در نکوهش یک ویژگی زشت (۱۰):

خاکستری؛ رنگ گمشده در قضاوت‌های ما!

وقتی سخن به فلان شخص سیاسی می‌رسد، یا دربست قبولش داریم و به به و چه چه کنان به تعریفش می‌نشینیم و یا از او ابراز انزجار کرده و او را مایه همه رخدادهای ناگوار پیرامونمان می‌نامیم؛ اما همین خود ما توقع داریم دیگرانی که با ما در ارتباطند، کم‌ ما را به بزرگی‌شان ببخشند؛ عادتی ناپسند که بخشی از ویژگی‌های اخلاقی‌مان شده و شاید کمتر به آن توجه کنیم.
کد خبر: ۲۷۳۰۷۶
|
۲۹ شهريور ۱۳۹۱ - ۲۲:۱۶ 19 September 2012
|
9736 بازدید
|
صحبت از رنگ نیست، می‌خواهیم ویژگی عجیبی را مرور کنیم که بیشترمان به آن مبتلا هستیم (ممکن است شما استثنا باشید!) و در کمال ناباوری می‌دانیم که خوب هم نیست؛ یعنی برای دیگران خوب می‌شماریمش، ولی دوست نداریم درباره خودمان این گونه باشد!

به گزارش «تابناک»، تقدیس و تکفیر، حب و بغض، صفر و یک و سرانجام سیاه و سفید دیدن همه چیز اینقدر برایمان عادی شده که ‌گاه یادمان می‌رود، در نظر دادن درباره یک مقوله، می‌توان چند عامل را لحاظ کرده و سنجش منصفانه‌تری داشت؛ مثلا ممکن است یک مقام مسئول هم به مانند من و شما باشد و در کنار معایبش، خوبی‌هایی نیز داشته باشد و لازم نیست که با لفظ «مرگ بر...» تحقیرش کرده و یا با «درود بر...» تقدیسش کنیم!

احتمالا تا اینجای کار ذهنتان بیشتر به سمت مسائل سیاسی و البته سیاستمداران معطوف شده و ناخودآگاه برخی موارد مرتبط را مرور کرده‌اید؛ شاید هم شما کلا از دایره قضاوت کنندگان دو وجهی بیرون باشید و «خاکستری» را هم در قضاوت‌هایتان لحاظ کنید، اما حتما حق خواهید داد که تقسیم بندی «خوب» و «بد» متأسفانه در جامعه‌م ا اینقدر فراگیر است که در همه ابعاد زندگی روزمره‌مان به چشم می‌خورد.

تصور کنید که روزانه چند بار به محض رویارویی با یک اشتباه، همه چیز را فاجعه بار تفسیر کرده و با این نگرش یادمان می‌رود که خودمان هم مبرا از اشتباه نیستیم؟ مثلا به نانوایی می‌رویم و با دیدن نانی که ممکن است لبه‌هایش خمیر یا کمی زیاد‌تر از اندازه برشته شده باشد، انتقاد را به هدفمندی یارانه‌ها و مسائل کلانتر هم می‌کشانیم!

این نوع نگرش آنجایی بیشتر نمود پیدا می‌کند که پای یک سیاستمدار، به ویژه از نوع معروفش در میان باشد؛ آنجاست که ممکن است با بی‌انصافی تمام، همه نکات مثبت رخ داده در دوران مدیریت وی را فراموش کرده و ایرادهای رخ داده را دستمایه حمله همه جانبه به وی قرار دهیم، که مثلا «از روزی که فلانی آمده، همه چیز افتضاح شده است!»؛ غافل از اینکه ممکن است در همین دورانی که افتضاح می‌خوانیمش، نقاط درخشانی رقم خورده باشد که اثرات آن در زندگی ما هم ملموس باشد.

مثلا از کنار نکته مهمی چون «آغاز هدفمندی یارانه‌ها» ـ که بی‌گمان کاری مثبت بوده و تعریف و تمجید همگان را به همراه داشته ـ به سادگی می‌‌گذرانیم اما بازار نابسامان سکه و ارز را تماما به پای دولت می‌نویسیم؛ فارغ از اینکه به یاد بیاوریم خیلی از دور و اطرافیان خودمان ـ شاید هم خود من و شما ـ به بهانه کسب سودی کم و زیاد،‌ گاه نقش عضوهایی را بازی می‌کنیم که در بی‌قرار کردن جامعه مالی برای دیگر اعضای جامعه، نقشی ایفا کرده‌ایم.

مثال‌هایی از این دست در حوزه سیاست بی‌شمار است؛ افرادی که سال‌ها خدمتشان را به یک اشتباه رنگ سیاه می‌زنیم و یا برعکس، به حکم یک خوبی، مبرا از خطا می‌دانیمشان، در صورتی که هیچ کداممان معصوم نبوده و حتما منصفانه‌ترین شکل قضاوت این است که راجع به برایند کلی اعمال یک فرد به قضاوت بنشینیم که در آن صورت از ترکیب سیاهی‌ها و سفیدی‌های افراد، به خاکستری خواهیم رسید؛ خاکستری، خاکستری تیره، خاکستری روشن و... نه سیاه یا سفید.

اکنون بیایید از عالم سیاست و افراد مشهور در سطح جامعه جدا شویم و به جوامع کوچک‌تر برسیم: مثلا دانشگاه، محل کار و یا حتی خانواده. چند بار شده که یک استاد دانشگاه را به دلیل اینکه مثلا شلخته لباس می‌پوشد با صفات زشت مورد قضاوت قرار داده باشیم؟ چند بار شده که یک ایراد از کسی دیده باشیم و حتی‌ گاه رو در رو به وی گفته باشیم که مثلا فلان جور هستی؟ آیا این قضاوت ما مبنای استنتاجی و منطقی داشته یا صرفا نشان دهنده این موضوع است که به یک ویژگی زشت مبتلا هستیم؟

این رفتار را در موارد معکوس هم می‌توان دید: جایی که از فردی حرکت خوبی سر می‌زند و این خوبی سبب می‌شود که وی را خوب مطلق دیده و دیگر اعمالش را هم به همین چوب برانیم؛ هرچند این شق دوم ماجرا کمتر برایمان روی می‌دهد که آن هم دلایل خاص خود را داراست.

به عبارتی بهتر،‌ گاه آنقدر از مبنای تفکر و انصاف به دور می‌افتیم که کوچک‌ترین حرکت مثبت یا منفی که از فردی در ذهنمان نقش ببندد، مبنای قضاوت در مورد آن فرد قرار می‌دهیم و اینجاست که یا رئیسمان خوب است و یا بد، استادمان یا عالی است یا فاجعه، همسایه‌مان یا فضول است یا مردم دار، پسر عمویمان یا به درد بخور است یا بی‌خیر، بقال سر خیابان یا دزد است یا منصف، کتاب یا مفید است یا... و خلاصه همه چیز در دایره محدود صفر و یکی دسته بندی می‌شوند اما در کمال ناباوری، خودمان آدم خوبی هستیم که ممکن است اشتباهاتی نیز در کارنامه داشته باشیم.

یعنی تنها جایی که قضاوت خاکستری ـ البته از نوع کم رنگ و مایل به سفیدش ـ رخنمون می‌یابد، خودمان هستیم و شاید چند نفر از نزدیکانمان، وگرنه کیست که با ادعای «آدم‌شناسی» آن هم از نوع «در یک نگاه» برخورد نکرده باشد؟!

اکنون بیایید برای تمرین مقابله با این قضاوت دو قطبی هم که شده، یک روز از صبح تا شب گفته‌های خودمان و افرادی که با آن‌ها در ارتباط هستیم پایش کنیم؛ ببینیم چند بار در روز قضاوتی را نسبت به دیگران روا می‌داریم که دوست نداریم به‌‌ همان شکل درباره خودمان اعمال شود؛ اصلا بیایید در مقابل قضاوت‌های سیاه و سفید خودمان و یا اطرافیانمان، به مرور دانسته‌هایمان بپردازیم تا شاید به این روش نقاط سفید افرادی که سیاه می‌پنداریمشان (و یا برعکس) را بیابیم تا این روش از من و شما به جامعه تسری یافته و فردای روزی را ببینیم که ملاک قضاوت درباره افراد در آن، حاصل تفریق خوبی‌ها بر بدی‌ها باشد نه یک کار خوب یا بد.
اشتراک گذاری
تور پاییز ۱۴۰۳ صفحه خبر
بلیط هواپیما
مطالب مرتبط
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۳
در انتظار بررسی: ۴
انتشار یافته: ۳۷
دکتر حج
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۲:۴۶ - ۱۳۹۱/۰۶/۲۹
به نام خدا
به مطلب بسیار خوبی اشاره کردید این موضوعیه که بعضی وقتا ذهن منو هم درگیر خودش میکنه
فکر میکنم این فرموده مولا علی که "هرچه را برای خود نمی پسندی برای دیگران هم نپسند" درمان این درد ( وچه بسا همه ی دردهای ما) باشه...
پاسخ ها
ميثم
| Iran (Islamic Republic of) |
۰۱:۵۰ - ۱۳۹۱/۰۶/۳۰
اونايي كه الكي منفي ميزنن كجان،لطفأ يك چندتا منفي الكي بزنن،تابناك جان لطفأ اگه برات امكان داره يك مقاله هم براي اينايي كه الكي منفي ميزنن بنويس تا بفهمميم اينا مشكلشون چيه؟
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۲:۵۰ - ۱۳۹۱/۰۶/۲۹
من به این موضوع زیاد فکر کرده ام
در مورد قضاوت هم ما اصلا عادت ندارم که مثلا بگویم بله این فرد خیلی فصیح صحبت می کند ولی مثلا عقایدش راجع به دمکراسی را قبول ندارم ما معمولا مسایل را خیلی ساده می کنیم و می گویم آدم بدی است یا آدم خوبی است
....
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۲:۵۵ - ۱۳۹۱/۰۶/۲۹
کو گوش شنوا
احمد بهکام
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۳:۰۰ - ۱۳۹۱/۰۶/۲۹
بسیار مطلب بجا و مفیدی بود. انشالله همه رعایت کنند.
ناشناس
|
United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
|
۲۳:۰۶ - ۱۳۹۱/۰۶/۲۹
تو که لالایی بلدی برای خودت بخون.
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۰۱:۴۳ - ۱۳۹۱/۰۶/۳۰
تحویل بگیر
اینگار یاسین تو گوش ....
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۳:۱۶ - ۱۳۹۱/۰۶/۲۹
عجب مقاله زیبا و تأمل برانگیزی!
متشکرم
مجتبی
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۳:۵۷ - ۱۳۹۱/۰۶/۲۹
با سلام
حرفهای شما بجا اما هنگامی که لیوان دارای نیمه پری باشد . متاسفانه من به عنوان عضو کوچکی در دستگاههای اجرایی این دولت مشغول به کار هستم اما نسبت خوبی با بدی موجود در کار را با هم مقایسه می کنم می بینم که کفه ترازو بس سنگین به طرف بد است . مهمترین موضوع رواج دروغ در بدنه اجرایی کشور از راس آن گرفته تا من کارمند جزء که برای انجام امور به نفع خود مجبور به توسل به دروغ می شویم . خدا عاقبت همه ما رو بخیر کنه .
پاسخ ها
علی
| Iran (Islamic Republic of) |
۰۱:۰۵ - ۱۳۹۱/۰۶/۳۰
در کوی نیک نامان مار را گذر ندادند
گر تو نمی پسندی تغییر ده قضا را
مجتبی
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۳:۵۷ - ۱۳۹۱/۰۶/۲۹
همانطور که سایرین اشاره کردند,مطلب تامل برانگیزی بود ولی نیک میبود اگر برای مثال ها به مبحث هدفمندی یارانه ها و ارز اشاره نمیشد چرا که نابسامانی بسیار زیادی در این موارد وجود دارد و اشاره به انها شاید باعث شود که خواننده به اصل مطلب توجهی نکرده و شائبه طرفداری ایجاد شود.این همه مثال برای مطلق نگری ما وجود دارد دلیلی نداشت چنین مثال هایی زده شود.
ناشناس
|
Bosnia and Herzegovina
|
۰۰:۰۵ - ۱۳۹۱/۰۶/۳۰
کاملا صحیحه!
و امیدوارم شما هم این رویه را در پیش بگیرید چون چند وقت پیش شروع کرده بودید و فقط انتقاد می کردید ولی باز برگشتید و هر دو را انعکاس می دهید .با تشکر
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۰:۱۸ - ۱۳۹۱/۰۶/۳۰
تابناک تو هم در کنار عصر ایران و خبرآنلاین در سیاه نمایی ها مقصر هستی
برچسب منتخب
# مهاجران افغان # حمله ایران به اسرائیل # قیمت دلار # سوریه # دمشق # الجولانی
الی گشت
قیمت امروز آهن آلات
نظرسنجی
تحولات اخیر سوریه و سقوط بشار اسد چه پیامدهایی دارد؟