هنگامی که غذا در فضا را تصور میکنیم، اولین چیزی که احتمالا به ذهن اکثر افراد میرسد، محصولات خشکشده مانند بستنی فضانوردان است و در حالی که غذاهای کنسرو شده به طور اجتناب ناپذیری بخشی از رژیم غذایی فضانوردان در آیندهی قابل پیشبینی هستند، امروزه تمرکز فزایندهای بر ارائه غذاهای تازه مانند سبزیجات و غلات به فضانوردان دستکم هر چند وقت یک بار وجود دارد.
مصرف غذاهای تازه نه تنها برای سلامت جسمی، بلکه برای سلامت روان فضانوردان نیز اهمیت دارد. وعدههای غذایی تکراری و فرآوریشده ممکن است اشتها آور نباشند و منجر به بروز احساسی به نام «خستگی فهرست غذا»(menu fatigue) شوند. در این حالت فضانوردان تمایلی به خوردن غذا ندارند زیرا از خوردن مکرر غذاهای یکسان خسته شدهاند و با کاهش وزن فضانوردان و عدم دریافت مواد مغذی کافی توسط آنها این یک مشکل واقعی به حساب میآید.
خوشبختانه، صنعت فضایی در حال پیشرفت در کشت انواع غذاها در شرایط ریزگرانشی در فضا است. طی چند سال اخیر، فضانوردان در ایستگاه فضایی بینالمللی(ISS) خوراکیهایی مانند تربچه، کاهو و فلفل چیلی را پرورش دادهاند. اکنون، گروهی از محققان یک «سالاد فضایی» ارائه کردهاند که از سبزیجاتی که امکان کشت آنها در فضا وجود دارد، تشکیل میشود.
این سالاد که توسط محققان دانشگاه آدلاید استرالیا و دانشگاه ناتینگهام در بریتانیا ساخته شده است حاوی ترکیبی از سویا، خشخاش، جو، کلم پیچ، بادام زمینی، سیب زمینی شیرین و تخمه آفتابگردان است. مقادیر دقیق هر ماده به گونهای تنظیم شده که مواد مغذی مورد نیاز فضانوردان را که توسط مطالعه ناسا در سال ۲۰۱۱ اندازهگیری شده است، ارائه دهد و همچنین طعم خوبی داشته باشد.
ولکر هسل(Volker Hessel) یکی از محققان این مطالعه از دانشگاه آدلاید، در بیانیهای گفت: ما ترکیبی از شش تا هشت محصول را شبیهسازی کردهایم که تمام مواد مغذی مورد نیاز یک فضانورد را ارائه میکند، که با آنچه مردم روی زمین نیاز دارند متفاوت است. در حالی که دهها محصول وجود دارد که میتواند نیازهای فضانوردان به مواد مغذی را برآورده کند، ما باید آنهایی را پیدا میکردیم که مقدار کمی از آنها کالری مورد نیاز فراهم میکرد و امکان کشت آنها در فضاهای کوچک وجود داشت.
محققان از یک مدل محاسباتی برای برقراری تعادل در نیازهای غذایی فضانوردان استفاده کردند و از فهرستی متشکل از بیش از ۱۰۰ گیاه مناسب برای کشت در فضا استفاده کردند. اینها غذاهایی هستند که می توانند در یک فضای کوچک رشد کنند و به حداقل کود نیاز دارند.
برای جذاب شدن این وعده غذایی، محققان گیاهانی را با رنگها، بافتها و طعمهای مختلف انتخاب کردند. یکی دیگر از محققان به نام شو لیانگ(Shu Liang) از دانشگاه ناتینگهام گفت: غذا برای سلامت و احساس شادی ضروری است. علاوه بر ارزش غذایی و توانایی کشت گیاهان در فضا، ما جنبههای مهم دیگری از رژیم غذایی فضانوردان از جمله رنگ، طعم و غذا خوردن در کنار هم را بررسی کردیم.
گروهی از داوطلبان این سالاد را چشیدند و از آن راضی به نظر میرسیدند و یکی از آنها گفت که مشکلی ندارد به عنوان یک فضانورد این سالاد در تمام روزهای هفته بخورد.