اخبار غیرقطعی درباره جزئیات آزادی مرزبانان ایرانی با انتقاد از دست‌اندرکاران این ماجرا در برخی روزنامه‌ها با تمجید در روزنامه‌های دیگر همراه شد. قطعنامه اتحادیه اروپا درباره روابط با ایران و هدفمندی یارانه‌ها و تبلیغات تلویزیونی درباره آن، دیگر مطالب مهم نخستین روزنامه‌های سال است.
تخریب و تمجید
در ماجرای آزادی مرزبانان ایرانی
آزادی مرزبانان موضوعی است که مورد توجه بیشتر روزنامه‌ها قرار گرفته است. مرزبانان ایرانی در راه بازگشت به میهن، تیتر مطلب روزنامه ابتکار در این باره است که در آن آمده: دو ماه پس از آنکه پنج نفر از مرزبانان جمهوری اسلامی به دست یک گروهک تروریستی در منطقه سیستان و بلوچستان به گروگان گرفته شدند، روز گذشته یک مقام آگاه امنیتی در داخل و یک عضو این گروهک در گفتوگو با برخی از خبرگزاری‌های خارجی از تحویل این مرزبانان ربوده شده به مقامهای ایرانی در پاکستان خبر داد؛ موضعی که البته در بیانیه رسمی این گروهک نیز مورد تایید قرار گرفت.
ابتدا صبح دیروز عبدالرئوف ریگی، مسئول روابط عمومی این گروهک در گفتوگو با العربیه دات‌نت، از آزادی سربازان ایرانی گروگان گرفته شده توسط گروهک خود خبر داد و گفت: جیش‌العدل تصمیم گرفت تا بعد از ملاقات‌های انجام شده با هیاتی از نمایندگان علمای اهل سنت و روسای برخی قبایل بلوچ گروگان‌هایش را آزاد کند. به گفته این عضو گروهک جیش‌العدل، بعد از این دیدار که در نقطه مرزی در شرق ایران انجام شد، گروگان‌ها به همراه هیات یاد شده بازگشتند. بنابر ادعای این شخص، این سربازان به احترام علمای اهل سنت و به منظور نشان دادن حسن نیت این گروهک آزاد شدند تا ایران نیز همانند آنچه را که آن‌ها انجام دادند انجام داده و زندانیانشان را آزاد کند.
ساعتی پس از انتشار این خبر‌ها، برخی از شایعات و زمزمه‌ها در فضای رسانه‌ای ومجازی منتشر شد که این اخبار را با تردید‌هایی همراه می‌کرد. برخی از مسئولان استان سیستان بلوچستان گفته بودند که تا حضور این سربازان در کشور نمی‌توان ادعاهای ربایندگان را تایید کرد. یک منبع آگاه در وزارت کشور نیز گفت که از این موضوع مطمئن نیست. استاندار سیستان و بلوچستان درباره ادعای جیش‌العدل مبنی بر آزاد کردن مرزبانان ربوده شده گفت: وقتی سربازان را به آغوش ایران برسانیم، به باور آزادی آن‌ها می‌رسیم.
علی اوسط هاشمی اظهار کرد: ما زمانی می‌توانیم به باور آزادی سربازان برسیم که آن‌ها را به آغوش ایران برسانیم. وی تأکید نمود: در این باره باید منتظر باشیم. هاشمی در پاسخ به این سؤال که چقدر این ادعا می‌تواند درست باشد، اظهار کرد: ما امیدواریم به اینکه تلاش‌های صورت گرفته خبر خوشحال‌کننده‌ای را برای مردم ایران به ارمغان بیاورد. یک منبع آگاه در وزارت کشور نیز در گفتوگو با فارس با اشاره به ادعای برخی رسانه‌ها درباره آزادی مرزبانان ایرانی، اظهار کرد: فعلاً چنین خبری قابل تأیید نیست. وی با بیان اینکه دستگاه‌های ذی‌ربط به محض تغییر وضعیت مرزبانان ربوده شده اطلاع رسانی خواهند کرد، گفت: بهتر است رسانه‌ها از پرداختن به اخبار خلاف واقع پرهیز کنند. اما ساعاتی بعد یک مقام آگاه در گفتوگو با فارس، این خبر را تایید کرد و گفت: این سربازان ساعاتی قبل از سوی گروهک تروریستی موسوم به جیش‌العدل تحویل مقامات ایرانی حاضر در پاکستان شدند. در همین رابطه اسماعیل کوثری عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز در گفتوگو با تسنیم درباره آخرین اخبار از آزادی مرزبانان ربوده شده ایرانی گفت: مرزبانان ربوده شده ایرانی به رابط جمهوری اسلامی ایران در پاکستان تحویل شده‌اند. وی در ادامه گفت: تعداد مرزبانان تحویل داده شده به رابط جمهوری اسلامی ۴ مرزبان و پیکر شهید دانایی فر نیز همراه آنان است.
وطن امروز این مسأله را بهانه‌ای برای هجمه به علمای اهل سنت قرار داده و نوشته است: از سوی دیگر با توجه به ادعای جیش‌العدل مبنی بر میانجیگری علمای اهل سنت، این سؤال مطرح می‌شود که چه ارتباطی می‌تواند بین تروریست‌های جیش‌العدل و علمای اهل سنت وجود داشته باشد که این مهم لازم است با ورود دستگاه‌های امنیتی بررسی شود. اساسا باید به این سؤال پاسخ داده شود که نوع و نحوه مناسبات ادعایی برخی از علمای اهل سنت جنوب شرق با تروریست‌های خونخوار چه بوده و بر چه اساسی چنین مفاهمات و مشترکاتی به وجود آمده است؟
خبر آزادی ۴ مرزبان کشورمان در حالی منتشر شد که روز شنبه برخی منابع به نقل از علی‌اوسط هاشمی، استاندار سیستان و بلوچستان خبری مبنی بر مبادله ۳۴ نفر از افراد مدنظر این گروهک با مرزبانان کشورمان منتشر کردند. این خبر به سرعت توسط روابط عمومی استانداری سیستان و بلوچستان و همچنین سخنگوی وزارت کشور تکذیب شد.
آرمان در مطلبی با تیتر «اقدامی قابل تمجید برای آزادی سربازان» به قلم داود هرمیداس باوند نوشته: دستگیری مرزبانان کشورمان توسط گروهک تروریستی موسوم به جیش‌العدل واکنش‌های فراوانی در زمینه نحوه حمایت از مرزبانان را به همراه داشت. برخی بر این عقیده بودند که حمایت از مرزبانان ضعیف بوده است. در همان روزهای نخستین گروگانگیری، افرادی که در این زمینه و فرستادن سربازان به مرز‌ها مقصر شناخته شده بودند از مسئولیت خود برکنار شدند. ایرانیان داخل و خارج از کشور و احزاب و گروه‌های مختلف نیز به این دستگیری و اقدامات دولت واکنش نشان دادند. افرادی که دستگیر شده بودند، سربازان بی‌گناهی بودند که برای انجام خدمت وظیفه خود در این منطقه حضور داشتند. سربازانی که مجری قوانین بودند و ماموریت خود را انجام می‌دادند.
اما با انتشار خبر شهادت یکی از سربازان احساسات تمامی مردم در سراسر ایران و جهان خدشه‌دار شد. هر گروه و دسته‌ای که برای امری مقدس برای خود مبارزه می‌کند زمانی که دست به جنایت می‌زند واکنش اعتراض‌آمیز همه افراد با گرایشات فکری متفاوت را در مقابل خود خواهد دید و شهید شدن سرباز ایرانی باعث شد که بسیاری از افراد به این موضوع و رفتارهای خلاف ارزش و اخلاق گروهک جیش‌العدل واکنش نشان دهند. مذاکرات بین ایران و پاکستان و در خاک این کشور انجام شد و اگر دولت پاکستان مسئولیت و توانایی اداره و پیشبرد گفتوگو برای آزادسازی سربازان را نداشت نیروهای ایرانی می‌توانستند وارد خاک پاکستان شوند.
مذاکرات آزادسازی سربازان بین ایران و گروهک تروریستی جیش‌العدل و احتمالا گروه‌های دیگری که توانسته‌اند با جیش‌العدل ارتباط برقرار کنند، برگزار شده بود. اما آزادی شهروندان ایرانی که مدتی در شرایط بسیار سخت و تهدید به مرگ قرار داشتند دال بر این است که اقدامات برای آزادسازی آنان نتیجه‌بخش بوده و قابل توجه و تمجید و تعریف است. البته تلاش‌های تمامی ایرانیان به عنوان جامعه مدنی و افراد و مادرانی که با نامه‌های خود این موضوع را محکوم کردند مسلما بی‌تاثیر نبوده است. مجموعه واکنش‌های ایرانیان در داخل و خارج از کشور در حمایت از سربازان و متوجه کردن گروگانگیر‌ها به مسائل انسانی در آزادسازی سربازان نقش پررنگی داشت. از سوی دیگر اقدامات دولت بسیار مناسب و درست بود که باعث شادی ایرانیان در این روزهای نخستین سال شده است.
تبلیغات غلط دولت برای انصراف مردم از یارانه نقدی
اعتماد با اشاره به اینکه اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها از ۲۰ فروردین مرحله دوم کلید می‌خورد نوشته: در حالی که مجلس اختیار حذف شماری از یارانه بگیران در سال جاری را طبق تبصره ۲۰ لایحه هدفمندی به دولت واگذار کرد، دولت خود را مصمم به اجرای این تصمیم دید؛ تصمیمی که به اعتقاد برخی کار‌شناسان راهی جز اجرای آن پیش روی نیست، هرچند که پیش از این اعلام شده بود افراد در سال جاری به صورت اجباری از دریافت یارانه نقدی حذف نخواهند شد اما اظهارات اخیر وزیر اقتصاد با استناد به همان تبصره ۲۰ حاکی از آن است که دولت تمایلی به تداوم پرداخت یارانه به پردرآمد‌ها ندارد.
علی طیب نیا با تکرار تقاضای دولت از خانوارهای پردرآمد برای خودداری از ثبت نام مجدد جهت دریافت یارانه، به نوعی از تصمیم جدی دولت برای حذف یارانه ثروتمندان خبر داد و گفت: دولت پردرآمد‌ها را شناسایی و حذف خواهد کرد. البته ترجیح دولت این است که افراد به طور داوطلبانه از ثبت نام برای دریافت یارانه نقدی منصرف شوند. وی ادامه داد: اطمینان دارم مردمی که درآمد مناسبی دارند همان طور که تاکنون با دولت همکاری کاملی داشتند این بار نیز به واسطه همین اعتمادی که به دولت دارند به طور داوطلبانه از دریافت یارانه نقدی انصراف خواهند داد و این امکان را به دولت می‌دهند تا از این منابع برای کمک به طبقات کم درآمد و پیشبرد برنامه‌های توسعه استفاده کند.
طیب نیا با بیان اینکه ثبت نام از متقاضیان دریافت یارانه در فروردین ماه براساس قانون بودجه سال ۹۳ انجام می‌شود، افزود: در تبصره ۲۰ قانون بودجه سال ۹۳ دولت مکلف است که از متقاضیان نیازمند دریافت یارانه ثبت نام کند. بودجه ۹۳ همچنین جریمه‌ای را برای کسانی که نیازمند نیستند و ثبت نام می‌کنند در نظر گرفته است و در واقع دولت منویات مجلس را پیاده می‌کند. اما نکته جالب توجه در اظهارات طیب نیا، تاکید وی بر در دست بودن اطلاعات کافی از دهک‌های بالای درآمدی جامعه بود. براین اساس در حالی که همواره موضوع شناسایی دهک‌های بالاو پایین درآمدی توسط دولت مورد ابهام قرار داشت و از آن به عنوان چالشی در مسیر حذف یارانه پردرآمد‌ها یاد می‌شد وزیر اقتصاد می‌گوید: در شرایطی هستیم که اطلاعات نسبتا قابل توجهی در خصوص دهک‌های درآمدی بالای جمعیتی داریم. به تبع این امر، از ۲۰ فروردین یعنی زمان آغاز ثبت نام متقاضیان دریافت یارانه نقدی در مرحله دوم، زمینه حذف یارانه برخی گروه‌های درآمدی و ثروتمندان کلید می‌خورد.
در مقابل وطن امروز در گزارش خود از تبلیغات غلط دولت برای انصراف مردم از یارانه نقدی با تیتر «یارانه‌بگیران گدا نیستند» نوشته: دولت برای اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها حساب ویژه‌ای روی انصراف مردم از دریافت یارانه باز کرده و برای رسیدن به این هدف از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کند. راه‌اندازی کمپین انصراف از یارانه، اظهارات نامتعارف مسئولان دولتی مبنی بر اینکه حتی آنهایی هم که احتیاج دارند انصراف دهند، تهدید یارانه‌بگیران و درخواست از مردم برای داشتن رفاه بیشتر با انصراف از دریافت یارانه از جمله اقدامات دولت در روزهای پایانی سال گذشته بود اما با آغاز سال جدید و قبضه کردن زیرنویس‌های تلویزیون، مسؤولان نشان دادند عزم آن‌ها برای افزایش شمار انصرافی‌ها جدی است و به نظر می‌رسد این مساله برای دولت حیثیتی شده است.
اکثر برنامه‌های رسانه ملی در ایام نوروز در اختیار سیاست‌های دولت بود و زیرنویس اغلب برنامه‌های تلویزیون به انصراف از یارانه و زندگی بهتر با عدم دریافت یارانه اختصاص داشت. حتی بازیگران سریال «پایتخت۳» یکی از پربیننده‌ترین سریال نوروزی هم سیاست‌های یارانه‌ای دولت را تبلیغ می‌کردند و ارسطو (با بازی احمد مهران‌فر) در دیالوگی گفت: «می‌دانی یارانه چیه؟ یارانه پولی است که به فقرا و افراد نیازمند می‌دهند. البته نقی از دریافت یارانه انصراف داده است!» و چو چانگ (بازیگر نقش زن چینی ارسطو با بازی ﻣﻨﮓ ﻫﺎﻥ ﮊﺍﻧﮓ) هم پاسخ می‌دهد: «من از رئیس‌جمهورتان شنیده‌ام که مردم ثروتمند اگر یارانه نگیرند دارو و درمان ارزان‌تر می‌شود». در کنار این‌ها نوع ادبیات تبلیغی درباره انصراف از یارانه‌ها در زیرنویس‌ها نیز قابل توجه بود و این تبلیغ انصراف از یارانه را می‌شد در هر برنامه‌ای از پخش مستقیم مسابقات ورزشی گرفته تا سریال‌های طنز مشاهده کرد.
زیرنویس‌هایی که به انحای مختلف می‌کوشند مردم را نسبت به دریافت یارانه منصرف کنند و در این زمینه، متاسفانه حتی به مسائل اعتقادی و دینی نیز متوسل شده‌اند. مسائلی همچون افزایش برکت، ایثار و... که نه تنها کمکی به افزایش انصراف‌دهندگان از دریافت یارانه نمی‌کند بلکه نوعی واکنش منفی در این رابطه را با خود به همراه خواهد داشت؛ زیرنویس‌هایی مانند با انصراف از گرفتن یارانه‌ها عزم ملی کنید برای تحقق جهاد اقتصادی، با انصراف از یارانه به محیط زیست کمک کنید، از یارانه انصراف دهید تا درمان و حمل و نقل بهتری داشته باشید و... گویا مسئولان کمی دچار کژفهمی شده‌اند و عزم ملی و جهادی در سال «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» را مترادف با انصراف ملت از دریافت یارانه می‌دانند. دولتی‌ها پول یارانه را فقط متعلق به مردم فقیر که محتاج نان شب هستند، می‌دانند.
اعتماد در گزارشی دیگر از سخنرانی دکتر محسن رنانی با موضوع بحران‌های اقتصاد ایران و مسئولیت اصلاح طلبان در نشست اسفندماه بنیاد باران با تیتر «دولت هرگز فاز دوم هدفمندی را اجرا نکند» نوشته: آقای روحانی، امروز سرمایه سیاسی است: یعنی قبلایک شخصیت سیاسی بود که در انتخابات ریاست جمهوری، با انتخابشان تبدیل به «سرمایه سیاسی» شدند، اما هنوز به «سرمایه نمادین» تبدیل نشده‌اند، بنابراین اگر در نخستین سیاست مهم دوران ریاست جمهوریشان شکست بخورند، دیگر نمی‌توانند سیاست‌های جدی دیگری را اجرا کنند. اگر در فاز دوم هدفمندی، موتور تورم روشن شود و این سیاست موفق نشود، دو حرکت رخ خواهد داد: یک، نیروهای مخالف و معارض شروع به تخریب دولت می‌کنند: دو، جامعه اعتماد خود را به توانایی روحانی از دست می‌دهد و به فاز کنش منفی می‌رود.
در این صورت یک قیچی شکل می‌گیرد که مخالفین سیاسی دولت از یک سو و جامعه از سوی دیگر تیغه‌های این قیچی را شکل می‌دهند و دولت روحانی را به نقطه تسلیم می‌برند. نمی‌گویم با اجرای فاز دوم هدفمندی، پایان سال، پایان دولت روحانی است، اما پیامدهای اجرای این سیاست می‌تواند کارآمدی دولت روحانی را از بین ببرد، به گونه یی که تا پایان دوره مجبور شود دست به عصا راه برود. خطر بعدی خطری است که در تئوری دارون عجم اوغلو، اقتصاددان ترکیه بیان شده. اگر تورم بعدی در ایران رخ دهد، تخریب طبقه متوسط تشدید می‌شود. اکنون آمار‌ها نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر وضع فقرا بد‌تر نشده است، اما با هدفمندی، وضعیت طبقه متوسط به سمت فقرا رفته است یعنی طبقه متوسط هم به فقرا پیوسته‌اند. یعنی جامعه ما دارد به سوی یک جامعه دو قطبی فقیر و غنی می‌رود. با اجرای فاز دوم و یک موج تورمی دیگر، این طبقه دوباره تضعیف خواهد شد. بنابراین ما با یک جامعه دوپاره و با یک شکاف عظیم اجتماعی روبه رو هستیم. بخش بزرگی، بزرگ به طور نسبی، ثروتمند و بخش بزرگی فقیر شده‌اند. اینجاست که تئوری عجم اوغلو می‌گوید در این شرایط که جامعه به دو شکاف بزرگ فقیر و غنی تبدیل می‌شود.
قطعنامه پارلمان اروپا در مورد ایران و حواشی آن
کیهان از جمله روزنامه‌هایی است که به قطعنامه پارلمان اروپا پرداخته و در آغاز یادداشت روز خود با تیتر «آن تک و این پاتک!» به قلم شریعتمداری نوشته: قطعنامه‌ای که روز پنجشنبه هفته گذشته با عنوان راهبرد اتحادیه‌اروپا درباره ایران به تصویب پارلمان این اتحادیه رسید به اندازه‌ای خیال‌پردازانه است که تصویب آن از سوی کشورهای اروپایی، آنهم در حالی که ضعیف‌ترین دوران حیات خود را تجربه می‌کنند، فقط با واژه‌هایی نظیر «خنده‌دار» و «احمقانه» قابل تفسیر است.
در این به اصطلاح قطعنامه، آرزوهای بر باد رفته آمریکا و متحدانش که طی ۳۵ سال گذشته بار‌ها زیرپای مردم این مرز و بوم لگدمال شده است، در هفت صفحه تهیه و تدوین و اجرای آن از ایران اسلامی خواسته شده است!... ایران باید توافقنامه ژنو را بی‌کم و کاست اجرا کند!... عوامل زندانی فتنه ۸۸ را آزاد کند!... به حصر سران فتنه آمریکایی- اسرائیلی ۸۸ پایان بدهد!... ممنوعیت همجنس‌بازی را لغو کند و به همجنس‌بازان اجازه رابطه جنسی آزادانه بدهد!... هر یک از نمایندگان یا هیئت‌های پارلمانی اتحادیه اروپا که به ایران سفر می‌کنند اجازه ملاقات با محکومان امنیتی را داشته باشند!... دفتر نمایندگی اتحادیه‌اروپا در ایران تأسیس شود تا بر مسائل سیاسی و اجتماعی کشور نظارت مستقیم داشته باشد!... انجمن صنفی روزنامه‌نگاران که منحل اعلام شده بازگشایی شود!... به آنچه از نظر اتحادیه اروپا نقض حقوق‌بشر تلقی می‌شود خاتمه بدهد!... به احمد شهید گزارشگر ویژه کمیسیون حقوق‌بشر سازمان ملل متحد اجازه ورود به ایران داده شود و بتواند آزادانه با مجرمان و هرکس دیگری که می‌خواهد ملاقات کند! و...
در قطعنامه اتحادیه اروپا، انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم غیردموکراتیک تلقی شده و به چند نمونه دیگر از قوانین جاری کشور نیز به اصطلاح اعتراض شده است!
همان گونه که ملاحظه می‌شود، قطعنامه یاد شده در یک کلام از ایران اسلامی و مردم این مرز و بوم دعوت می‌کند که از اسلام، انقلاب، استقلال، آزادی، حاکمیت ملی و همه داشته‌های دیگر خود دست بکشند و به یکی از مستعمرات قرون وسطایی آمریکا و متحدان اروپایی آن تبدیل شوند! آیا از به اصطلاح قطعنامه مورد اشاره برداشت دیگری می‌توان داشت؟! پاسخ این سؤال به یقین منفی است!
روزنامه شهروند نیز به واکنش‌های طرف ایرانی پرداخته و نوشته: بعد از تصویب و انتشار این قطعنامه شماری از مقامات و شخصیت‌های ایرانی به تصویب آن واکنش نشان دادند و آن را مداخله‌جویانه ارزیابی کردند. مهم‌ترین واکنش را مرضیه افخم سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران از جایگاه اعلام موضع رسمی وزارت‌خارجه ایران نشان داد و این قطعنامه را مداخله‌جویانه و ضد ایرانی ارزیابی کرد. علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم دراین‌باره گفته است که دولت و مجلس اجازه دخالت در امور ایران را به احدی نخواهند داد. به گفته بروجردی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در اولین جلسه خود قطعنامه مداخله‌جویانه پارلمان اروپا در امور ایران را مورد بررسی قرار می‌دهند.
ابراهیم رئیسی معاون اول قوه قضائیه نیز در سخنان پیش از خطبه‌های نماز جمعه این هفته تهران با اشاره به صدور قطعنامه اتحادیه اروپا در مورد حقوق بشر در ایران گفت: امروز مدعیان حقوق انسان که اولین ناقضان حقوق بشرند مدعی احقاق حقوق دیگران هستند و اتحادیه اروپا که خود محکوم به نقض حقوق بشر مردم خود و همچنین مردم آفریقاست در امور داخلی ایران دخالت می‌کند. سردار سرلشکر سیدحسن فیروزآبادی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح نیز به قطعنامه اخیر اتحادیه اروپا واکنش نشان داد و گفت: حیله‌های صهیونیستی از قطعنامه سخیف جامعه اروپا سر درآورد. آیت‌الله مکارم‌شیرازی از مراجع تقلید نیز در واکنش به صدور این قطعنامه طی سخنانی در مدرسه علمیه امیرالمومنین قم تاکید کرد: اتحادیه اروپا طرح ۲۰ ماده‌ای را ارایه کرده که طبق آن هرگاه اعضای این اتحادیه به ایران سفر کنند، می‌توانند با مجرمان فتنه ۸۸ ملاقات کنند؛ هنوز قضیه هسته‌ای ما تمام نشده آن‌ها چنین بساطی به پا کرده‌اند که باید به‌شدت مراقب بود.
شرق نیز در خبر کوتاهی با تیتر «نتیجه نرمش غیرقهرمانانه» به نقل از حمید رسایی نوشته: گستاخی‌های اروپا و آمریکا از جمله ایجاد علامت سؤال در رأی آقای روحانی و نامشروع‌خواندن ریاست‌جمهوری وی بر اساس استانداردهای انتخاباتی اروپا، نتیجه نرمش غیرقهرمانانه و حرکت‌های نابجایی است که در سایه سیاست لبخند دولت در برابر ظالمان مطرح می‌شود.
