طی روزهای اخیر، سنای آمریکا درگیر بحث درباره طرح نظارت کنگره بر توافق هسته‌ای با ایران بوده و سناتورهای جمهوری خواه، بندهای مختلفی را برای گنجانده شدن در این طرح ارائه کرده‌اند. بررسی این بند‌ها که بخشی از آن‌ها عملاً توافق هسته‌ای را ناممکن می‌سازد و همچنین نگاهی به افراد ارائه کننده آن‌ها، از وجود یک دستور کار کاملاً سیاسی در پس این موضوع حکایت می‌کند.
به گزارش «تابناک»، در روزهای اخیر، برخی سناتورهای تندرو جمهوری خواه، بندهای اصلاحی ا برای طرح نظارت کنگره بر توافق هسته‌ای ایران مطرح کرده‌اند که به عقیده تحلیلگران، می‌تواند سبب بی‌نتیجه ماندن مذاکرات شود. هرچند تاکنون دو مورد از این اصلاحیه از تصویب در سنا بازمانده، سایت شبکه خبری «بلومبرگ» در مطلبی به بررسی این موضوع پرداخته و آن را ناشی از دستور کار سیاسی برخی سناتور‌ها دانسته است.
در این مطلب اشاره شده که مارکو روبیو، سناتور تندرو جمهوری خواه، خواستار آن شده که ایران علناً حق حیات رژیم اسرائیل را به رسمیت بشناسد. تد کروز، سناتور هم حزبی وی نیز خواستار اطمینان یافتن از آن است که هیچ گونه توافق نهایی با ایران، بدون تأیید کنگره به مرحله اجرا درنیاید. این دو سناتور که هر دو نامزد احتمالی جمهوری خواهان در انتخابات ریاست جمهوری هستند، خواستار سخت‌تر شدن مفاد طرح نظارت کنگره بر توافق هسته‌ای ایران اند.
به عقیده بلومبرگ، این دو نامزد احتمالی انتخابات ریاست جمهوری، به همراه شماری دیگر از سناتور‌ها که در تلاش برای انتخاب مجدد در سنا هستند، به سختی تلاش دارند تا از طریق افزودن این بندهای جدید به طرح مذکور، اعتبار خود را برای انتخاب شدن افزایش دهند. با وجود این، طرفداران طرح فعلی می‌گویند پیشنهادهای کروز و روبیو می‌تواند سبب از میان رفتن بخت دستیابی به توافق شود.
بن کاردین، سناتور دموکرات ایالت مریلند که به همراه سنا‌تر کورکر، طرح فعلی را ـ که حاصل رایزنی با کاخ سفید است ـ تدوین کرده، می‌گوید: موضوع بسیار حساس است و از جمهوری خواهان خواسته از طرح اصلاحیه‌هایی که می‌تواند سبب از میان رفتن حمایت از کلیت طرح شود، خودداری کنند. وی با بیان اینکه طرح موجود، طرحی بسیار مهم است، گفته باید مسائل مربوط به این موضوع فرا‌تر از انگیزه‌ها و تمایلات فردی مورد بررسی قرار گیرد تا در نهایت، آنچه برای مردم آمریکا بهتر است، حاصل شود.
بر اساس طرح فعلی، کنگره این امکان را پیدا می‌کند که توافق نهایی با ایران را بررسی کند و باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا نمی‌تواند طی مدتی که نمایندگان کنگره در حال بررسی توافق هستند، اقدام به تعلیق تحریم‌هایی کند که توسط کنگره علیه ایران وضع شده است. اوباما که در ابتدا تهدید کرده بود نسخه اولیه طرح نظارت کنگره را وتو خواهد کرد، پس از مذاکرات انجام شده میان دموکرات‌ها و جمهوری خوهان، پذیرفت که در صورت تصویب، آن را به امضا برساند.
اما بند پیشنهادی که از سوی روبیو ارائه شده، چنین بیان می‌کند تا وقتی رئیس جمهور تأیید نکرده که ایران حق حیات رژیم اسرائیل را به رسمیت شناخته است، تحریم‌های ایران نباید کاهش پیدا کند. کروز نیز خواستار آن است که هرگونه کاهش تحریم‌های ایران، حتماً به تصویب کنگره برسد.
کروز دموکرات را متهم کرده که از پذیرش پیشنهاد روبیو برای لحاظ کردن شرط به رسمیت شناخته شدن رژیم اسرائیل ترسیده‌اند و به دلیل عدم تمایل دموکرات‌ها از پذیرش تغییرات در طرح، آن‌ها را مورد انتقاد قرار داده است. وی همچنین نمایندگان دموکرات را متهم کرده که منافع حزبی را در اولویت بالاتری نسبت به امنیت ملی آمریکا قرار می‌دهند.
جالب اینجاست که حتی لابی صهیونیستی آمریکا (آیپک) نیز با اضافه شدن بندهای جدید به طرح نظارت کنگره مخالفت کرده است. به عقیده رهبران آیپک، این گونه بند‌ها می‌تواند سبب از میان رفتن حمایت مشترک هر دو حزب از طرح شود.
روبیو اصلاحیه دیگری را نیز مطرح کرده که بر اساس آن، هرگونه توافق نهایی با ایران مشروط به آزادی سه زندانی آمریکایی حاضر در ایران خواهد بود. اصلاحیه کروز نیز که با همراهی سناتور پت تومی تهیه شده، چنین بیان می‌کند که تنها پس از تدوین قطعنامه‌ای از سوی کنگره در حمایت از توافق، تحریم‌ها می‌تواند کاهش پیدا کند.
تومی نیز از جمله سناتورهایی است که در تلاش برای انتخاب مجدد به سمت خویش است و کرسی وی، یکی از هفت کرسی است که جمهوری خواهان سال آینده باید برای دفاع از آن‌ها در ایالت‌هایی که اوباما در هر دو دور ریاست جمهوری خود در آن‌ها رأی بر‌تر را آورده، تلاش کنند. کرسی مارکو روبیو، یکی دیگر از این هفت کرسی است.
ران جانسون، سناتور ایالت ویسکانسین نیز یکی دیگر از این هفت کرسی را دارد. جانسون نیز اصلاحیه‌ای را بر طرح نظارت کنگره بر توافق هسته‌ای مطرح کرده که خواستار تأیید رسمی کنگره برای کاهش تحریم‌های ایران شده است. چهار سناتور دیگر که موقعیت خود را متزلزل می‌بینند، عبارتند از مارک کِرک، راب پورتمن، کِلی آیوت و چارلز گرسلی. کِرک در تدوین بند اصلاحی روبیو با وی همکاری کرده است.
تاکنون سه تن از سناتورهای جمهوری خواه، تصمیم خود برای حضور در رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری را اعلام کرده‌اند. این سه تن عبارتند از کروز، روبیو و رند پال. از این میان، تنها رند پال است که هیچ اصلاحیه‌ای را برای طرح نظارت کنگره ارائه نکرده است.
هری رِید، سناتور دموکرات ایالت نوادا و رهبر دموکرات‌های سنا می‌گوید، برخی از جمهوری خواهان که در تلاش برای پیروزی در رقابت‌های انتخاباتی هستند، قصد دارند از طرح نظارتی کنگره که مورد حمایت هر دو حزب است، به عنوان بستری برای پیشبرد اهداف سیاسی خود استفاده کنند. با این حال، به گفته وی این طرح مهم‌تر از آن است که ابزار بازی سیاسی عده‌ای شود.
