به گزارش تابناک اقتصادی؛ چندی پیش، رویترز در گزارشی نوشت که وزارت بازرگانی پاکستان اعلام کرد: به دلیل کمبود ذخایر ارزی و بالارفتنِ تورم قصد دارد نفت، گاز و برخی کالاها را به شکل تهاتری از کشورهایی نظیر ایران و روسیه بخرد. به بیان دیگر، پاکستان در ازای خرید انرژی از ایران پولی نمیپردازد بلکه از طریق تهاتر کالا بدهی خود را تسویه میکند.
هنوز جزئیات رسمی از اینکه قرار است پاکستان در ازای دریافت نفت و گاز ایران چه کالایی تحویل دهد منتشر نشده است. محمود تهیدست، عضو هیات مدیره اتاق ایران و پاکستان، نیز در این باره به تابناک گفت: هنوز مشخص نیست، دقیقا چه کالایی قرار است در ازای صادرات نفت و گاز ایران تهاتر شود؛ اما به نظر میرسد محصولات کشاورزی، دام زنده، گوشت و ... کالاهای مدنظر مقامات پاکستانی برای تهاتر باشد. اگر چنین باشد باید میزان دقیق هر یک به وسیله دو کشور مشخص شود تا مبادله ترازی رقم خورد، چون ارزش نفت و گاز ایران در برابر برنج، دام زنده و ... پاکستان یکسان نیست.
تهیدست تصریح کرد: با مشخص شدن این جزئيات بهتر میتوان درباره توجیه اقتصادی این مبادله نظر داد. البته این را هم باید در نظر گرفت که راهی جز تهاتر برای تجارت میان دو کشور وجود ندارد.
او گفت: اگر قرار باشد، پولی میان ایران و پاکستان رد و بدل شود، بر مبنای روپیه است که به درد ایران نمیخورد؛ بنابراین، بهصرفهترین راه برای ایران همین تهاتر کالا به حساب میآید.
این فعال اقتصادی توضیح داد: پاکستان تنها از یک طریق میتواند ایران را به منابع ارزی برساند. آن هم زمانی که نقش ترانزیتی پیدا کند و با واردات نفت و گاز از ایران آن را به کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر کند. این امر نیز روند طولانی دارد که تشریح آن در بحث فعلی نمیگنجد.
با این حساب، میتوان گفت تهاتر نفت و گاز ایران با کالاهای پاکستان در صورتی توجیه اقتصادی دارد که به لحاظ ارزشی تراز یکسانی داشته باشد؛ ضمن آنکه باید با نیمنگاهی به تاریخچه همکاری ایران و پاکستان دقت کافی را در تجارت با این کشور داشت.
اولین قرارداد گازی ایران و پاکستان با حضور کوتاه مدت هند در سال ۱۹۹۰ منعقد شد. چندی بعد با خروج دهلی از این قرارداد تهران و اسلامآباد ضمن انعقاد قراردادی جدید موظف به احداث خط لوله گاز در خاک خود و تا نزدیکی مرز شدند.
دو کشور برای اجرای این قرارداد تا سال ۲۰۱۴ ضربالاجل گذاشتند و به گفته محمدرضا منافی، کارشناس مسائل پاکستان با تابناک، ایران با قبول هزینه دو میلیارد دلاری زودتر از موعد مقرر به تعهد خود عمل کرد و خط لوله را تا ۲۰ کیلومتری مرز ادامه داد. این در حالی است که پاکستان تا امروز هیچ قدمی در راستای اجرای تعهدات خود برنداشته است!
ضمن آنکه آنکه مصدق مسعودملک، وزیر مشاور نفت و گاز پاکستان، در آذر 1401 اعلام کرده بود که دولت اسلامآباد به دلیل چالش و ریسک تحریمها، تمایلی به پیشبرد طرح گازی با ایران ندارد.
حال با توجه به بدعهدی این کشور در قبال قرارداد گازی و اظهارات وزیر مشاور نفت و گاز پاکستان درباره پیشبرد طرح گازی با ایران آیا اسلامآباد میتواند شریک قابل اطمینانی برای تهران باشد؟