با حوادث تلخ سال جاری و بعد از حادثه سقوط هواپیما یاسوج- تهران، در فضای عمومی جامعه نوعی افسردگی و ناامیدی مضاعف به چشم میآید.
به گزارش فرارو، بعد از این حادثه وزیر کشور به موضوع نشاط اجتماعی اشاره کرد و گفت: نبود نشاط اجتماعی یکی از موضوعاتی است که خانوادههای ما را به انزوا و بیماری کشانده است. همه دست به دست هم دادهایم و جامعه را افسرده کردهایم.
همچنین بر مبنای "گزارش جهانی شادی"، در سال ۲۰۱۶ ایران از لحاظ شاخصهای نشاط عمومی در میان ۱۵۷ کشور موردبررسی در رتبه ۱۰۵ قرار دارد. بر اساس گزارش "آینده پژوهی ایران ۱۳۹۶" مرکز تحقیقات استراتژیک ریاستجمهوری، هم ۷۵ درصد از مردم دچار یاس و نا امیدی هستند.
نشاط اجتماعی چگونه به دست میآید؟
در نگاه اول به نظر میرسد بهبود شرایط اقتصادی عامل بسیار مهمی در افزاش نشاط اجتماعی است، اما پیمایشهای بین المللی مورد دیگری را نشان میدهد.
رحمانی خلیلی جامعهشناس اقتصادی و توسعه، نقطه شروع پیدایش مفهوم نشاط اجتماعی را بحرانهای اجتماعی کشورهای توسعه یافته میداند.
به گفته او در آن دوران شواهد نشان داد همیاری و مصاحبت سهم بیشتری نسبت به درآمد در خوشبختی افراد دارند. تحقیقات زیادی نشان میدهد منبع اصلی شادابی به جای درآمد، "حمایت اجتماعی"* است.
مهدی مسلمی فر در گفتگو با فرارو عامل اقتصادی را تنها عامل یاس و نا امیدی در ایران نمیداند. او با مقایشه شرایط ایران و هندوستان میگوید: مثلا مردم ما با اینکه نسبت به مردم هندوستان در بسیاری زمینهها امکانات بیشتری دارند، اما به اندازه آنها شاد نیستند.
هند به لحاظ نسبت جمعیت و امکانات نتوانسته امکانات مورد نیاز مردمش را فراهم کند، اما مردم شادی دارد؛ یعنی در چهره مردمش حتی آن کسی که گدایی میکند احساس غم و خشمی که در چهره و رفتار عمومی ایرانیها میبینید، مشاهده نمیشود.
اما عامل اصلی نبود نشاط اجتماعی در جامعه ایران چیست؟ آیا با پیروی از تحقیقات جهانی میتوان نبود حمایت اجتماعی را مهمترین عامل فقدان نشاط اجتماعی در کشور دانست؟
مهدی ملک محمد روانشناس با بیان شرایط متفاوت جامعه ایران، مهمترین عامل نبود نشاط اجتماعی در کشور را "احساس درماندگی" میداند.
به اعتقاد این روانشناس پیشبینی ناپذیر بودن آینده و عدم کنترل مردم بر شرایط استرس زا، بوجود آورنده فضای ناامیدی و افسردگی در کشور است.
این روانشناس با توضیح علتهای دور شدن فضای جامعه ایران از نشاط اجتماعی، ایجاد فضای اعتماد در جامعه و صداقت و مسئولیت پذیری حاکمیت در قبال تصمیمات را راهکار مقابله با فضای یاس در جامعه و ایجاد نشاط اجتماعی میداند.