دکتر ولایتی وزیر خارجه اسبق در لباس پزشکی.
اما با اندکی جستجو، حضور پزشکان را در بسیاری از مناصب عالی غیر حوزه پزشکی میتوان مشاهده کرد و تصور بالا را نقض کرد؛ از ۲۷ سال ریاست دکتر فیروزآبادی بر ستادکل نیروهای مسلح تا دکتر احمدیان دبیر حال حاضر شورایعالی امنیت ملّی که قبلتر چندین سال فرمانده نیروی دریایی سپاه بوده و یا آقای زاکانی که درحال حاضر شهردار تهران میباشد.
نکته جالبتر اینکه با بررسی سابقه ۱۵ وزیر بهداشتی که تا بحال از مجلس رای اعتماد گرفتهاند، مشخص میشود علاقه به کارهای غیرمرتبط با تخصص پزشکی و پرداختن به سیاست بصورت حرفهای و جناحی گویا بههمان اندازه مهندسان در پزشکیان نیز نهادینه شده است.
پزشکان به دلیل "اعتبار" حرفه ای خود و کسب "اعتماد" مراجعان خود که ممکن است از مدیران درجه سه تا مقامات ارشد کشور باشند، واجد محبوبیت هایی می شوند که برای اهالی معمولی سیاست معمولا کمتر اتفاق می افتد، این سنت کم و بیش در کشورهای دیگر هم وجود دارد.
دکتر زاکانی شهردار تهران در لباس پزشکی هسته ای
کاظم سامی اولین وزیر بهداشت بعد از انقلاب یکی از مبارزین باسابقه در رژیم پهلوی و موسس یک حزب سیاسی با گرایش چپ اسلامی به نام جاما بود که بعد از انقلاب نیز به فعالیت سیاسی حرفهای خود ادامه داد و باوجود شکست در اولین انتخابات ریاست جمهوری، موفق به حضور در مجلس اول شورای اسلامی شد، اما پس از آن در زمره منتقدین جمهوری اسلامی قرار گرفت و تا زمان قتل در سال ۱۳۶۷ از عناصر اپوزیسیون داخلی نظام بود.
موسی زرگر دومین وزیر بهداشت، پس از ترک وزارتخانه سابقه سه دوره نمایندگی مجلس و حضور در هیئت رئیسه آن را داشته است؛ نکته جالب در مورد هادی منافی سومین وزیر بهداشت است که ۱۳ سال تصدی پیوسته ریاست سازمان حفاظت از محیط زیست بعد از خروج از وزارت بهداشت را دارا است که از این بابت حتی از خانم ابتکار نیز سابقه طولانیتر در سازمان محیط زیست دارد.
دکتر منافی وزیر بهداشت و رئیس سازمان محیط زیست اسبق در کنار شهید رجایی
دکتر مرندی چهارمین وزیر بهداشت با ۹ سال حضور در این منصب طولانیترین مدت ریاست بر وزارت بهداشت را پس از انقلاب در کارنامه دارد، او سالها بعد از ترک وزارتخانه در مجلس هشتم و نهم بهعنوان نماینده تهران در مجلس حضور یافت و در این مدت فعالیت حزبی در قالب حضور در شورای مرکزی تشکل انتخاباتی اصولگرایان موسوم به جمنا که برای انتخابات ریاست جمهور سال ۱۳۹۶ تاسیس شده بود را تجربه کرد، دکتر مرندی همچنین سالها است که ریاست فرهنگستان علوم پزشکی کشور را بر عهده دارد و به همین خاطر درحال حاضر ریشسفید و عنصر صاحبنفوذ جامعه پزشکی کشور محسوب میشود.
مابین دوره اول و دوم حضور دکتر مرندی در وزارت بهداشت، آقایان ایرج فاضل و رضا ملکزاده بهعنوان پنجمین و ششمین وزیر بهداشت مسئولیت داشتهاند. ایرج فاضل یکبار در سال پایانی دولت سوم در سال ۶۳-۶۴ وزیر علوم بود و حضورش در وزارت بهداشت نیز به همین ترتیب فقط از سال ۶۸ تا ۶۹ بود و با استیضاح برکنار میشود، او از اعضاء شورای مرکزی اولیه حزب کارگزاران سازندگی در سال ۷۸ بوده و به مدت دو دهه پیش از دکتر مرندی ریاست فرهنگستان علوم پزشکی را بر عهده داشته است؛ رضا ملک زاده جایگزین دکتر فاضل در وزارت بهداشت نیز مانند او از اعضاء شورای مرکزی اولیه حزب کارگزاران سازندگی بوده و سالهای بیشتری از او در این شورا حضور داشته است، ملک زاده که در دولت دوم آقای روحانی به عنوان معاون وزیر بهداشت مسئولیت گرفته بود در سال آخر دولت استعفا جنجالی بخاطر مساله کرونا داد و نام او در فهرست اولیه نامزدهای حزب کارگزاران برای انتخابات ریاست جمهوری حضور داشت.
رضا ملک زاده در کنار مرحوم هاشمی و دکتر ولایتی
پس از نوبت دوم وزارت بهداشت دکتر مرندی، آقای محمد فرهادی در سال ۷۶ وزیر بهداشت میشود؛ بجز این او یکبار در سال ۶۴ وزیر علوم بوده و مجددا در دولت دوم آقای روحانی این مسئولیت را بر عهده میگیرد. فرهادی بجز سه دوره وزارت سابقه ریاست بر هلالاحمر را نیز دارد.
بجز دکتر فرهادی و دکتر فاضل که سابقه وزارت علوم را علاوه بر وزارت بهداشت دارند، پزشکان دیگری نیز در مسئولیت وزارت علوم حاضر بوده اند؛ اولی آقای عارفی وزیر علوم کابینه بنیصدر است که سابقه ریاست بر دانشگاه تهران را هم دارد و بعد از آن رئیس بیمارستان مرکز قلب تهران به مدت ۱۴ سال و همچنین مسئول تیم پزشکی امام خمینی (ره) از ابتدای انقلاب تا زمان رحلت ایشان بوده است، بجز ایشان آقای دکتر معین پزشک دیگری است که با سابقه سه نوبت وزارت علوم در دولت اول آقای هاشمی و دولت اول و دوم خاتمی تا زمان استعفا در سال ۸۲، باسابقهترین وزیر علوم تاریخ جمهوری اسلامی بوده است؛ آقای معین همچنین نماینده مجلس در دول اول، سوم و پنجم مجلس نیز بوده و اوج فعالیت سیاسی وی نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری در سال ۸۴ میباشد.
بعد از دکتر فرهادی و در دولت دوم آقای خاتمی، رئیس جمهور فعلی آقای پزشکیان که مدت کوتاهی از تبریز فراخوانده شده و به معاونت وزارت بهداشت رسیده بود به عنوان وزیر بهداشت انتخاب میشود؛ آقای پزشکیان پس از وزارت بصورت پیوسته در ۵ دوره مجلس به عنوان نماینده تبریز انتخاب و تبدیل به یک چهره سیاسی تمام عیار شد و در این مدت یک دوره ۴ ساله نیز نائب رئیس مجلس بود و در نهایت در سال جاری به عنوان اولین پزشک به عنوان ریاست جمهوری ایران دست یافت.
جانشین آقای پزشیکان در وزارت بهداشت، دکتر باقری لنکرانی در سالهای دانشجویی خود فعالیت جدّی سیاسی را با اتحادیه جامعه اسلامی دنبال و از اعضاء شورای مرکزی آن بوده است؛ ایشان پس از وزرات با تشکیل جبهه پایداری سخنگوی این تشکل سیاسی میشود و در سال ۱۳۹۲ به عنوان نامزد اصلح از سوی جبهه پایداری برای انتخابات ریاست جمهوری معرفی میشود که با ردصلاحیت از سوی شورای نگهبان کار علنی سیاسی را کنار میگذارد و سالها است که در این وادی از او خبری نیست.
خانم دستجری جایگزین دکتر باقری لنکرانی، به عنوان اولین وزیر زن تاریخ جمهوری اسلامی ایران قبل از وزارت سابقه ۲ دوره نمایندگی مجلس و همچنین سابقه فعالیت سیاسی با تشکل موسوم به جامعه زینب که یک گروه سیاسی اصولگرا است را داشته و سابقه حضور در شورای مرکزی انجمن اسلامی پزشکان که یک تشکل سیاسی اصولگرا مختص پزشکان است و همچنین سابقه حضور در شورای مرکزی تشکل انتخاباتی اصولگرایان موسوم به جمنا در سال ۱۳۹۶ همانند دکتر مرندی را نیز داشته و حتی سخنگوی این تشکل میشود.
دکتر مرندی و دکتر دستجردی وزرای پیشین بهداشت در جمع شورای مرکزی جمنا در سال ۱۳۹۵
مرحوم طریقت منفرد که در سال آخر دولت احمدی نژاد پس از خانم دستجری وزیر بهداشت میشود از اعضاء نزدیک به حزب موتلفه اسلامی بود که در انتخابات مجلس سال ۹۴ مورد حمایت این تشکل برای انتخابات مجلس قرار گرفت، از ۳ وزیر بهداشت بعدی یعنی آقایان قاضی زاده هاشمی، سعید نمکی و بهرام عینالهی هم سابقه سیاسی و حزبی خاصی پیدا نشد.
اما شاید سیاسیترین و حزبیترین پزشک ایرانی که با معرفی رئیسجمهوری که خود پزشک است یعنی آقای پزشکیان به عنوان وزیر بهداشت انتخاب شد، آقای ظفرقندی باشد.
آقای ظفرقندی سالها دبیرکل انجمن اسلامی جامعه پزشکی ایران به عنوان یک حزب اصلاحطلب بوده است، آقای ظفرقندی با شروع دولت آقای خاتمی به عنوان رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران انتخاب و چندی بعد به عنوان رئیس سازمان نظام پزشکی ایران به عنوان تشکل صنفی پزشکان نیز دست مییابد؛ دکتر ظفرقندی در دوران اصلاحات بصورت دائمی مشغول اظهار نظر سیاسی بوده و از انتقاد از ردصلاحیتها در انتخابات مجلس در سال ۷۸، اظهار نظر درباره حوادث کوی دانشگاه تهران، اظهار نظر به عنوان رئیس تیم پزشکی معالج سعید حجاریان پس از ترور وی، اظهار نظر در مورد ارزشهای سیاسی دوم خرداد، برگزاری میزگرد سیاسی با عنوان اصلاحات و سلامت، حمایت از استعفای سیاسی دکتر معین از وزارت علوم، حمایت و حضور در جمع تحصن نمایندگان مجلس ششم، اهدا لوح و تقدیر از هاشم آغاجری در روز آزادی بیان، دعوت از دکتر معین برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری و فعالیت انتخاباتی برای وی و تشکیل ستاد را میتوان در کارنامه فعالیت جناحی وی پیدا کرد.
در نهایت هم با ورود به سال ۸۴ و پیروزی اصولگرایان در انتخابات، آقای ظفرقندی ریاست دانشگاه علوم پزشکی تهران را به باقر لاریجانی یکی از برادران لاریجانی میسپارد و ریاست سازمان نظام پزشکی را به دیگر پزشک اصولگرا یعنی آقای شهاب الدین صدر واگذار میکند.
تودیع و معارفه آقایان ظفرقندی و باقر لاریجانی توسط دکتر پزشکیان و لنکرانی وزرای بهداشت
شهاب الدین صدر جایگزین دکتر ظفرقندی در سازمان صنفی نظام پزشکی در سال ۸۴
مواضع سیاسی ظفرقندی در سالهای بعد مانند سال ۸۸ که ریاست ستاد پزشکان حامی میرحسین موسوی را داشت و در ۱۴۰۱ نیز فراوان است که بخشی از آن توسط نمایندگان مجلس در روزهای اخیر در فرآیند رایگیری برای وزات وی مرور شد.
این نکته نیز قابل ذکر است که ظفرقندی در فعالیت سیاسی خود بیش از همه به یک پزشک دیگری یعنی علی شکوری راد نزدیک است، شکوری راد نماینده مجلس ۶ و از اعضاء ارشد حزب مشارکت است که بعدها با جایگزینی حزب اتحاد ملت به جای حزب مشارکت، به دبیرکلی آن میرسد.
مسعود پزشکیان و کامران باقری لنکرانی/وزیران بهداشت خاتمی و احمدی نژاد
در انتخابات ریاست جمهوری ۳ سال پیش این حزب ظفرقندی و محمدرضا خاتمی (پزشک و نائب رئیس سابق مجلس) را به عنوان اسامی پیشنهادی خود برای ریاست جمهوری اعلام کرد و در انتخابات امسال نیز شکوری راد اعلام کرد که نام ظفرقندی و یک پزشک دیگر یعنی محمد صدر (عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام) را به جبهه اصلاحات برای نامزدی در انتخابات پیشنهاد کرده است.ظفرقندی شاید پدیده دولت پزشکیان باشد، در سایه غیبت ظریف و آذری جهرمی و کهولت محمدرضا عارف و البته بی حوصله گی های مسعود پزشکیان.
طرح نام دکتر ظفرقندی توسط علی شکوری راد و حزب اتحاد ملت در دو انتخابات ریاست جمهوری به عنوان نامزد
رامین ستوده