ساز جدایی در ورزش ایران و جدالی برای استقلال/ از کوراش تا سنگ‌نوردی و فوتسال!

رشته‌ای چون کوراش که سال‌ها تحت‌نظر فدراسیون‌های جودو و ووشو فعالیت کرده، حالا تصمیم به استقلال گرفته که چنین تصمیمی از بلوغ حرفه‌ای سرچشمه گرفته است و البته این نگاه می‌توان به رشته‌های دیگری هم تعمیم داده شود.

به گزارش سرویس ورزشی تابناک، در روزگاری که بیشتر فدراسیون‌های ورزشی ایران که چند رشته را در خود جا داده‌اند درگیر حواشی، ناکارآمدی و نگاه قیم‌مأبانه نسبت به رشته‌های زیر مجموعه هستند، برخی از این رشته‌ها به ستوه آمده‌اند و شمشیر را از رو بسته‌اند. برخی هم سعی دارند در آرامش استقلال خود را به دست بیاورند تا تبدیل به یک فدراسیون مستقل شوند.

پیش از این ایده‌هایی مبنی بر جدایی دو رشته سنگ‌نوردی و فوتسال از زیر مجموعه فدراسیون‌های کوه‌نوردی و فوتبال مطرح شده بود. رشته‌هایی که هر کدام پتانسیل بالایی در دنیا دارند و البته ورزشکاران ایرانی در این رشته‌ها بسیار موفق بوده‌اند. با این حال زیر سایه ماندن‌شان در فدراسیون‌هایی با رشته‌های پرطرفدار و مادر اما کمتر موفق، باعث شده نگاه توسعه‌ای در این دو رشته موفق کمتر باشد.

با این حال انجمن کوراش یکی از رشته‌هایی بوده که در یک دهه اخیر با حواشی مختلفی در این زمینه مواجه بوده؛ رشته‌ای که برای ایران مدال‌آور هم بوده، اما در مقطعی این انجمن زیر نظر فدراسیون جودو بود و در پنج سال اخیر زیر نظر فدراسیون ووشو کارهای خود را پیش برد. حالا در این میان خبر آمده که توافقی میان انجمن کوراش و فدراسیون ووشو صورت گرفته تا این رشته مدال‌آور بتواند مستقل شود.

کوراش؛ بلوغ حرفه‌ای یا گریز از سایه؟
ماجرای کوراش، با سایر رشته‌ها فرق دارد. برخلاف برخی شایعات، نه فریادی از بی‌توجهی شنیده شد و نه طعنه‌ای از اختلاف و درگیری. امیر صدیقی، رئیس فدراسیون ووشو، با تأکید بر موفقیت کوراش در دوران وابستگی به ووشو، از دستاوردهایی، چون میزبانی موفق رقابت‌های آسیایی و مدال‌های تاریخی در بازی‌های آسیایی ۲۰۲۲ سخن می‌گوید. او این جدایی را «تصمیمی مشترک» توصیف کرده که در نتیجه رسیدن کوراش به «حد بلوغ» گرفته شده است.

از آن سو، محمدرضا نصیری‌نژاد، رئیس انجمن کوراش نیز با ادبیاتی صلح‌جویانه، اما قاطعانه تأکید می‌کند که «قصد عقب‌نشینی ندارند» و استقلال کوراش یک گام به جلوست، نه عقب. البته این بخش از واکنش نصیری‌نژاد در واکنش به این موضوع بوده که شاید انجمن کوراش بازهم قصد دارد زیرمجموعه فدراسیون جودو شود که رئیس این انجمن چنین موضوعی را عقب‌نشینی تلقی می‌کند. نصیری‌نژاد حتی به نقش حمایتی ووشو اشاره می‌کند و صراحتاً می‌گوید اگر قرار بود دوباره به زیر مجموعه‌ای دیگر بروند، اصلاً جدایی‌ای در کار نبود.

با این حال، لابه‌لای این سخن ها و توافق‌های صورت گرفته این صدا رساتر از همیشه به گوش رسیده که کوراش دیگر نمی‌خواهد در سایه بماند؛ نه از سر اختلاف، بلکه از سر بلوغ و بلندپروازی.

سنگ‌نوردی؛ تشنه استقلال و تعامل جهانی
سنگ‌نوردی ایران به‌طور مستمر از کم‌توجهی فدراسیون کوهنوردی آسیب دیده است. علیرغم رشد این رشته در سطح بین‌المللی و حضور موفق در رقابت‌های جهانی، اهالی این رشته به دلایل مختلف از جمله عدم توجه کافی به منابع بین‌المللی، بودجه ناکافی و کم‌توجهی به زیرساخت‌های مناسب برای رشد این ورزش، در پی جدایی از فدراسیون کوهنوردی هستند. شاید نمونه بارز آن هم موفقیت‌های علیپور در سنگ‌نوردی دنیا بود که توجه دنیا را به خود جلب کرد، اما پس از المپیکی شدن این رشته و توجه کشورهای مختلف دنیا با سنگ‌نوردی، سرمایه‌گذاری و پیشرفت روزافزون، همه از ایران جلو زدند و علیپور ماند با یک باشگاهی برای تمرین که خودش نام دخمه را روی آن گذاشت و در المپیک هم در نهایت چهارم شد.

در این راستا، سنگ‌نوردان درخواست خود را برای فعالیت مستقلی تحت نظارت فدراسیون جهانی سنگ‌نوردی (IFSC) به وزارت ورزش ارائه داده‌اند. این تصمیم نه تنها به دلیل توسعه بهتر این رشته در ایران بلکه برای به‌دست آوردن منابع مالی و تجهیزات پیشرفته‌تر است که می‌تواند تأثیر زیادی در آینده این رشته داشته باشد.

سنگ‌نوردان ایران به این نتیجه رسیده‌اند که مستقل شدن از فدراسیون کوهنوردی می‌تواند به‌طور جدی این رشته را در مسیر جهانی شدن قرار دهد. استقلال از فدراسیون‌های مادر برای تعامل بیشتر با فدراسیون‌های جهانی و به‌ویژه در مسیر المپیکی شدن، ضروری به نظر می‌رسد. حضور مستقیم تحت نظارت فدراسیون جهانی سنگ‌نوردی می‌تواند موجب بهره‌برداری از منابع بین‌المللی و فرصتی مناسب برای ارتقای سطح مسابقات داخلی ایران باشد.

سنگ‌نوردان ایران همچنین به لزوم یک ساختار مدیریتی و فنی شفاف‌تر و پاسخگوتر اشاره می‌کنند که با جدیت بیشتری به آینده این رشته نگاه کند. در شرایط کنونی، آنها اعتقاد دارند که با توجه به پتانسیل‌های موجود در سنگ‌نوردی، اگر امکانات و پشتیبانی لازم از سمت وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک تأمین شود، این رشته می‌تواند در رقابت‌های بین‌المللی به موفقیت‌های بیشتری دست یابد و حتی به استاندارد‌های جهانی برسد.

فوتسال؛ یک قدرت جهانی در سایه فوتبال
فوتسال ایران که در سال‌های اخیر با کسب عناوین متعدد بین‌المللی، به یکی از قدرت‌های بزرگ این رشته در جهان تبدیل شده، همچنان تحت سایه فدراسیون فوتبال قرار دارد. این وضعیت به مشکلاتی، چون کمبود توجه رسانه‌ای، بی‌ثباتی مدیریتی، و ناتوانی در جذب منابع مالی مناسب دامن زده است. هرچند که تیم ملی فوتسال ایران در صحنه جهانی بسیار موفق عمل کرده است، اما این موفقیت‌ها نتواسته‌اند کمک چشم‌گیری به بهبود وضعیت ساختاری و مالی این رشته در ایران کند.

یکی از دلایل لزوم جدایی فوتسال از فدراسیون فوتبال، نبود برنامه‌ریزی مستقل و مدیریت دقیق برای این رشته است. گزارشی که اخیراً در تابناک با عنوان «فوتسال ایران نباید زیر سایه فوتبال بماند/ وزارت ورزش قدم اول را بردارد» منتشر شد، به‌طور خاص به این نکته اشاره کرده که فوتسال ایران اگرچه در میدان‌های بین‌المللی درخشش داشته، اما از نظر ساختاری همچنان قربانی سیاست‌های تمرکزگرایانه و عدم توجه به نیاز‌های ویژه این رشته است.

در حال حاضر، فوتسال به دلیل زیر مجموعه بودن فدراسیون فوتبال، مجبور به پذیرش بسیاری از سیاست‌ها و تصمیمات است که متناسب با ویژگی‌های خاص فوتسال نیست. این مسئله نه تنها به توسعه ورزش فوتسال در ایران لطمه زده بلکه باعث شده تا این رشته نتواند به منابع مالی و امکانات مناسب برای رشد دست یابد.

فوتسالی‌ها بر این باورند که برای تحقق یک ساختار مستقل و تخصصی، فوتسال نیاز به فدراسیون مستقلی دارد که توانایی برنامه‌ریزی، جذب اسپانسر، و حتی برگزاری مسابقات بین‌المللی را به‌طور مستقل داشته باشد. به‌ویژه که فوتسال ایران به‌طور منظم در رقابت‌های جهانی و قاره‌ای حضور دارد و لزوم ایجاد زیرساخت‌هایی جهت برگزاری رویداد‌های بزرگ‌تر و جذب حمایت‌های مالی و دولتی بیش از پیش احساس می‌شود.

البته که لازمه چنین تصمیمی ابتدا باید از فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) گرفته شود و تا زمانی که فوتسال بخش جدایی ناپذیر از فیفا باشد، جدایی‌اش در فدراسیون‌های ملی هم چندان معنایی ندارد، مگر برای توسعه و پیشرفت داخلی. با این حال عقب ماندگی فوتسال ایران از نظر توسعه‌ای، می‌تواند این شهامت را به مسئولان ملی بدهد که آنها در این زمینه پیشی بگیرند و با جدایی تشکیلات فوتسال شرایطی را فراهم کنند که موفقیت‌ها چشم‌گیرتر از قبل شود.

فوتسال ایران نباید همچنان در سایه فدراسیون فوتبال قرار گیرد، زیرا این وضعیت مانع از رسیدن به پتانسیل کامل این رشته است. وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک باید قدم اول را بردارند و اجازه دهند که فوتسال به‌عنوان یک فدراسیون مستقل رشد کند و در مسیر موفقیت‌های بیشتر گام بردارد. در غیر این صورت، این رشته نمی‌تواند به اهداف بزرگ‌تری که برای آن پیش‌بینی شده برسد و ممکن است در آینده نزدیک شاهد افت کیفیت در سطح ملی و بین‌المللی این رشته باشیم.

نقش وزارت ورزش و تخصیص بودجه
تغییر ساختار و فدراسیون شدن رشته‌هایی همچون کوراش، سنگ‌نوردی و فوتسال به‌طور قطع نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، بودجه مشخص و پشتیبانی وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک است. وزارت ورزش باید نقش خود را به‌عنوان نهاد ناظر و سیاست‌گذار ایفا کند و تصمیم‌گیری‌های لازم در خصوص استقلال این رشته‌ها را بر اساس معیار‌های فنی و اجرایی اتخاذ نماید. این تصمیمات باید با توجه به وضعیت موجود، پتانسیل‌ها و الزامات هر رشته، و به‌ویژه نیاز به زیرساخت‌های مستقل و منابع مالی کافی انجام گیرد.

تخصیص بودجه جداگانه به این رشته‌ها یکی از اصلی‌ترین ملزومات برای موفقیت در مسیر استقلال است. بدون تأمین منابع مالی مشخص، هیچ‌کدام از این رشته‌ها نمی‌توانند به‌طور مستقل و پایدار فعالیت کنند. این منابع باید شامل بودجه‌های دولتی از سوی وزارت ورزش و حمایت‌های کمیته ملی المپیک باشد تا این رشته‌ها بتوانند به ساختار‌های لازم نظیر ساختمان فدراسیون، نیروی انسانی متخصص و برنامه‌ریزی بلندمدت دست یابند.

وزارت ورزش باید همزمان با بررسی دقیق شرایط فنی و مدیریتی، با تدوین یک سازوکار شفاف و جامع، مسیر استقلال رشته‌ها را تسهیل کند و از ایجاد مشکلات و بحران‌های اداری جلوگیری کند. در صورتی که این فرآیند به‌درستی مدیریت نشود، نه تنها استقلال این رشته‌ها ممکن نخواهد بود، بلکه حتی ممکن است منجر به بحران‌های بزرگ‌تر در ساختار ورزشی کشور شود.

نیازمندی به استقلال با مسیری پر چالش
رشته‌هایی، چون کوراش، سنگ‌نوردی و فوتسال در ایران نیازمند استقلال هستند تا بتوانند در مسیر حرفه‌ای شدن و موفقیت‌های جهانی گام بردارند. این مسیر، اگرچه پرچالش است، اما با حمایت‌های مالی و ساختاری از سوی وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک می‌تواند به موفقیت‌های بزرگی ختم شود. اگر این حمایت‌ها فراهم شود، این رشته‌ها قادر خواهند بود تا با بهره‌برداری از ظرفیت‌های جهانی و تعامل بهتر با فدراسیون‌های بین‌المللی، به جایگاه‌های بالاتر دست یابند و ورزش ایران را در عرصه‌های جهانی درخشان‌تر کنند.