روزنامه های امروز صبح، سراسر لباس سیاه به تن کرده اند و در عزای قربانگاه منا نشسته اند. حادثه مکه در روز پنجشنبه به قدری تلخ و دردناک بوده که تقریباً همه صفحه های نخست روزنامه ها را از آن خود کرده است. یک کلمه مشترک در همه تحلیل های امروز وجود داشت و آن انزجار از «آل سعود» بود.
در ادامه میتوانید روایت تابناک از مهمترین مطالب روزنامههای شنبه، چهارم مهر ماه را مرور کنید.
«روزنامه اعتماد» در تحلیلی پیرامون اتفاقات اخیر منا پرداخته است و در این تحلیل با عنوان «شواهدي بر احتمال توطئه بودن حوادث مكه و منا » می نویسد: «فاجعه منا كه منجر به كشته شدن صدها نفر از زايران بيتالله الحرام شد، پس از فاجعه سقوط دكل و جرثقيلهاي ساختماني در بيتاللهالحرام، مراسم حج امسال را به يكي از بدترين سالهاي تاريخ حج تمتع تبديل كرده است. ولي دراينباره بايد چند نكته را مورد توجه قرار داد.
١-
بدون ترديد پناه بردن به تئوري توطئه براي تحليل رويدادها امر پذيرفتني و عاقلانهاي
نيست، زيرا ما را از درك واقعيتها ناتوان خواهد كرد. ولي اين امر بدان معنا نيست كه
در مواردي هم كه ابهام وجود دارد چشم خود را بر واقعيت ببنديم و احتمال وجود دستهاي
پنهان را ناديده بگيريم. حداقل بايد اين ابهامات را طرح و نسبت به رفع نقاط ابهام،
كوشش كرد. در مورد سقوط جرثقيل گفته ميشود كه باد موجب اين اتفاق شده است. هرچند در
فيلمهايي كه از اين اتفاق منتشر شده، اثرات باد شديد در آن لحظه در صحن مسجدالحرام
ديده نميشود، زيرا با وجود لباسهاي مردم در آنجا، آثار وجود باد شديد بايد بهخوبي
در فيلمها ديده شود. ولي ممكن است گفته شود كه مسجدالحرام در گودي قرار دارد و باد
در ارتفاع بوده، هرچند اين ادعا چندان معقول نيست، به ويژه اگر باد شديد باشد. بر فرض
هم كه چنين باشد باد يا صاعقه اين مشكل را بهوجود آورده باشد، رخداد اين فاجعه در
روز ١١ سپتامبر و تقريبا همان زمان با آن رويداد و اينكه دكلها مربوط به شركت ساختماني
خانواده بنلادن بوده است؛ آيا همه اينها نميتواند قرايني دال بر وجود اقداماتي برنامهريزي
شده باشد؟ اتفاقاتي از اين دست ممكن است به صورت حادثه از پيش طراحي نشده رخ دهد، ولي
اين حد از شواهد و علايم معنادار را چگونه ميتوان از كنارش گذشت؟
روشن است كه حكومت سعودي علاقهاي ندارد كه خرابكاري را بپذيرد زيرا اين امر نافي اقتدار آنان به ويژه در شرايط حاضر است كه در يمن و ساير كشورهاي منطقه درگير هستند و پادشاه نيز تازه به تخت جلوس كرده است. شايد هم به اختلافات داخلي ساختار قدرت سعودي مربوط باشد و البته ممكن است در نهايت معلوم شود اينها يك حادثه برنامهريزي شده نبود فقط به دليل قصور مديران پيش آمده است. ترديدي نيست كه مسووليت هر دو اتفاق پيش آمده با دولت عربستان است و مهمتر اينكه نميتوانند با پرداخت ديه سروته قضيه مسووليت خود را هم آورند. آنان بايد نسبت به پذيرش هياتهاي رسيدگيكننده مستقل از سوي كشورهاي اسلامي يا بينالمللي اقدام كنند، تا گزارشهايي معتبر از علل و چرايي وقوع ماجرا را در اختيار جامعه جهاني قرار دهند. كشته شدن صدها نفر زير دست و پا نه تنها مسووليت در برابر خونهاي ريختهشده را موجب ميشود، بلكه از نظر اثرات منفي كه بر اين مراسم مهم عبادي مسلمانان دارد، نيز اهميت دارد. شايد لازم باشد كه درخواست تغيير در نحوه مديريت مراسم حج را از سعوديها كنيم. هرچند يك رژيم مسوول آن قدر اعتماد به نفس بايد داشته باشد كه از چنين كاري نترسد و مديريت جمعي را بپذيرد، همچنان كه در نمونههاي ورزشي نيز فدراسيونهاي جهاني يا كميته ملي المپيك بر اجراي مراسم و مسابقات نظارت و دخالت دارند و عربستان هم ميتواند به تناسب حضور كشورهاي اسلامي در حج، نمايندگان آن كشورها را در مديريت و برنامهريزي حج دخالت دهد، ولي حتي اگر اين كار را هم انجام ندهد، بايد نسبت به حضور كارشناسان ساير كشورها در گروههاي حقيقتياب و كارشناسي در مواردي اينچنيني، نظر مثبت داشته باشد. گروههاي ارزيابيكننده سعوديها از اعتبار و استقلال لازم برخوردار نيستند كه نتايج گزارش آنها مورد قبول مسلمانان باشد. بنابراين تا رفع ابهامات جدي از اين دو واقعه تلخ، بايد اساس را بر عمدي بودن اين دو مورد گذاشت مگر آنكه گروه مستقلي اين برداشت را رد كند. فارغ از اين نكات يك پرسش هم از مسوولان ايراني حج وجود دارد و اينكه چرا با وجود اينكه نسبت حجاج ايراني حدود سه درصد كل حجاج است (٦٤٠٠٠ نفر از حدود دو ميليون حجگزار) ولي تعداد ايرانياني كه در اين حادثه جان باختهاند حدود ١٠ درصد جانباختگان است؟ يعني سه برابر بيش از نسبت جمعيتي آنان. آيا اين موضوع ناشي از اتفاق است؟ يا به حجاج ايراني مربوط است؟ يا اين تعمد يا سهلانگاريهاي سعوديها به معبري منحصر بوده كه حجاج ايراني از آنجا رفت و آمد داشتهاند؟»
همچنین این روزنامه در گزارشی دیگر با تیتر «ملت ايران توانايي مديريت جهاني دارد» به سخنان کنایه آمیز جدید احمدی نژاد پرداخته و نوشته :«سخنرانياش كه تمام شد دست به دعا برداشت و خطاب به حاضران در مجلس گفت: «من دعايي ميكنم و شما بلند بگوييد آمين: انشاءالله دوره مال مردمخوري به سر خواهد آمد». بعد از يك مراسم ناموفق در امامزاده علي اكبر چيذر كه به دليل كمبود جمعيت احمدينژاد ترجيح داد در آنجا حاضر نشود، حالا او و يارانش منطقه ديگري را در تهران براي برگزاري برنامه و سخنراني انتخاب كردند. مسجدي در دروازه دولاب تهران در يكي از خيابانهاي تنگ و باريك آن منطقه، مسجد محمديه كه يكي از مساجد قديمي آن منطقه محسوب ميشود. از دو روز پيش تبليغات براي حضور او آغاز شده و بنرهايي در كوچه پس كوچهها و خيابانها نصب شده بود. بنرهايي كه خبر از سخنراني محمود احمدينژاد در روز عرفه و پس از نماز مغرب و عشا ميداد. احمدينژاد به نماز و مغرب و عشا نرسيد و با همراهي ثمره هاشمي، علي اكبر جوانفكر و غلامحسين الهام وارد مسجد شد، مرداني كه حضور هر يك از آنها نميتواند توجهها را از غيبت نزديكترين يار احمدينژاد يعني اسفنديار رحيم مشايي كم كند؛ غيبتي كه حالا دارد طولانيتر هم ميشود. امام جماعت مسجد براي خوشامد گويي به رييس دولت نهم و دهم پشت تربيون رفت و گفت: «درست است كه ما ميگوييم دكتر احمدينژاد اما شما براي ما همان حاج محمود جبههها هستي».
یكي ديگر از حاشيههاي اين مراسم، توزيع يك نشريه تك برگي در ميان جمعيت بود، هفتهنامهاي با نام هزاره سوم در گستره توليد سراسري به مديرمسوولي عليرضا محمد بيگينيا، همان خبرنگار نابينايي كه در نخستين نشست خبري حسن روحاني پس از پيروزي در انتخابات سال ٩٢ حاشيههايي را درست كرده بود. اين نشريه كه مطالبي را عليه سياستهاي هستهاي دولت منتشر كرده بود ياداشتي از علي اكبر جوانفكر نيز داشت. يادداشتي كه بهشدت از صحبتهاي دولت حسن روحاني عليه احمدينژاد انتقاد كرده بود اما بيشتر انتقاد جوانفكر خطاب به نمايندگان مجلس بود كه در اين روزها صداي انتقادشان از دولت نهم و دهم بلندتر شده و به نوعي با دولت همصدا شدهاند. جوانفكر در اين يادداشت يادآور شده بود نمايندگان مجلس با انتقاد از احمدينژاد به دنبال اين هستند كه در انتخابات اسفند ماه سبد راي خود را پر كنند.»
«روزنامه آرمان» در گزارشی به سفر رئیس جمهور به نیویورک پرداخته و در گزارشی با عنوان «خوشه چینی از برجام در نیویورک» می نویسد: «همزمان با فصل خزان طبیعت فصل باروری دیپلماسی فرا رسیده است. موسم حراست و باروری نهالی که در روزهای گرم تابستان غرس شد و اکنون هنگام خوشهچینی از آن فرا رسیده است. پرونده هستهای از پیچ و خمی ۱۲ساله عبور کرد و سپس با عبور از تندباد مخالفتها اکنون به مرحله تثبیت و اجرا رهنمون شده و دریچهای به سمت و سوی افقهای تازه پس از تحمل مرارتهای سخت، پیش روی ملت ایران گشوده و دکتر حسن روحانی به عنوان نماینده ملت ایران به نیویورک رفت تا با حضور در مهمترین و جامعترین گردهمایی سران کشورهای جهان از فرصت ممتاز پیش آمده در راستای پیشبرد منافع و مطامع ملی بهره گیرد و صدای تعامل سازنده با جهان از سوی ملت ایران پس از فتح نمایان پیشقراولان عرصه دیپلماسی باشد و اکنون که دنیا با توجه دو چندان به ایران در قواره قدرتمندترین کشور منطقه، نقشآفرین کارآزموده و متبحر در مصاف با قدرتهای جهانی، منادی مبارزه با افراطگری و خشونت و بالاخره کشوری که فراتر از شعار بر مدار صلحطلبی و گفتوگوی تمدنها گام بر میدارد، مینگرد از این فرصت بهره جسته و صدای خوش آواز ملت بزرگ ایران باشد و در تداوم روند و بستر مهیا شده پس از توافق هستهای، رشتههای چند دههای دشمنانی که از ایران هراسی دم میزنند را بیش از پیش پنبه کرده و تندروها را به انزوای دو چندان در برابر ایران رهنمون کند. روحانی در چنین فضایی به سمت نیویورک رفت تا در فضایی متفاوتتر از همیشه در هفتادمین مجمع عمومی ملل متحد حضور یافته و در حاشیه آن در قالب رایزنی و گفت گو با عالیترین مقامات جهان قطار دیپلماسی را به ایستگاه ثبات، استقرار و استیلا به پیش راند.»
«روزنامه آفتاب یزد» در گزارشی با تیتر «برجام سازش با دشمن است» به اظهارات حاج منصور ارضی، یکی از مداحان پیرامون برجام پرداخته و به نقل از وی نوشته است: «حاج منصور ارضی در مراسم دعای روز عرفه که در محل حسینیه صنف لباس فروشان برگزار شد، با هشدار نسبت به تصویب برجام، اعلام کرد که برجام سازش با دشمن است ، هر کدام از نمایندگان حسینی است باید فریاد بزند . گرچه دویست و شش نفر فریاد زدند منتها بعضی مسئولین مجلس به آن بی توجهی کردند ، اینها چگونه میخواهند جواب خدا را بدهند؟"
به گزارش رجانیوز، وی گفت: با آن فضای آلوده ای که در اینترنت و شبکههای مجازی است وهیچ کسی هم به دادت نمیرسد میخواهند جوان بیشتر سرگرم همین مسائل باشد تا به بعضی از مسئولین کاری نداشته باشد و حرفی نزند. شما الان از برجام که همان جام زهر است چه میدانید؟"«روزنامه کیهان» نیز امروز به جای ستون گفت و شنود به انتقاد شدید از آل سعود پرداخته است. کیهان در این گزارش با عنوان « خائنالحرمین» می نویسد: «این روزها که در سوگ قربانیان مظلوم فاجعه منا، چشمها به خون نشسته و دلها داغدار و غمزده است، این ستون را به سخنی از امام راحلمان - رضوانالله تعالی علیه- درباره خیانت و جنایت آل سعود اختصاص میدهیم؛«اینها چه کارهاند که آمدهاند خادمالحرمین- خائنالحرمین- شدهاند؟ کی اینها را خادمالحرمین قرار داده؟ با چه وجهی اینها اسم مملکت اسلامی را تغییر دادهاند از آنی که بود؟ «حجاز» را «مملکت سعودی» قرار دادند. مملکت سعودی به چه مناسبت؟ اینها مسائلی است که همهاش بغرنج است و ما نمیدانیم از این عار چطور خارج بشویم. من واقعاً در مسائل خیلی تحمل داشتم؛ در مسائل جنگ، در همه اینها تحمل داشتم. اما این بیتحمل کرده مرا. مسئله غیر از این مسائل است. آنچه ما امیدواریم این است که خدای تبارک و تعالی با قدرت خودش حل کند مسائل را».
«روزنامه شرق» در گفت و گو با پرویز صداقت با تیتر «مسائل پنجگانه دولت یازدهم» به نقل از وی می نویسد: «توافق هستهای، توافقی ژئوپلیتیک، سیاسی، امنیتی و همچنین اقتصادی است، اما اجازه دهید قبل از اینکه وارد این بحث شویم، برای مقدمه، از بحرانهایی صحبت کنم که دولت یازدهم با آنها مواجه است، بعد با نگاه به این بحرانها شاید بهتر بتوانیم وارد بحث اصلی شویم. نخستین بحرانی که دولت یازدهم با آن مواجه است، بحران ژئوپلیتیک است، دومین بحران، بحران سیاسی، سومین بحران، بحران اقتصادی، چهارمی، بحران زیستمحیطی و درنهایت پنجمین بحران، بحران اجتماعی است. این موارد، بحرانهای پنجگانهای است که دولت یازدهم با آنها مواجه است...».
«روزنامه قانون» در گزارشی به موضوع وحدت اصولگرایان پرداخته و در گزارشی با تیتر «اصولگرايان همچنان به دنبال وحدت ميدوند!» می نویسد: «...ماه مانده به انتخابات مجلس شوراي اسلامي و خبرگان همه جناحها و احزاب سياسي به تكاپوي تدوين و تبيين استراتژي انتخاباتي افتادهاند. دو جناح سنتی اصولگرا و اصلاح طلب ضلع سوم و جدیدی را با درفش اعتدال در بين خود میبینند و حس میکنند. هرچند که این جبهه سوم همیشه در فضای سیاسی ایران بوده اما بعد از روی کار آمدن حسن روحانی قدرتمندتر از قبل وارد صحنه سیاسی ایران شده است. روی کار بودن دولت معتدل و ائتلافی احتمال قدرت یافتن این اعتداليون را در انتخابات آتی قوی میکند و به نظر هژمونی قدرتمندی به آنها میبخشد. از سوي ديگر آرایش سیاسی و استراتژی انتخاباتی اصلاح طلبان نيز اين روزها مورد توجه است و همه نگاهها را به سمت این طیف سیاسی میچرخاند تا ببینند اصلاحات بعد از چند سال دوری از قدرت برنامهشان برای انتخابات آتی چیست. ضلع سوم اين مثلث يعني اصولگرايان، خیلی آرام و بیسر و صدا، کارهای انتخاباتی خود را پيش ميبرد و به دنبال وحدت نداشته خود است. اتحادشان را هم تایید میکنند هم تکذیب! اصولگرایان اظهارات مختلفی درباره اتحادشان دارند. یکی میگوید متحدیم، دیگری میگوید چند دسته شدیم. یکی از شورای هماهنگی اصولگرایان میگوید و دیگری از جامعتین و یا شورای فقاهتی.
احمدينژاد مركز همزباني اصولگرايان
اما ادعاي دوري از احمدينژاد و اينكه مرد بهاري جایی در بین آنها ندارد، تنها كليدواژه همدلي و همزباني اين طيف سياسي است. اين سردرگمي جناح راست، بحراني براي آينده سياسي اين جريان ايجاد كرده است وهر روز تلاش ميكنند تا اين دوران سخت را بدون كمترين هزينه پشتسر گذارند. سیاست جامعه روحانیت مبارز که به نوعی عمود خیمه اصولگرایان است، از قبل از انتخابات ۹۲ این بود که اتحاد خود را حفظ کنند اما این عمود مدتي است زمین خورده و براي مثال تلاشهای جامعه روحانیت برای متحد کردن اصولگرایان در سال 92 فایده نداشت و اتحادی در آن انتخابات به دست نیامد.
سنگي بزرگ در مسير اتحاد
بعد از ارتحال آیت الله مهدويکنی، بزرگان این جناح سیاسی به دنبال احیای اتحاد از دست رفته بودند و نقش مهدوی کنی را آیت اللهموحدی کرمانی و آیت الله یزدی به عهده گرفتند. اما یک نفردر این میان حضورش به عنوان یک بزرگتر چندان هم اتحاد آور نبود. آیت الله مصباح و مریدانش نقطه اختلاف در بین اصولگرایان شدند. در حالی که برخي راستگراها از اتحاد کامل سخن میگویند، شواهد حاکی از آن است که تا این لحظه تلاش گروههای سیاسی، بزرگان و ریش سفیدان این جناح در متحد کردن اصولگرایان مؤثر نبوده و این طیف سیاسی با مشکلات عدیده در بین خود روبه رو هستند. اصولگرایان در سکوت به دنبال حل مشکلات خود هستند. مشکلاتی که اصليترين آن، عدم تفاهم بر سر رهبری واحد و شکل تشکیلات تصمیم گیرنده است. اینکه شورای فقاهتی تصمیم گیرنده باشد یا جامعتین و یا شورای هماهنگی اصولگرایان تشکیل شود، همه طرحهایی است برای رسیدن به نقطهای واحد که تمام گروهها به دنبال آن هستند؛ مشکلی که سايررقباي اصولگرايان به آن مبتلا نيستند».