به گزارش تابناک «بچه که نیس، یه وسیلهاس برای درآمدزایی والدین»، «خب چی میشه؟ یکی دوست داره یه پیج بزنه عکس نوزادی تا بزرگی کودکشو ثبت کنه»، «از جنینی میشه کودک کار اینستاگرامی»، «فک میکنم من تنها مادری هستم که به انتخاب پسرم احترام گذاشتم و تا خودش نخواد براش پیج نمیزنم»، «تو کشورهای دیگه کودک تا یه سنی حق نداره توسط والدین در شبکه مجازی یا لایوها دیده بشه»؛ اینها بخشی از پیامهای مخاطبان در فضای مجازی است که در واکنش به صفحههای اینستاگرامی کودک اینفلوئنسرهایی که هنوز متولد نشدهاند به ثبت رسیده است.
این درحالیست که رئیس گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تهران شهرام خرازیها ۱۶ اردیبهشت ماه گفت که «والدین با انتشار عکس جنین در فضای مجازی حقوق مادی و معنوی کودک خود را مورد تجاوز قرار میدهند.»
چند سالی است که پای کودکان و حتی نوزادان به فضای مجازی و شبکههای اجتماعی باز شده است. پیشتر خبر دستگیری پدری خبرساز شد که پسر ۶ ساله خود را مجبور به استفاده از الفاظ رکیک در فضای مجازی میکرد تا با استفاده از شیرین زبانی کودک، تعداد دنبال کنندگان صفحه اینستاگرامی خود را بالا ببرد.
آمار مستند و رسمی از تعداد کودکان اینستاگرامی موجود نیست، اما مددکاران اجتماعی خبر از رشد تصاعدی این کودکان در فضای مجازی و پایین آمدن روزانه سن اینفلوئنسرهای اینستاگرامی میدهند. به طوری که برخی از نوزادها هنوز متولد نشده هزاران دنبال کننده دارند.
اغلب این صفحهها در اینستاگرام با تصاویری از تست بارداری و سونوگرافی آغاز به کار میکند و حتی فیلم لحظه تولد برخی از آنها نیز در فضای مجازی موجود است.
البته استفاده ابزاری از کودکان در فضای مجازی تنها مختص به ایران نیست. این موضوع در سالهای گذشته به یکی از دغدغههای اصلی حامیان حقوق کودک در دنیا تبدیل شده است. این فعالان علاوه بر مخالفت با ساختن صفحات مجازی به نام کودکان، انتشار تصاویر صورت کودکان در صفحات والدین را نیز ناقص حقوق اولیه و تاثیر گذار بر سلامت روانی کودکان میدانند.
آسیه اناری، روانشناس بالینی کودکان، میگوید که «دنیای امروزی و آینده بر اساس همین ارتباطات شکل میگیرد. ما نمیتوانیم بچهها را از دنیای ارتباطهای مدرن و تکنولوژی دور کنیم.» والدین با ساختن صفحه اینستاگرام به دنبال آرشیو عکس کودکانشان هستند. اتفاقا بعضی از بچهها وقتی بزرگتر میشوند از دیدن عکسهای کودکی خود لذت هم میبرند.
اما محمدصادق باطنی، کارشناس شبکههای اجتماعی در حوزه کودک، میگوید که اینستاگرام جای خوبی برای آرشیو عکس نیست. با انتشار عکس کودک در فضای مجازی « بچه از همان سن کم به تأییدطلبی عادت میکند و این تایید را از آدمهای مجازی دریافت میکند و در بزرگسالی که گرفتن تایید سختتر میشود، برای اقناع همان بخشی که در شکلگرفتنش دخل و تصرفی نداشته، دست به کارهایی میزند که باعث آسیبهای جدی به شخصیت او میشود.»
روانشناسان معتقدند که والدین باید به حریم خصوصی فرزندان خود توجه کنند و هر عکسی را منتشر نکنند. علاوه بر این باید قوانین سخت گیرانهتری را از جانب شبکههای اجتماعی برای جلوگیری از سوءاستفادههای احتمالی از کودکان تصویب شود.
فارس