عضو شورای روابط خارجی آمریکا ایران در مذاکرات باید دریابد که آمریکا حاضر است در چه زمینههایی، مانند رفع تحریمها و دسترسی ایران به نظام مالی و تجاری جهانی، امتیاز بدهد.
به گزارش سرویس بین الملل «تابناک»، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا گفت: با ایران گفتوگوهای مستقیم داریم و شنبه جلسه بسیار مهمی خواهد بود و خواهیم دید چه اتفاقی میافتد. روز شنبه یک نشست بزرگ با ایرانیها و دیدار مستقیم با آنها خواهد بود.
وی افزود: ممکن است با ایران توافق شود و این عالی خواهد بود. مذاکرات مستقیم با ایران در بالاترین سطوح در حال انجام است. موفقیت این مذاکرات به سود ایران خواهد بود. میخواهیم اسرائیل در هر توافقی درباره ایران نقش داشته باشد، اما در عین حال تلاش میکنیم از درگیری جلوگیری کنیم.
رئیسجمهوری آمریکا، ادعا کرد: مذاکرات مستقیمی با ایران در جریان است و روز شنبه یک نشست بسیار مهم با مقامات ایرانی برگزار خواهد شد.
ترامپ افزود: روز شنبه، دیداری بزرگ و مستقیم با ایرانیها خواهیم داشت و خواهیم دید چه اتفاقی خواهد افتاد. شاید به توافقی با ایران برسیم و این فوقالعاده خواهد بود. وی ادعا کرد که ممکن است که توافق با ایران، توافقی متفاوت و بسیار قویتر باشد.
وی افزود: فکر میکنم اگر مذاکرات با ایران موفقیتآمیز نباشد، ایران در خطر بزرگی قرار خواهد گرفت. ما نمیتوانیم اجازه دهیم ایران به سلاح هستهای دست پیدا کند. این موضوع فرمول سختی دارد. کشورهایی هستند که بمب اتمی دارند در حالیکه نباید داشته باشند، اما ایران نمیتواند به این سلاح دست یابد. اگر مذاکرات موفقیت آمیز نباشد، ایران روزهای سختی خواهد داشت.
ترامپ در پاسخ به این سوال که اگر بخواهید بر سر یک توافق جدید با ایران مذاکره کنید، میتوانید توضیح دهید که چگونه این توافق بیشتر از برجام متفاوت است؟ گفت: خب من واقعا نمیتوانم این را بگویم توافق در دست مذاکره، متفاوت با برجام خواهد بود. ولی توافق قوی تری خواهد بود.
عباس عراقچی وزیر خارجه ایران، اظهارات ترامپ مبنی بر آغاز مذاکرات ایران و آمریکا در روز شنبه را تایید کرد، اما اضافه کرد که گفتوگوها غیرمستقیم خواهد بود.
درباره این موضوع، خبرنگار تابناک گفتگویی با پروفسور شیرین هانتر عضو شورای روابط خارجی آمریکا انجام داده که در ادامه میآید.
هانتر متخصص مسائل سیاسی ایران، خاورمیانه و اسلام سیاسی است. تا پیش از انقلاب ۵۷ در ایران، هانتر عضو وزارت امور خارجه ایران بوده و پس از آن به ایالات متحده مهاجرت کرد. وی به زبانهای فارسی، انگلیسی، فرانسه و ترکی مسلط است. هانتر همچنین عضو شورای روابط خارجی امریکاست. کتاب «روابط ایرانی - عربی، فرایندهای تنش و سازگاری» از جمله کتابهای متأخر هانتر است. این کتاب تلاشی برای فهم و درک بهتر تاثیرات رقابتهای فرهنگی، مدرنیزاسیون (نوگرایی)، اختلافات قومی و مذهبی، دولتسازی، نقش قدرتهای بزرگ و سیستم سیاسی بینالمللی بر روابط ایرانیان و اعراب طی هفت دهۀ گذشته است.
*گفتوگو بین ایران و ایالات متحده روز شنبه در عمان آغاز خواهد شد. ارزیابی شما از شروع این مذاکرات چیست؟
آغاز گفتوگوها یا هر چیزی که نامش باشد، بین ایالات متحده و ایران، یک تحول بسیار مثبت است. این نشاندهنده درجهای از واقعگرایی و عملگرایی از سوی ایران است. امیدوارم این گفتوگوها به مذاکرات جدی و یک توافق جامع و سودمند برای هر دو طرف، یعنی تهران و واشنگتن، منجر شود.
*وزارت خارجه آمریکا این گفتوگوها را صرفاً یک گفتوگو و نه مذاکره خوانده است. به نظر میرسد واشنگتن بهدنبال ارزیابی اولیه از واکنش ایران به خواستههای آمریکاست. نظر شما چیست؟
هر مذاکره جدی با بررسی اولیه محدودهی امکانات آغاز میشود. به نظر میرسد واشنگتن میخواهد چارچوبهای یک توافق احتمالی را مشخص کند؛ اینکه ایران حاضر است از چه چیزهایی صرفنظر کند و بر چه مسائلی پافشاری خواهد کرد. به همین ترتیب، ایران نیز باید دریابد که آمریکا حاضر است در چه زمینههایی، مانند رفع تحریمها و دسترسی ایران به نظام مالی و تجاری جهانی، امتیاز بدهد. پس از روشن شدن این موضوعات، جزئیات از طریق مذاکرات بررسی خواهد شد.
*ایران نیز در مذاکرات عمان بر گفتگوی غیرمستقیم تأکید کرده است. به نظر میرسد تهران میخواهد دامنه خواستههای آمریکا را ارزیابی کند تا مشخص شود آیا امکان مذاکره درباره آنها وجود دارد یا خیر. اگر موضع مثبتی مشاهده شود، احتمالاً ایران بهسوی گفتوگوی مستقیم حرکت خواهد کرد. ارزیابی شما چیست؟
به نظر من، اصرار ایران بر غیرمستقیم بودن گفتگوها، برای آرام کردن کسانی در ساختار سیاسی ایران است که با هرگونه تماس با آمریکا مخالفند. برای اینکه مذاکرات مؤثر باشند، باید مستقیم باشند. هر چقدر هم که یک واسطه خوب باشد، در فرآیند انتقال پیامها، مسائل مهمی از بین میروند. علاوه بر این، هیچ طرف ثالثی نمیتواند به اندازه خود ایرانیها به منافع ایران اهمیت بدهد. بنابراین، گفتوگوی مستقیم ترجیح داده میشود.
*انتخاب استیو ویتکاف توسط دولت ترامپ — که تأکیدش بر محدودسازی برنامه هستهای ایران بهجای برچیدن کامل آن (مدل لیبی) است — نشانهای از خوشبینی نسبت به مذاکرات به نظر میرسد. ارزیابی شما چیست؟
ویتکاف دوست رئیسجمهور ترامپ است. او همچنین با گروههایی مانند «بنیاد دفاع از دموکراسیها» که حامی بمباران ایران هستند، همجهت نیست. اگر ترامپ واقعاً بخواهد از درگیری نظامی پرهیز کند و ایران را متقاعد به کاهش حمایت از برخی بازیگران غیردولتی در خاورمیانه کند، باید یک توافق معقول به ایران پیشنهاد دهد.
داشتن یک برنامه صلحآمیز هستهای تحت نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی باید بخشی از این توافق باشد. همین موضوع درباره مسائلی مانند موشکهای ایران نیز صدق میکند. نمیتوان از ایران انتظار داشت که به طور یکجانبه خلع سلاح شود. اگر آمریکا بخواهد اهداف حداکثری را دنبال کند، گفتوگوها حتی پیش از شروع شکست خواهند خورد. برای موفقیت مذاکرات، هر دو طرف باید با انتظارات واقعگرایانه وارد شوند. ایران باید درگیر شدنش در مسائل منطقهای را بازنگری کند. همچنین، ایران از سوی دیگر کشورهای عربی فقط مورد سرزنش قرار گرفته است.
*مقامهای ایرانی، از جمله رئیسجمهور و وزیر خارجه، پیشنهاد تعامل با شرکتهای آمریکایی و تشویق سرمایهگذاری آمریکا در ایران را مطرح کردهاند. بهنظر شما این موضوع چه تأثیری بر مذاکرات دارد؟
ایران پتانسیل تبدیل شدن به بازاری بزرگ را دارد که در آن شرکتهای آمریکایی میتوانند سود زیادی کسب کنند و در عین حال به بازسازی اقتصاد ایران، بهویژه در بخش انرژی، کمک کنند.
کاملاً روشن است که روسیه و چین علاقهای به توسعه ایران نداشتهاند. سرمایهگذاریهای چین در ایران حتی کمتر از افغانستان تحت سلطه طالبان است. رفتار روسیه نیز میخواهد صنعت انرژی ایران توسعه نیابد تا بتواند نفت و گاز خود را صادر کند. هر دو کشور میخواهند ایران وابسته و منزوی بماند. مشارکت اقتصادی آمریکا در ایران میتواند دیدگاه این کشورها را تغییر دهد. در مواجهه با رقابت آمریکا و احتمالاً اروپا، شاید آنها نیز در سرمایهگذاری در ایران جدیتر شوند.
با این حال، انتظار دارم با مخالفت داخلی از سوی تندروها مواجه شویم. گشایش ایران به سوی جهان، بهویژه آمریکا، مستلزم تغییرات فرهنگی خاصی نیز هست.
با این حال، حتی با رفع تحریمها، ایران بدون اصلاحات اساسی در مدیریت و فرهنگ، نمیتواند توسعه یابد.
سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.