جیبوتی هم پایتخت فرهنگ جهان اسلام بوده!

انگار ما در این شهر از خودمان هیچ چیز نداریم و با کمبود محبت شدید مواجه بودیم که حالا یک سازمانی به اصطلاح جهانی ما را آدم حساب کرده و به ما یک عنوان داده است! 

به گزارش تابناک خراسان رضوی، ذوق زدگی شدید مدیران فرهنگی و غیر فرهنگی شهر و استان و همچنین از خود بی‌خود شدن یک عده و خودنمایی به این بهانه در ماه‌های اخیر مشهودست!

خوب است بدانیم تا به حال، شهرهایی که توسط آیسسکو  به عنوان پایتخت فرهنگ جهان اسلام معرفی شدند کجا بودند؟ و چه کردند ؟! و چه گلی بر سر مردمانشان زدند؟ و سئوال اینجاست که مگر ما در این شهر امام رئوف، مانده عنوان آیسسکو هستیم؟ اصلا آیسسکو چیست که بخواهد با یک عنوان ما را ذوق زده کند!

کاش حداقل همین عنوان نمایشی و فرمالیته نیز باعث می شد تا مدیران ما به جای مصاحبه های پر سر و صدا، قدم هایی برای شهر خورشید بردارند و حداقل زیرساخت های مشهد را قدری ارتقا بخشند!
این کارها را که نکردند هیچ، بلکه اوضاع فرهنگ و هنر در این مدت در شهر هم انگار افول کرده است که مصداق آن بلاتکلیفی رویدادهای مهم هنری و فرهنگی شهر و نداشتن چندرغاز پول است که مانند پتکی بر سر ما فرو می رود!
 
گاهی به نظر می‌رسد عنوان پایتخت فرهنگ جهان اسلام که توسط آیسسکو ارائه می شود یک عنوان بی ارزش است چرا که ارزش هر عنوان به سابقه اعطای آن است، یعنی اینکه ببینیم حالا که می خواهند این عنوان را به ما بدهند قبلا به چه کسانی داده‌اند؟ اگر بخواهم مثالی روشن بزنم باید بگویم که پیراهن شماره 9 تیم ملی برزیل زمانی ارزش پیدا کرد که روزی رونالدوی اسطوره فوتبال، آن را به تن کرد و حال هر ملی پوشی آن را بپوشد به یک افتخار بزرگ دست پیدا کرده است.
 
این جیبوتی را کجای دلمان بگذاریم؟

اما مگر این عنوان را آیسسکو پیش از این به چه شهرهایی داده که نامی بی ارزش تلقی می‌شود!
شهر تیمبوکتو شهری در کشور مالی با جمعیتی زیر 100 هزار نفر در سال 2006 از منطقه آفریقا به عنوان پایتخت فرهنگ جهان اسلام انتخاب شده است. از تیمبوکتو که بگذریم این جیبوتی را کجای دلمان بگذاریم؟

شهر بندری جیبوتی به عنوان پایتخت جمهوری جیبوتی با 600 هزار نفر جمعیت است که در سال 2008 توسط آیسسکو به عنوان پایتخت فرهنگ جهان اسلام انتخاب شد. پایتخت همان کشوری که این روزها به دلیل قطع رابطه با ایران همه آن را به تمسخر می گیرند و حتی سوژه استند آپ کمدی امیر مهدی ژوله شده می شود. یا مثلا همین بیخ گوش خودمان شهر غزنین افغانستان با 140000 نفر جمعیت در سال 2013 پایتخت فرهنگی جهان اسلام بوده است. و حالا مشهد را برای 2017 پایتخت کردند، ما چرا این‌‌قدر خوشحال شدیم؟

چرا این‌قدر ذوق زده؟ چرا از خود بی خود شدیم و آنقدر وقت خودمان را گرفتیم؟ شهرهایی این عنوان را از آیسسکو گرفتند که حتی اندازه یک محله شهر ما نیستند و از هیچ لحاظ با ما قابل مقایسه نخواهند بود. اینجا فقط همین باشگاه قدیمی ابومسلم مشهد 500000 طرفدار دارد بعد این شهرها با این مقدار جمعیت و مقیاس این عنوان را از ما زودتر گرفتند.

آیسسکو چیست؟

اصلا از شهرهایی که این عنوان را گرفتند بگذریم. یکی دیگر از مولفه هایی که می تواند به یک عنوان اعتبار بدهد، نهاد ارائه دهنده آن است که اینجا آیسسکو است. و مگر آیسسکو چیست؟ و کجاست؟!

این همان نهادی است که زیر سلطه دربار آل سعود اداره می شود و ما نمی خواهیم متوجه این موضوع شویم. این همان نهادی است که عنوان سازمان فرهنگی اسلام را به دوش می کشد اما در خصوص فاجعه منا هیچ نوع واکنشی نشان نداد و حتی ابراز تاسف نکرد!

این همان نهادی است که مثلا نباید سیاسی باشد اما عبد العزیز بن عثمان التویجری به عنوان دبیر کل آن به دلیل سخنان نور المالکی ضدعربستان واکنش رسمی نشان داد اما اعدام شیخ نمر برایشان بی اهمیت است!؟ حال این سازمان با این اقداماتش و با توجه به خط و مشی نظام جمهوری اسلامی و تفکر ما ایرانی ها چه جایگاهی دارد؟  
 
پس ملاحظه می کنیم که هم اخذکننده های این عنوان و هم اعطا کننده آن از اعتبار چندانی برخوردار نیستند که ما از کسب این عنوان توسط این سازمان این‌همه استقبال می کنیم! اگر نگاهی هم به جدول شهرهایی که تاکنون پایتخت فرهنگ جهان اسلام شدند، بیاندازید متوجه خواهید شد  که اصفهان و مشهد مقدس یک سر و گردن از خیلی از شهرها بالاتر هستند و اتفاقا درواقع ما به آنها اعتبار می دهیم که عضو این سازمان هستیم.
 
نگارنده زمانی که جهت تهیه گزارش در این خصوص تحقیقاتی انجام دادم و حتی با مدیران کنونی و سابق این نهاد در رباط مراکش ارتباط گرفتم، متوجه این موضوع شدم که نه آنها این عنوان را انقدر مهم می دانند و نه ما درک صحیحی از این ماجرا داشته ایم به طوریکه از اول دچار سوتفاهم شدیم.

سوتفاهمی که همراه با عدم اطلاع رسانی صحیح بود و حتی برخی نخبگان شهر با اطلاعات غلط به استقبال این رویداد رفتند. نکته جالب اینجاست که آیسسکو در سال 2017 بر خلاف سایر سال ها 4 شهر را به عنوان پایتخت فرهنگ انتخاب کرده است. دو شهر کامپالا از کشور اوگاندا و سنار از سودان دو نماینده بخش آفریقایی هستند و شهر امان از کشور اردن نماینده منطقه عربی است که در کنار مشهد از حوزه آسیایی 4 پایتخت فرهنگ جهان اسلام در سال 2017 می باشند.
 
بنابراین آیا براستی کسب این عنوان همزمان به سه شهر دیگر انقدر ذوق زدگی داشت؟ و اینکه مدیران ما در دولت و استان و شهرداری بنشینند و شروع به سخرانی های طولانی کنند هم جای تامل و تعجب داشت.

به هر حال به نظر می‌رسد این سازمان جایگاه و شان مشهدالرضا(ع) و شهروندان شریف شهر بهشت را رعایت نکرده و بلکه آن را همراه با 3 شهر دیگر در دنیا به صورت همزمان به عنوان پایتخت فرهنگی معرفی می کند! به هر حال همین هم توانسته بود شور و شوق خاصی در شهر ایجاد کند و امید می رفت که برخی از زیرساخت‌ها به همین بهانه توسط مدیران ارتقا یابد که همین جای خوشحالی داشت. اما هرچه جلوتر رفتیم آش شورتر شد تا جایی که همه شنیدیم اجلاس وزاری فرهنگ به عنوان مهمترین رویداد این ماجرا از مشهد گرفته شد و به شهر سنار سودان اعطا شد که از قضای روزگار آن کشور هم روابطش با ایران را قطع کرده است.

بنابراین بسی جای تبریک و شادباش برای مدیران محترم، از وزیر گرفته تا همه آنهایی که از روز اول ذوق زدگی بیش از حد خودشان را به مردم این شهر انتقال دادند دارد ...
 
هرچند که این روزها برخی‌ عنوان می‌کنند که وزیر در مجمع این نهاد خوب دفاع نکرده است و نتوانسته عنوان را نگه ندارد! که به نظر تصور درستی نیست چرا که اگر بهترین مدافع دنیا هم در آن جلسه وجود داشت سیاست های آیسسکو ایجاب می کرد که ضربه به ما وارد شود که بزعم آنها شد.
 
همچنین از سوی دیگر برخی نماینده‌های محترم مجلس نیز در این ماه‌های پایانی باقیمانده از عمر نمایندگی خانه ملت به فکر افتادند که با مصاحبه‌های مکرر وزارت ارشاد را با خاک یکسان نمایند! که وزیر ضعیف عمل کرده و باید پاسخگو باشد.
حتی این نمایندگان عزیز به رئیس جمهور نیز نامه می زنند که برای دوباره گرفتن امتیاز برگزاری اجلاس در مشهد تلاش نماید و یکی نیست از ایشان بپرسد که خب رئیس جمهور چه کاری از دستش بر می آید. مگر آنجا ایران است که گاهی بشود یک تلفن بزنی و کار راه بیفتند!

باید مجمع آیسکو تشکیل شود که بعید است حتی تا سال بعد تشکیل گردد که اگر هم بشود مگر این درخواست ما در دستور کار قرار می‌گیرد و اگر بگیرد ؛ مگر رای می آورد؟ آن هم با این تنش های جدیدی که ایران با برخی از کشورهای اسلامی داشته است و اتفاقا همین جیبوتی کوچولو، عربستان و سودان عضو این نهاد هستند.
 
انگار هیچکس نیست که به این نمایندگان خادم ملت بگوید که شما که سالها نماینده هستید بهتر می‌دانید مشهد هنوز سالن این اجلاس را نساخته است که شما می خواهید معجزه کنید و آن را در مشهد برگزار نمایید! و باز یکی نیست بگوید نامناسب برگزار کردن یک رویداد خوب است یا اصلا عدم برگزاری آن مناسبت که البته گویی گوشی بدهکار نبوده و نیست!
 
و البته مراد از این مطلب بدون تردید این نیست که ما باید دور خودمان دیوار بکشیم یا با خارج ارتباط نداشته باشیم! بلکه نوع تعاملات بین‌المللی شهرها که از دل استراتژی دیپلماسی شهرها بیرون می‌آید همواره باید همراه با واقع بینی و به دور از ذوق زدگی افراطی و البته رعایت جایگاه و شان پایتخت معنوی ایران اسلامی باشد.

حال اگر خیلی دلمان به حال فرهنگ و هنر شهرمان می‌سوزد بهتر این است که در تحقق شعار معماری اسلامی که چندسالی‌ست مدام فریاد می‌زنیم کمی بیشتر همت و رعایت کنیم یا در عمل به چشم‌انداز فرهنگی شهر و شهرداری کوشا باشیم و سال به سال آن را جلو ببریم و بزرگترین اجلاس‌ها را نیز به ابتکار خودمان برگزار نماییم که به فضل الهی می‌شود و می‌توانیم ...
 
در خاتمه پیشنهاد می‌شود که دولتمردان ایران اسلامی و مدیران شهر و استان به نشانه اعتراض به اقدام‌های اخیر آیسسکو نه تنها عنوان پایتخت فرهنگ جهان اسلام را از این نهاد نپذیرفته و بلکه درپی مشارکت با کشورهای هم‌سو جهت تشکیل نهادهای بین‌المللی مستقل و مقتدر برای جهان اسلام باشد.
 
محمد جواد موسوی زاده / تابناک رضوی