر می رسیم. خوشبختانه آزادراه ها در عمر 43 ساله انقلاب اسلامی توسعه 6/18 برابری داشتند. در حوزه ریل با توسعه 1/3 برابری، در زمینه بزرگراه توسعه 1/6 برابری و در بحث بندر که مهمتر از سایر موارد است توسعه 10 برابری داشتیم. توسعه و پیشرفت قابل توجهی در این زمینه داشتیم ولی می توانستیم بهتر از این هم از ظرفیتها استفاده کنیم. همه این زیرساخت‌ها به هم مرتبط هستند و باید ارتباطات شبکه ای در لجستیک داشته باشیم.
لازم به ذکر است که نگاه نرم افزاری برای تسهیل و تسریع امور ضروری است و نیاز به همت و شتاب ویژه دارد. همچنین تربیت نیروی انسانی متخصص باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
در بیانیه گام دوم رهبری می فرمایند: «ما موقعیت جغرافیایی استثنایی میان شرق، غرب، شمال و جنوب داریم. بازار بزرگ ملی و بازار بزرگ منطقه ای با داشتن 15 همسایه با 600 میلیون جمعیت و سواحل دریایی طولانی داریم ... دهه دوم چشم انداز باید زمان تمرکز بر بهره برداری از دستاوردهای گذشته و نیز ظرفیت های استفاده نشده باشد.» اگر بخواهیم سه کریدور مهم کشور را بررسی کنیم به موارد زیر می‌رسیم:
کریدور شرق به غرب: چین- سرخس - مرز خسروی - مرز بازرگان – ترکیه - اروپا
کریدور جنوبی آسیا: میرجاوه - مرز خسروی – ترکیه - اروپا
و مهم ترین کریدور، کریدور شمال به جنوب است که مسیر چین- بندرعباس یا چابهار- بندر امیرآباد-دریای مازندران – آستاراخان - مسکو- سن پترزبورگ - شمال اروپا را طی می کند که طولی به اندازه نصف مسیر کانال سوئز دارد.
اگر می خواهیم تحولی اساسی در این حوزه به وجود بیاوریم و از ظرفیتها حداکثر استفاده را ببریم، حتما باید در راستای حکمرانی شایسته یک نهاد را به عنوان متولی دریا و بندر انتخاب کنیم و برنامه ریزی دقیقی برای آن در نظر بگیریم.
در جهت تصویرسازی مطلوب و مقدور در حوزه ظرفیتهای منطقه ای ایران ابتدا باید چالشها را مطالعه کنیم تا به فرصت ها برسیم و بعد به اولویت‌هایی که نیازمند اقدام عملی هستند دست پیدا کنیم. چالش هایی نظیر زیرساختهای قانون‌گذاری، تعرفه های گمرکی، تعرفه های ترجیحی، سیاست‌های حمل و نقل باید مورد توجه قرار گیرند. فاز اول چالشها، زیرساختهای قانون گذاری هستند. زیرساختهای سخت افزاری دومین چالش این حوزه به حساب می آید و در آخر زیرساخت های نرم افزاری به عنوان مهم ترین چالش باید مورد توجه قرار گیرند. همچنین برای ایجاد جریان های روان اطلاعات و ترسیم نقشه راه برای پروژه هایی که تأمین کننده زنجیره تأمین هستند هم نقشه راه ترسیم شود.
روان و ایمن بودن مسیر شمال به جنوب یک فرصت استثنایی است. برخورداری از ساحل طولانی خلیج فارس، دریای عمان و مازندران می توانند قطب های انرژی جهان هم باشند. همچنین همسایگان شمال و شمال غرب کشور که در بن بست دریایی هستند فرصت بسیار خوبی برای خلق ارزش افزوده و توسعه زیرساخت های تجاری کشور است. بحث نقل و انتقالات مالی یکی از معضل های مهم حوزه لجستیک است، چون باعث دلسردی سرمایه گذاران از سرمایه گذاری در حوزه لجستیکی کشور می شود.
می توان مطلوب مقدور که پیشتر به آن اشاره شد را در قالب 7 پیشنهاد ترسیم کرد که خدمت شما عرض می کنم:
- بازنگری نقشه راه جامع لجستیکی کشور
- اولویت بندی سرمایه گذاری در توسعه کریدورهای تجاری
- توسعه نظام مند تاسیسات لجستیکی و ارتقای خدمات و تقویت نظام پشتیبانی قانونی و مالی جامع برای ارتقای لجستیک ریلی و جاده ای
- بهره گیری از حداکثر ظرفیت دیپلماسی حمل و نقل
- مشارکت بخش خصوصی در توسعه لجستیکی کشور
- تلاش برای توسعه جهانی حمل و نقل و ارتباطات بین المللی
- ایجاد محیط مناسب، مطلوب و پویا برای تحقق این بستر
