دماوند به محاصره درآمده، به محاصره ساختوسازها و بهرهبرداریهای مجاز و غیرمجاز. حالا حتی عشایر هم بر تن این نماد استقامت، زخم میزنند.
به نوشته شهروند، در سالهای اخیر، دماوند و حاشیه آن همواره مورد هجوم بوده است. از ساختوسازهایی که گاها جلو آنها گرفته شده و حتی تخریب شدهاند تا بهرهبرداریهای معدنی که بهار سال گذشته با حکم دادگاه لاریجان، فعالیت دو تا از آنها متوقف شد. حالا مردم محلی روستای ناندل در شمال کوه دماوند، چند روزی است از فعالیت ماشینهای راهسازی در این منطقه حکایت میکنند.
ماشینهای راهسازی که ربطی به فعالیتهای عمرانی ندارند و به واسطه عشایر مهمان دماوند شدهاند. میگویند: «۱۰ روزی میشود که عشایر برای باز کردن راه عشایری برای خود، لودر و بلدوزر به منطقه آوردهاند. کوه را میخراشند تا راه آسانی برای رفتوآمد خود باز کنند و راه دسترسی آسانتری داشته باشند. همچنین میخواهند برای خود جانپناه درست کنند.»
عبدالله اشتری، رئیس انجمن حفظ محیط کوهستان به نقل از ساکنان محلی روستای ناندل درخصوص تخریب دماوند به دلیل فعالیتهای عمرانی که عشایر در پیش گرفتهاند میگوید: «ساختوسازهایی که این روزها در شمال دماوند به چشم میخورد ناشی از فعالیت عشایر است. چند روزی است عشایر آمل و سنگسر در تلاش هستند تا مسیر رفتوآمد به ییلاق تابستانی خود را همواره کرده و دسترسی را راحتتر کنند، اما این فعالیتها مورد تایید سازمان محیطزیست و سازمان جنگلها نیست. حدود مهرماه سال پیش هم عشایر چنین فعالیتهایی را در منطقه انجام دادند اما سازمان محیطزیست مانع ادامه فعالیت آنها شد و در نهایت هم عشایر تعهد دادند که از فعالیتهایی که به تخریب و آسیب زدن به دماوند و حاشیه آن منجر میشود، خودداری کنند. به نظر میرسد هنوز یکسال از امضای این تعهد نگذشته است، عشایر تعهد سال گذشته را فراموش کرده و بار دیگر اقدام به خراشیدن کوه برای باز کردن مسیر رفتوآمد کردهاند. البته محلیها میگویند، عشایر بهطور مخفیانه فعالیت میکنند.» ساخت جانپناه حق عشایر محسوب میشود و نمیتوان آنها را از این حق محروم کرد. اشتری درخصوص اینکه عشایر در تعهدی که به سازمان دادهاند چگونه مجاز به ساخت جانپناه هستند، ادامه میدهد: «به عشایر اعلام شده است که تنها با سنگ و خاک میتوانند برای خود و دامهایشان، جانپناه درست کنند.
برای ساخت جانپناه حق خراشیدن کوه و استفاده از سیمان را ندارند. این در حالی است که ۱۰ روز است بار دیگر صدای لودر در مسیر تردد عشایر به گوش میرسد.» رئیس انجمن حفظ محیط کوهستان، ارتفاعی که عشایر در آن مشغول فعالیت و ساخت جانپناه هستند را ارتفاع دوهزار متری کوه دماوند اعلام میکند و میگوید: «ارتفاع آسیبپذیری است. محیطهای کوهستانی، جزو اکوسیستمهای آسیبپذیر طبقهبندی میشوند که هرچه ارتفاع آنها بالاتر برود، آسیبپذیری در این مناطق بیشتر میشود و باید جلو دستاندازی به آن گرفته شود.
اکنون براساس گفته مردم محلی عشایر در ارتفاع دوهزار متری مشغول فعالیت هستند که این ارتفاع بسیار آسیبپذیر است.» ساختوسازها در دامنه و حواشی دماوند به عشایر و فعالیتی که مردم محلی ناندل را نگران کرده محدود نمیشود. در ضلع جنوبی دماوند هم فعالیتهای معدنی انجام میشود که گردشگران همواره شاهد آن بودهاند. یکی از این گردشگران در مورد مشاهدات خود از وضعیتی که این روزها بر دماوند حاکم است، میگوید: «در حدفاصل شمالغرب دشتمزار و شمالشرق اوره و مشاء، دماوند به طرز فجیعی در چنگال ماشینهای آهنی (لودر، بلدوزر، و گریدر) گرفتار آمده و زخمی شده است.»
در این خصوص اشتری با اشاره به اینکه، در جنوب دماوند معادن پوکه قرار دارند که برای ساختمانسازی به کار میروند، توضیح میدهد: «این منطقه در محدوده شهرستان دماوند است که پوکه از آن استخراج میشود. معادن پوکه از گذشته هم مورد بهرهبرداری قرار گرفتهاند. پوکهها سنگهای ریزی هستند که در ساختمانسازی به کار میروند و در سالهای اخیر استخراج آنها خسارات بسیاری بر دماوند وارد کرده است.» فعالیتهای معدنی و حضور ماشینآلات در دماوند در حالی به نگرانی گردشگران ساکنان محلی و فعالان محیطزیست تبدیل شده که بهار سال گذشته فعالیت دو معدن پوکه در جنوب دماوند با حکم دادگاه لاریجان، متوقف شده و این دو معدن به دلیل خسارتهایی که به محیطزیست دماوند وارد کرده، اجازه فعالیت ندارد. با این حال، معادن حتی اگر دیگر اجازه فعالیت نداشته باشند، تن اسطوره استقامت را خراشیدهاند و در عکسهای هوایی هم خراشیدگیها به چشم میخورند. محاصره دماوند در خراشیدگیهای مجاز و غیرمجاز تا جایی پیش رفته که حالا دیگر حتی کسانی که عمری دماوند را پناهگاه ییلاقی خود میدانستند هم با لودر به دماوند میآیند و تن بام ایران را میخراشند.