پمپ‌های خلأ ازجمله ابزارهای کاربردی و مفیدی هستند که در صنایع و مشاغل مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در حقیقت این پمپ‌ها برای حذف کردن هوا از یک سیستم بسته مورد استفاده قرار می‌گیرند و چگالی هوا در فضای محدود شده را کاهش می‌دهد تا ایجاد خلأ نماید. امروزه انواع مختلفی از پمپ‌های وکیوم در صنایع مختلف استفاده می‌شوند و بر اساس فاکتورهای مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند که هر کدام کاربردها، قابلیت‌ها، ویژگی‌ها و مزایا و معایب خاص خود را دارند. امروزه بیش از ده‌ها نوع پمپ وکیوم در دسترس افراد قرار دارند و هر کدام می‌توانند مصارف صنعتی و غیر صنعتی مختلفی داشته باشند. در ادامه مطلب پارس وکیوم به بررسی انواع پمپ وکیوم و بلوئر و کاربردهای آنها پرداخته خواهد شد.
پمپ وکیوم چیست؟
در اصل پمپ خلا نوعی سیستم مکانیکی است که می‌تواند فشار مایع داخلی را کاهش دهد و معمولاً به منظور حذف هوای اضافی و عناصر دیگر به کار گرفته می‌شود. به‌صورت کلی پمپ‌های وکیوم یک فضای خلأ را در یک مخزن ایجاد می‌کنند. عملکرد و راندمان پمپ خلأ می‌تواند تحت تأثیر فاکتورهای مختلفی همچون سرعت پمپاژ، توان، نوع پمپ و ... باشد. پمپ‌های وکیوم می‌توانند بر اساس پارامترهایی همچون نوع کارکرد، نوع ساختار و موقعیت کاربرد و جنبه‌های زندگی تقسیم‌بندی شوند. مهم‌ترین تقسیم‌بندی پمپ‌ها بر اساس کارایی آنها خواهد بود که به دو دسته اصلی پمپ‌های جابجایی مثبت و پمپ‌های دینامیکی یا سانتریفیوژی تقسیم می‌شوند.
پمپ‌های گریز از مرکز (سانتریفیوژی)
پمپ خلا سانتریفیوژی که مرسوم‌ترین نوع پمپ‌ها است به کمک یک پروانه سیال را در داخل لوله جابجا کرده و مکش ایجاد می‌کند. چرخش پروانه باعث می‌شود که یک نیروی گریز از مرکز ایجاد شود و می‌توانند برای سیالاتی با ویسکوزیته پایین، دبی بالا و فشار ورودی کم مناسب باشند و بهترین گزینه برای حجم‌های زیاد از مواد هستند. این پمپ‌ها غالباً برای جابجایی آب استفاده می‌شوند اما می‌توانند برای سوخت‌های سبک و مواد شیمیایی نیز استفاده شوند. این پمپ‌ها خود می‌توانند به انواع مختلفی ازجمله پمپ‌های محوری، پمپ‌های شعاعی و پمپ‌های ترکیبی تقسیم شوند. از مهم‌ترین کاربردهای انواع پمپ وکیوم سانتریفیوژی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انتقال آب دریا و منابع آب
- گردش آب در سیستم (سیرکولاسیون)
- تهویه هوا و تغذیه بویلرها
- انتقال سوخت‌های سبک و محصولات پتروشیمی
- شستشو و اطفای حریق و همچنین آبیاری
پمپ‌های جابجایی مثبت (PD)
پمپ‌های خلأ جابجایی مثبت در اصل دارای عملکرد انبساطی – انقباضی هستند و با ایجاد انبساط در محل ورودی و انقباض در مرحله خروج سیال باعث ایجاد اختلاف فشار می‌شوند و سیالات را حرکت می‌دهند. این پمپ‌ها بیشتر برای سیالاتی با ویسکوز بالا، دبی نسبتاً پایین و فشار ورودی بالا مناسب هستند. پمپ‌های وکیوم جابجایی مثبت ازجمله پمپ‌هایی هستند که دارای کاربردهای مهم و متعدد صنعتی هستند و برخلاف پمپ‌های سانتریفیوژی می‌توانند در شرایط سخت راندمان مناسبی داشته باشند. مهم‌ترین مزیت این پمپ‌ها در مقایسه با انواع پمپ وکیوم عدم تأثیر فشار ورودی بر جریان است و به همین دلیل به آنها پمپ حجم ثابت نیز گفته می‌شود.
پمپ‌های جابجایی مثبت خود به دو دسته اصلی شامل پمپ‌های رفت و برگشتی و پمپ‌های دوار تقسیم می‌شوند. این پمپ‌ها نیز شامل انواع مختلف از پمپ‌های دیگری مانند پمپ‌های پیستونی، پمپ‌های دیافراگمی، پمپ‌های دنده‌ای و پمپ‌های پره‌ای هستند و از مهم‌ترین کاربردهای آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آبیاری مزارع و مصارف کشاورزی
- مصارف کارگاهی در مشاغل مختلف مانند قالیشویی و چوب‌بری و ...
- در صنعت رنگ‌سازی و پمپاژ رنگ
- زه‌کشی معادن، جابجایی مواد شیمیایی
- کارخانه‌های مواد غذایی
- استفاده در وسایل حمل سوخت و پایانه‌های سوخت
- پمپاژ سیالات خطرناک و آلوده و ...
تفاوت‌های انواع پمپ وکیوم سانتریفیوژی و جابجایی مثبت
می‌توان گفت امروزه ده‌ها پمپ وکیوم در صنایع و مشاغل مختلف صنعتی و غیر صنعتی استفاده می‌شوند که زیرمجموعه‌ای از انواع پمپ وکیوم سانتریفیوژی و جابجایی مثبت هستند. از مهم‌ترین تفاوت‌های این دو نوع پمپ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
نحوه عملکرد
در پمپ وکیوم سانتریفیوژی گردش پروانه سرعت سیال را بالا می‌برد و باعث کاهش فشار ورودی و افزایش فشار خروجی می‌شود (اول فشار ایجاد شده و سپس جریان پدید می‌آید) درحالی‌که در پمپ جابجایی مثبت سیال به دام انداخته شده و از مکش به تخلیه فرستاده می‌شود (اول جریان ایجاد می‌شود و سپس فشار به وجود می‌آید).
میزان دبی
در پمپ‌های گریز از مرکز دبی متغیر است و سرعت سیال با توجه به فشار ورودی تغییر می‌کند اما در پمپ جابجایی مثبت دبی ثابت بوده و سیال با سرعت ثابتی حرکت می‌کند.
کارایی
پمپ‌های سانتریفیوژی دارای کاربردهای ساده مانند جابجایی آب هستند اما پمپ‌های جابجایی برای سیستم‌های پیچیده و فشار بالا مناسب هستند. همچنین پمپ گریز از مرکز در ویسکوزیته بالا بازدهی کمتری دارد درحالی‌که پمپ جابجایی مثبت در ویسکوزیته بالا بازدهی بیشتری خواهد داشت.
شرایط ورودی
در پمپ سانتریفیوژی سیال باید در پمپ باشد تا فشار جزئی ساخته شود و پمپ به‌صورت خشک کار نخواهد کرد اما در پمپ‌های جابجایی مثبت فشار منفی (خلأ) در ورود ایجاد می‌شود و پمپ به‌صورت خشک کار می‌کند. همچنین پمپ‌های گریز از مرکز برای فشارهای پایین مناسب و در صورت نیاز می‌توانند سری شوند اما پمپ‌های جابجایی مثبت برای فشارهای بالا کارایی بهتری دارند.
بلوئر چیست؟
بلوئرهای هوا دقیقاً عملکردی مشابه انواع پمپ وکیوم دارند و هوا را به کمک انرژی الکتریکی به بیرون پرتاب می‌کنند. بلوئر هوا در مقایسه با کمپرسورها تجهیزات کمتری دارد حتی قادر است بدون روغن کار کند و از نظر عملکرد همانند پمپ‌ها می‌تواند به انواع مختلفی همچون بلوئر دینامیکی یا سانتریفیوژی، رفت و برگشتی، احیاکننده و دوار و همچنین جابه‌جایی مثبت تقسیم می‌شود.
بلوئرهای هوا بر اساس ظرفیت موتور، نوع طراحی تیغه‌ها، اندازه و کاربرد به انواع روتس بلوئر، ساید چنل و اسکرو بلوئر تقسیم می‌شوند که هر کدام از آنها دارای کاربردها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی هستند. از هم مهم‌ترین مزیت‌های استفاده از بلوئر هوا می‌توان به کاهش هزینه‌های سرویس و تعمیرات، کاهش آلاینده‌ها، ایجاد فشار یکنواخت، کاهش دامنه پالس جریان خروجی، توانایی کار با روغن و بدون روغن و ... اشاره کرد.
مهم‌ترین کاربردهای بلوئرها
بلوئرهای هوا نیز همانند انواع پمپ وکیوم کاربردهای صنعتی، نیمه‌صنعتی و غیر صنعتی متفاوتی دارند و از مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده در صنایع مختلف مانند پتروشیمی، شیشه‌سازی، غذا و دارو، فولاد، معدن، نساجی و ...
- تأمین‌کننده هوای سوخت ماشین‌های با حجم بالا
- رنگ‌پاشی و نقاشی
- استفاده در کشاورزی و پرورش آبزیان
- استفاده در خشک‌کن‌ها و ماشین‌های سم‌پاشی
- استفاده در اسیدسازی و تأمین هوای کوره سوخت
- انتقال پنوماتیک مواد و پودرها
- استفاده در سیلوها و انتقال دانه‌ها و جمع‌آوری گردوغبار
- استفاده در استخرهای آبکاری، گالوانیزه، آبکاری کروم برای تأمین هوا و مخلوط کردن مواد
جمع‌بندی نهایی
پمپ‌های وکیوم و بلوئرهای هوا ازجمله ابزارهای بسیار کاربردی هستند که در صنایع مختلفی استفاده می‌شوند. هر کدام از انواع پمپ وکیوم و بلوئر هوا دارای ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی هستند و می‌توانند در محیط‌های مختلف و تحت شرایط گوناگون استفاده شوند. این ابزارها می‌توانند بر اساس پارامترهای مختلفی ازجمله نوع ساختار و طراحی، نوع سیستم خنک‌کننده، نوع کارایی، سرعت، توان و ... به مدل‌های مختلفی تقسیم می‌شوند و به همین دلیل کاربردهای متعددی نیز دارند.
انتهای رپرتاژ آگهی/
