آغاز مذاکرات ایران و آمریکا شبیه مسابقه بوکس خواهد بود/ ایران منعی برای سرمایه گذاری آمریکا نداشته و ندارد

استاد دانشگاه آلاباما آمریکا می‌گوید: انتخاب استیو ویتکاف، یک شریک تجاری بلندمدت و دوست مورد اعتماد رئیس‌جمهور ترامپ که نه یک فرد داخلی واشنگتن است، نشان‌دهنده سبک مذاکره‌ای مورد ترجیح ترامپ است.

به گزارش سرویس بین الملل «تابناک»، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا گفت: با ایران گفت‌و‌گو‌های مستقیم داریم و شنبه جلسه بسیار مهمی خواهد بود و خواهیم دید چه اتفاقی می‌افتد. روز شنبه یک نشست بزرگ با ایرانی‌ها و دیدار مستقیم با آنها خواهد بود.

وی افزود: ممکن است با ایران توافق شود و این عالی خواهد بود. مذاکرات مستقیم با ایران در بالاترین سطوح در حال انجام است. موفقیت این مذاکرات به سود ایران خواهد بود. می‌خواهیم اسرائیل در هر توافقی درباره ایران نقش داشته باشد، اما در عین حال تلاش می‌کنیم از درگیری جلوگیری کنیم.

ترامپ افزود: روز شنبه، دیداری بزرگ و مستقیم با ایرانی‌ها خواهیم داشت و خواهیم دید چه اتفاقی خواهد افتاد. شاید به توافقی با ایران برسیم و این فوق‌العاده خواهد بود. وی ادعا کرد که ممکن است که توافق با ایران، توافقی متفاوت و بسیار قوی‌تر باشد.

وی افزود: فکر می‌کنم اگر مذاکرات با ایران موفقیت‌آمیز نباشد، ایران در خطر بزرگی قرار خواهد گرفت. ما نمی‌توانیم اجازه دهیم ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند. این موضوع فرمول سختی دارد. کشور‌هایی هستند که بمب اتمی دارند در حالی‌که نباید داشته باشند، اما ایران نمی‌تواند به این سلاح دست یابد. اگر مذاکرات موفقیت آمیز نباشد، ایران روز‌های سختی خواهد داشت.

ترامپ در پاسخ به این سوال که اگر بخواهید بر سر یک توافق جدید با ایران مذاکره کنید، می‌توانید توضیح دهید که چگونه این توافق بیشتر از برجام متفاوت است؟ گفت: خب من واقعا نمی‌توانم این را بگویم توافق در دست مذاکره، متفاوت با برجام خواهد بود. ولی توافق قوی تری خواهد بود.

عباس عراقچی وزیر خارجه ایران، اظهارات ترامپ مبنی بر آغاز مذاکرات ایران و آمریکا در روز شنبه را تایید کرد، اما اضافه کرد که گفت‌و‌گو‌ها غیرمستقیم خواهد بود.

درباره این موضوع خبرنگار تابناک گفت‌وگویی با پروفسور نادر انتصار، رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا انجام داده که در ادامه می‌آید.

کتاب «سیاست کرد‌ها در خاورمیانه» از جمله آثار شناخته شده انتصار است که ابعاد سیاسی و اجتماعی ادغام کرد‌ها در جریان اصلی زندگی سیاسی-اجتماعی در ایران، عراق و ترکیه را تحلیل می‌کند.

*گفت‌و‌گو بین ایران و ایالات متحده از روز شنبه در عمان آغاز خواهد شد. ارزیابی شما از آغاز این مذاکرات چیست؟

هر دو طرف به طور نسبی کم حرف بوده‌اند. اگر رئیس‌جمهور ترامپ در دیدار خود با نخست‌وزیر اسرائیل، نتانیاهو، این گفت‌و‌گو‌ها را ذکر نمی‌کرد، اکثر مردم از آن خبر نداشتند. حتی نتانیاهو هم از این موضوع غافلگیر شد، همانطور که از تغییرات صورت و زبان بدن او پیداست. به نظرم آماده‌سازی‌های گفت‌وگوی شنبه برای چند هفته انجام شده است، اما جزئیات و پارامتر‌های جلسه در عمان برای عموم مردم مشخص نیست. بنابراین، ارزیابی اینکه گفت‌وگوی ابتدایی چگونه پیش خواهد رفت، دشوار است.

*وزارت امور خارجه ایالات متحده این مذاکرات را تنها یک گفت‌و‌گو و نه مذاکره دانسته است. به نظر می‌رسد که واشنگتن قصد دارد ارزیابی اولیه از پاسخ ایران به خواسته‌های آمریکا داشته باشد. نظر شما چیست؟

من فکر می‌کنم ایران و ایالات متحده هر دو رویکرد مشابهی به جلسه روز شنبه در عمان دارند. اگر بخواهم از یک تمثیل بوکس استفاده کنم، تهران و واشنگتن می‌خواهند یکدیگر را در همان اوایل مبارزه احساس کنند، همانطور که بسیاری از بوکسور‌ها این کار را در دور‌های ابتدایی مبارزه خود انجام می‌دهند. این امر به ایالات متحده و ایران این امکان را می‌دهد که استراتژی خود را در دور‌های میانه و پایانی مبارزه سیاسی تنظیم و کالیبره کنند.

*ایران همچنین بر گفت‌و‌گو‌های غیرمستقیم در این مذاکرات تأکید کرده است. به نظر می‌رسد تهران می‌خواهد دامنه خواسته‌های ایالات متحده را بررسی کند تا ببیند آیا قابل مذاکره هستند یا خیر. اگر موضع مطلوبی مشاهده شود، ایران ممکن است به سمت مذاکرات مستقیم حرکت کند. ارزیابی شما چیست؟

من با این ارزیابی موافقم. تنها خواسته عمومی مشخصی که ترامپ بار‌ها مطرح کرده این است که ایران نباید اجازه پیدا کند سلاح هسته‌ای بسازد. ما نمی‌دانیم چه خواسته‌های دیگری ترامپ مطرح خواهد کرد.

مشاور امنیت ملی سخت‌گیر ترامپ گفته است که ایالات متحده چیزی کمتر از نابودی کامل تأسیسات هسته‌ای ایران تحت نظارت ایالات متحده را نخواهد پذیرفت، چیزی که او آن را «مدل لیبی» نامیده است. آیا این موضع نهایی ترامپ خواهد بود یا قابل مذاکره خواهد بود؟ 

به عبارت دیگر، سوال ناشناخته این است که ترامپ تا چه حد از مشاوره‌های افراطی‌های سخت‌گیر در سطح بالای دولت خود پیروی خواهد کرد. اگر ایران تشخیص دهد که ایالات متحده انعطاف‌پذیر است و خواسته‌های ایدئولوژیک، غیرواقعی و حداکثری مطرح نمی‌کند، آنگاه چشم‌انداز‌هایی برای مذاکرات مستقیم بین ایالات متحده و ایران بهبود خواهد یافت.

*انتخاب استیو ویتکاف از سوی دولت ترامپ که بر محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران به جای انهدام آن (مدل لیبی) تأکید دارد، نشان‌دهنده خوشبینی نسبی به مذاکرات است. ارزیابی شما چیست؟

انتخاب استیو ویتکاف، یک شریک تجاری بلندمدت و دوست مورد اعتماد رئیس‌جمهور ترامپ که نه یک فرد داخلی واشنگتن است، نشان‌دهنده سبک مذاکره‌ای مورد ترجیح ترامپ است.

ویتکاف همچنین روابط قوی با اسرائیل دارد که ممکن است برای نتانیاهو و حامیان او در ایالات متحده، به‌ویژه طرفداران «مدل لیبی»، مشکل‌ساز باشد و مانع از به نتیجه رسیدن مذاکرات در مراحل جدی‌تر شود.

*مقامات ایرانی، از جمله رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه، پیشنهاد کرده‌اند که با شرکت‌های آمریکایی همکاری کنند و سرمایه‌گذاری آمریکایی‌ها را در ایران تشویق نمایند. به نظر شما این موضوع چه تأثیری بر مذاکرات خواهد داشت؟

دونالد ترامپ خود را یک رئیس‌جمهور اهل معامله می‌داند. بنابراین، هر پیشنهادی که به او این امکان را بدهد که مهارت‌های خود را در این زمینه نشان دهد، برای او جذاب خواهد بود. با این حال، باید از موانع عظیمی که بر سر راه کسب‌وکار‌ها و سرمایه‌گذاری‌های خصوصی ایالات متحده در ایران وجود دارد، آگاه باشیم.

از زمان ریاست‌جمهوری هاشمی رفسنجانی تا کنون، هر زمان که ایران سعی کرده است سرمایه‌گذاری‌های آمریکایی‌ها را جذب کند، کنگره موانعی ایجاد کرده است. بسیاری از قوانین موجود که سرمایه‌گذاری آمریکایی‌ها در ایران را ممنوع می‌کنند، در مجموعه‌ای از قوانین و مقرراتی که کنگره تصویب کرده، گنجانده شده است.