پشت پرده سفر اخیر نخست‌وزیر انگلیس به ترکیه

در حالی که طی دو سه روز گذشته، بخش عمده توجه مطبوعات و رسانه های بین المللی متوجه اقدامات رئیس جمهور آمریکا درباره ممنوعیت ورود مسلمانان به این کشور بوده، در گوشه ای دیگر از جهان، سران انگلیس و ترکیه بر سر افزایش تبادلات و همکاری ها به تفاهم رسیدند. این خبری بود که با وجود اهمیت فراوان، در میان هیاهوی رسانه ای مربوط به ترامپ کمتر مورد توجه قرار گرفت.

به گزارش «تابناک»؛ روز گذشته و در جریان دیدار ترزا می، نخست وزیر انگلیس با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، دو طرف بر سر افزایش سطح تبادلات و همکاری ها در حوزه های مختلف به تفاهم رسیدند. این در حالی است که از همان ابتدای سفر می به ترکیه، شماری از مطبوعات انگلیسی، وی را به سبب همکاری با دولتی که به سرکوب مطبوعات و آزادی های مدنی مشغول است، مورد انتقاد قرار دادند.

یکی از مهمترین جنبه های دیدار روز گذشته دو طرف ـ که مورد توجه قرار گرفته ـ امضای توافقی به ارزشی 100 میلیون پوند (بیش از 125 میلیون دلار) برای پیشبرد پروژه مشترک ساخت جت های جنگنده بود. این قرارداد میان شرکت انگلیسی BAE Systems و شرکت صنایع هوافضای ترکیه به امضا رسید. از دیگر محورهای دیدار روز گذشته، توافق دو طرف بر سر زمینه سازی یک موافقتنامه تجارت آزاد دوجانبه و همچنین افزایش همکاری های امنیتی و ضد تروریستی بود.

وی در این زمینه گفت: «این توافق یک بار دیگر نشان می دهد که بریتانیا یک کشور تجاری بزرگ و در سطح جهانی است و ما آماده تجارت هستیم. این سرآغاز یک رابطه تجاری جدید و عمیق تر با ترکیه است و به طور بالقوه سبب تضمین مشاغل و دارایی ها در بریتانیا و ترکیه طی چند دهه آینده خواهد شد».

«نیویورک تایمز» اشاره می کند این سفر می که بلافاصله پس از سفر وی به آمریکا و دیدار با دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده انجام گرفت، در شرایطی بود که در انگلیس فشارهای زیادی روی نخست وزیر برای محکوم کردن اقدامات دولت ترکیه پس از کودتای اخیر در این کشور وجود دارد؛ هرچند می در دیدار خود به این موضوع اشاره ای کرد، لحن وی دوستانه تر از آن بود که سبب ناخرسندی اردوغان شود!

نخست وزیر انگلیس در این زمینه خطاب به اردوغان گفت: «من مفتخرم که انگلستان در 15 ژوئیه سال گذشته در دفاع از دموکراسی شما در کنارتان ایستاد... اکنون مهم آن است که ترکیه از طریق برقراری حاکمیت قانون و پایبندی به تعهدات بین المللی حقوق بشری خود ـ به عنوان دولتی که انجام آن را بر عهده گرفته ـ آن دموکراسی را استمرار بخشد».

اما فارغ از موضع گیری های رسمی، سفر می به آنکارا و توافقات حاصله در این سفر را باید بخشی از برنامه کلی دولت وی برای افزایش عرصه فعالیت و کنشگری انگلیس در دوره جدید – پس از همه پرسی خروج از اتحادیه اروپا – دانست. به عبارت دیگر، تحلیل دقیق این سفر و اعلام تعهد دو کشور به توسعه همه جانبه همکاری ها، تنها در چارچوب ارتباط دادن آن با مجموعه اقدامات اخیر انگلیس در عرصه بین المللی امکان پذیر است.

دولت انگلیس که پس از تصویب خروج از اتحادیه اروپا، خود را از قید و بندهای پیشین رها می بیند، طی ماه های اخیر کوشیده، ضمن تلاش برای برقراری روابط نزدیک تر با متحدان سنتی خود در منطقه خاورمیانه، اعتبار و نفوذ سابق و از دست رفته خود را در این منطقه بازیابد. همین سه ماه پیش بود که اعلام شد انگلیس نخستین پایگاه نظامی دائمی خود در منطقه خلیج فارس طی چهار دهه گذشته را در بحرین تأسیس می کند.

به طور خاص در شرایط کنونی، ارزیابی سیاستمداران انگلیسی این است که با روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا، تمرکز ایالات متحده بیشتر بر مسائل داخلی خود قرار خواهد گرفت و این فرصت مناسبی برای لندن فراهم می کند تا بتواند روابط خود با کشورهای خاورمیانه را احیا کند.

در این میان، ترکیه به سبب شرایط ویژه خود می تواند نقش بسیار مهمی برای انگلیس ایفا کند. ترکیه از یک سو به عنوان یک عضو ناتو، همواره از اهمیت خاصی برای غرب برخوردار بوده و از سوی دیگر، طی ماه های اخیر درگیر تقابلی روزافزون با اتحادیه اروپا بر سر مسائل حقوق بشری و همچنین بحث های مربوط به پناهجویان شده است. در این شرایط، انگلیس به عنوان یک قدرت اروپایی خارج از اتحادیه اروپا، فرصت را برای توسعه روابط با آنکارا از هر زمان دیگری مناسب تر می بیند؛ بنابراین، می توان انتظار روابطی حتی گرم تر از حال حاضر را نیز میان دو کشور داشت.