عدم رعایت الگوی مصرف در بخش انرژی، از جمله موضوعاتی است که همواره اقتصاد ایران را با چالشهای فراوانی مواجه کرده و البته نسخههای متفاوتی هم برای درمان این بیماری اقتصادی و فرهنگی پیچیده شده است. در این میان آنچه اهمیت موضوع را دوچندان میکند، پرداخت یارانه به مشترکان پرمصرفی است که عملاً حد و حدودی برای مصرف انرژی قائل نیستند و مسئولیتی در قبال سرمایههای ملی احساس نمیکنند.
به گزارش
تابناک اقتصادی؛ بررسی آمار و ارقام حاکی از این است که سیاست پرداخت یارانه پنهان بهویژه در بخش انرژی نه تنها نتوانسته است به حمایت از دهکهای پایین درآمدی کمک کند بلکه با ایجاد کسری بودجه و تورم، فشار مضاعفی را نیز به این گروه وارد کرده است.
به عبارت دیگر با وجود اینکه توجیه اصلی سیاستگذاران برای تخصیص یارانهها، حمایت از دهکهای پایین و قشرهای آسیبپذیر جامعه بوده است، این گروهها کمترین بهره را از تخصیص یارانهها میبرند. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان اختصاص یارانه بیش از حد به حوزه انرژی باعث ناچیز بودن قیمت و در نتیجه مصرف بیرویه آن شده است، به گونهای که در حال حاضر یکی از کشورهای پرمصرف دنیا در حوزه انرژی محسوب میشویم.
برای بررسی این موضوع از دکتر هادی بیگینژاد به عنوان عضو کمیسیون انرژی مجلس سؤال کردیم که تعرفهگذاری پلکانی چگونه به اصلاح الگوی مصرف کمک خواهد کرد؟
نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی افزایش تعرفه مشترکان پرمصرف را اقدامی در راستای تحقق عدالت در بهرهمندی از یارانه انرژی میداند و میگوید: تعرفهگذاری پلکانی مصوبه سال گذشته مجلس است که مقرر شد برای همه افراد یارانه یکسان توزیع نشود؛ یعنی افراد کم مصرف و پرمصرف، هر دو با یک فرمول مورد محاسبه قرار نگیرند.
طبیعتاً باید تفاوت معناداری وجود داشته باشد میان فردی که صد کیلو وات در ماه مصرف میکند و فردی که هزار کیلو وات مصرف میکند. فردی که هزار کیلو وات مصرف میکند، عملاً از یارانه انرژی بیشتری استفاده میکند. بر همین اساس دولت و مجلس تصمیم گرفتند که این نظام تعرفهگذاری پلکانی را اجرا کنند تا هر اندازه که مصرف افراد بیشتر باشد، به همان نسبت یارانه کمتری اختصاص یابد.
عضو کمیسیون انرژی مجلس تعرفهگذاری پلکانی را شیوهای منطقیتر و عادلانهتر توصیف میکند و میافزاید: در این شیوه جدید پلههای بالاتر یارانه کمتری میگیرند و پلههای پایینتر از یارانه بیشتری برخوردار خواهند شد. البته باز هم عدالت کامل رعایت نمیشود، زیرا فردی که صد کیلو وات مصرف میکند با فردی که دویست کیلو وات مصرف دارد، در صد کیلوی اول به یک اندازه یارانه میگیرند و تفاوت دریافت یارانه در صد کیلوی دوم رخ میدهد، اما به هر حال این فرمول به عدالت نزدیکتر است و منطقیتر به نظر میرسد چرا که مصرف یک جمعیتی را کاهش میدهد و افرادی را که در پلههای سوم و چهارم قرار دارند، تشویق میکند که تلاش کنند در پلههای اول و دوم قرار گیرند. در واقع مجلس و دولت خواستند که هرچه میزان مصرف بالاتر میرود، یارانه انرژی فرد کاهش پیدا کند.
وی همچنین مصوبه کمیسیون تلفیق مجلس مبنی بر افزایش تعرفه صنایع پرمصرف بالاتر از دومگاوات را در همین راستا ارزیابی میکند و درباره نحوه هزینه کردن منابع مالی حاصل از اجرای تعرفهگذاری پلکانی میگوید: واقعیت این است که درآمد آنچنانی وجود ندارد که بخواهیم برای نحوه هزینه کردن آن نظر خاصی داشته باشیم، چون کسانی که خیلی کم مصرف میکنند، مصرفشان تقریباً رایگان شده است و درآمد ناشی از افزایش تعرفه افراد پرمصرف، عملاً جایگزین این افراد رایگان میشود و بیشتر به دنبال اصلاح الگو مصرف و عادلانه کردن یارانههای انرژی است تعرفهگذاری پلکانی پرمصرفها راهکار منطقیتر و عادلانه اصلاح یارانه انرژی است.